Κατηφορίζοντας με 140

Ι

δρυτικός υπογράφων της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας ο Κλεισθένης, συνάμα εμπνευστής του μεταρρυθμιστικού οστρακισμού. Θεσμοθετήθηκε ως προληπτική διαδικασία κυρίως κατά αυτών που το λαϊκό ραντάρ συνελάμβανε για υπέρμετρα φιλόδοξη συμπεριφορά και τάσεις επιβολής τυραννίας. Δεν τιμωρούσαν τελεσθείσα πράξη, δηλαδή, αλλά ανάρμοστη πρόθεση. Ο υποψήφιος αποσυνάγωγος κρινόταν από τη συνέλευση της οστρακοφορίας, μια έκτακτη συγκέντρωση της εκκλησίας του Δήμου. Ακολουθούσε μυστική ψηφοφορία και όσοι δεν ήξεραν γραφή έλεγαν στον διπλανό τους να γράψει στο όστρακο το όνομα αυτού που είχαν επιλέξει. Τέτοια εμπιστοσύνη! Ο εξοστρακισμένος είχε δέκα ημέρες για μελαγχολικό γλεντοκόπι στη γενέθλια γη αποχαιρετώντας τους δικούς του. Πρωτοκλασάτα ονόματα του δημοσίου βίου διώχθηκαν από την Αθήνα: Αριστείδης ο Δίκαιος, Θεμιστοκλής, Κίμων, Μεγακλής (ανιψιός του Κλεισθένη...), ο ελεεινός δημαγωγός – όνομα και πράμα– Υπέρβολος, άλλοι πολλοί.

Η ευελιξία της δημοκρατίας, ωστόσο, έγραφε ιστορία. Η πόλη διά των αρμοδίων οργάνων μπορούσε να ανακαλέσει την απόφαση πριν περάσουν δέκα χρόνια, ενώ πριν από την εισβολή του Ξέρξη κηρύχθηκε γενική αμνηστία και οι εξοστρακισθέντες τέθηκαν στην υπηρεσία της πατρίδας. Στο αίμα των προγόνων μας κυλούσε ο πραγματισμός, ενώ ηλίου φαεινότερον ότι σε πολλές περιπτώσεις η συκοφαντία κινούσε τη διαδικασία μομφής του οστρακισμού· στα όστρακα χωρούσαν μόνο τα αναγκαία για την περίσταση γράμματα.

Εκτοτε και ως αξίωμα, το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν. Στάγδην ξεροκαταπίνουμε κι αυτό από τη στέρνα σοφίας των ντόπιων αιώνων μας, μα πώς να πεισθούν οι επαγγελματίες λάλοι ότι βραχυλογία με σαφήνεια είναι (και τούτο αξίωμα) απόσταγμα βαθύνοιας; Ιδού η Ρόδος, ιδού και το εθιστικό Twitter λοιπόν με τη δαμόκλειο σπάθη των 140 χαρακτήρων να επικρέμαται πάνω από τους γλωσσοκοπάνες. Πομπός αδιύλιστης αστραπιαίας πληροφόρησης, βήμα εντυπωσιοθηρίας, αυτοθαυμασμού, λαϊκή αγορά ατάκας, προβολής στοχασμών και θεατρινισμών με είσοδο ελευθέρα. Μα κι ολοένα διευρυνόμενο πεδίο λυσσωδών μαχών με όπλα γραπτούς κορδακισμούς, απειλές, σκανδαλολογία κι άγριες βεντέτες. Να που οι 140 χαρακτήρες φθάνουν και περισσεύουν για τα αποκαλυπτήρια ανθρώπων που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κρυφτούν από τους εαυτούς τους. Ο κουτσαβακισμός, η χυδαιότητα, η ευτέλεια, η χοντροπετσιά έγιναν συνιστώσες δημοσίου λόγου, οδοδείκτες κατηφόρου. Και δεν ευθύνεται η τεχνολογία.