Διπλός ρόλος για το νέο σχολείο
Οι νόμοι και τα διατάγματα του 19761977 στηρίχθηκαν, λοιπόν, στις μεταρρυθμίσεις του 1959 και 1964 και στόχευαν στη ριζική αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος, έχοντας συναίνεση σχεδόν από όλα τα κόμματα. Είναι εμφανής η προσπάθεια των μεταρρυθμιστών να προσδώσουν στο σχολείο έναν διπλό ρόλο: κοινωνική δικαιοσύνη και οικονομική αποτελεσματικότητα. Μεταρρυθμίσεις που για δεκαετίες αναχαιτίζονταν ή καταργούνταν, θεσμοθετούνται οριστικά, αλλάζουν ριζικά το εκπαιδευτικό τοπίο και γίνονται δεκτές από το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού λαού, παρά τις αντιδράσεις κάποιων κομμάτων και οργανώσεων εκπαιδευτικών.
Ειδικότερα, η οργάνωση και η διοίκηση της Μέσης και Ανωτέρας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως επιχειρήθηκε με τον νόμο 576/77. Σκοπός, η στροφή στην τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση για επαρκή στελέχωση του επεκτεινόμενου βιομηχανικού χώρου, αλλά και για να σταματήσει η «συσσώρευση χιλιάδων μαθητών στα γυμνάσια που δεν είχαν κανένα εφόδιο για να ενταχθούν στην παραγωγή, αλλά και τα πανεπιστήμια δεν μπορούσαν να τους απορροφήσουν». Τα τεχνικά-επαγγελματικά σχολεία έπρεπε να μεταδόσουν στους μαθητές τους τις απαιτούμενες γνώσεις και να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους, ώστε να μπορούν να ασχοληθούν με επιτυχία σε ορισμένο τεχνικό ή επαγγελματικό κλάδο.
Γι' αυτό χρειαζόταν: α) Να συνδεθεί η επαγγελματική εκπαίδευση στενά με το σύστημα απασχόλησης και β) να πλησιάσουν οι εκπαιδευτικές ροές το ευρωπαϊκό πρότυπο, όπου το 50%-70% του μαθητικού δυναμικού στρεφόταν στην επαγγελματική εκπαίδευση, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό έφθανε μόλις το 20%. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους εκατό νέους αυτής της περιόδου φοιτούσαν στο γυμνάσιο 42, σε τεχνικές σχολές 11 και 47 είχαν εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο!
Κατά την εισηγητική έκθεση του νόμου: «Ελπίζεται μετά βεβαιότητος ότι εντός του αμέσως προσεχούς μέλλοντος θα διπλασιαστεί ο αριθμός των στρεφομένων προς την επαγγελματική εκπαίδευσιν νέων» και θα τεθεί «φραγμός εις την ανεξέλεγκτον παραγωγήν αποφοίτων εξαταξίων γυμνασίων, ο κύριος όγκος των οποίων, έναντι του εμποδίου των εισιτηρίων διά το λύκειον εξετάσεων, θα στραφεί προς τας πρακτικάς και τεχνικάς κατευθύνσεις».
Μέχρι τότε λειτουργούσαν κατώτερες και μέσες σχολές εργοδηγών και άλλα σχήματα διάσπαρτα σε διάφορα υπουργεία και ιδιωτικούς φορείς. Τώρα, δημιουργείται ένα δεύτερο σχολικό δίκτυο, αυτό της τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης (με 12 τομείς και 38 ειδικότητες) και ένα σύστημα αυστηρόν εξετάσεων από το γυμνάσιο στο λύκειο. Σημειώνεται ότι διπλό δίκτυο επιδίωξε και η μεταρρύθμιση επί Ελευθερίου Βενιζέλου το 1929, ώστε να περιορίσει την «υπερτροφία» του μαθητικού δυναμικού των γυμνασίων και «τον τρομακτικώς δυσανάλογον αριθμόν επιστημόνων και μνηστήρων υπαλληλικών θέσεων» με στροφή στα κατώτερα και μέσα επαγγελματικά σχολεία.
Ηταν απαραίτητο να συνδεθεί η επαγγελματική εκπαίδευση στενά με το σύστημα απασχόλησης.