Η σκοτεινή πίσω πλευρά θετικών επιστημονικών εξελίξεων
το τέλος της Μπερλινάλε, σχεδόν κάθε Ιάπωνας διανομέας κινηματογραφικών ταινιών έκανε μια προσφορά για την απόκτηση της ταινίας, γεγονός που ο Λέβιτας θεωρεί τεράστιο κομπλιμέντο για τον ίδιο και τους συνεργάτες του. Επισημαίνει όμως ότι η αναγνώριση που εισέπραξε, αποτελεί παράλληλα ένα σημαντικό βήμα για πολλούς από τους κατοίκους στη Μιναμάτα, «που ακόμη υποφέρουν και αγωνίζονται να ακουστούν».
«Είμαι λάτρης του διεθνούς κινηματογράφου και ήταν ζωτικής σημασίας για μένα και την ομάδα να δημιουργήσουμε μια ταινία που θα είχε ευρεία απήχηση και θα μιλούσε εξίσου στο δυτικό και στο ιαπωνικό κοινό. Αυτή ήταν μια εκπληκτικά λεπτή γραμμή, που δεν ήθελα να υπερβούμε. Ομως με χαρά αναφέρω ότι η ταινία –παρά το εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα της– είχε θετικότατη ανταπόκριση στην Ιαπωνία», σχολιάζει. Ωστόσο, στην Αθήνα δεν θα συναντήσουμε μόνο τον Αντριου Λέβιτας ως σκηνοθέτη, αλλά και ως εικαστικό καλλιτέχνη. Σε επιμέλεια της Μαρίας Κουτσομάλλη-Moreau, παρουσιάζεται στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων του Ιδρύματος Γουλανδρή η εικαστική εγκατάσταση, που σύμφωνα με τον ίδιο αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη μορφή του πρότζεκτ του. Με βασικό σημείο αναφοράς το αλουμίνιο, υλικό ανακυκλώσιμο που αντέχει στον χρόνο, ο Λέβιτας αναδεικνύει την αμφισημία και την αντίφαση που κρύβονται στη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον και στην τεχνολογική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Κεντρικό ρόλο στα επτά γλυπτά της εγκατάστασης παίζει κι εδώ η φωτογραφία, καθώς μέσω της μεθόδου Metalwork Photography, που ανέπτυξε σε νεαρή ηλικία, μεταφέρει φωτογραφικές διαφάνειες πάνω στα μεταλλικά φύλλα τα οποία αποτελούν την επιφάνεια των έργων του. Το μέταλλο, ιδίως το αλουμίνιο, κυριαρχεί στη σκέψη και στην εικαστική δουλειά του.
– Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος ενός καλλιτέχνη σήμερα; Πώς αισθάνεστε σχετικά με την «cancel culture» και το κάλεσμα για κοινωνική επαγρύπνηση;
– Δεν μπορώ να μιλήσω για άλλους, αλλά σε μια εποχή προπαγάνδας και ψευδών ειδήσεων, φαίνεται ότι η σκυτάλη έχει περάσει
ξανά στους καλλιτέχνες για να υποστηρίξουν, να ενημερώσουν και να ενώσουν τους ανθρώπους.
– Ως καλλιτέχνης πολυσχιδής, πώς επιλέγετε κάθε φορά το μέσο που θα «μεταφράσει» μια νέα ιδέα σε έργο τέχνης;
– Η δουλειά ξεκινά με ένα θέμα, μια σπίθα ή μια ιδέα. Μετά χώνομαι βαθιά μέσα σε μια κουνελότρυπα καταβροχθίζοντας κάθε μπουκιά πληροφορίας, ιστορίας και συναισθημάτων. Και συνήθως μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες –με όλη αυτή τη γνώση στην οποία κολυμπά ο εγκέφαλός μου– το πνεύμα μου αποφασίζει με ποιο εκφραστικό μέσο θα εξερευνήσω καλύτερα το θέμα μου. Τις περισσότερες φορές, αυτή η έρευνα περιλαμβάνει πολλαπλά μέσα. Μόνον ένα ή δύο ταιριάζουν εντέλει με αυτό που έχω στον νου μου, ολοκληρώνουν τη σκέψη μου και κάνουν το αποτέλεσμα να είναι κατάλληλο για να παρουσιαστεί δημόσια.
– Από πού αντλήσατε έμπνευση για τα «Metalworks»;
– Τα σοβαρότερα και πιο δύσκολα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε ως παγκόσμια κοινότητα σήμερα είναι δικά μας δημιουργήματα, ανθρώπινα. Συχνά αυτές οι προκλήσεις αποτελούν τη σκοτεινή πίσω πλευρά θετικών επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων, που όμως καταλήγουν να κυριαρχούν των αρχικών καλών προθέσεων. Τα τεχνητά μέταλλα εκφράζουν τέλεια αυτόν τον προβληματισμό για μένα. Κάπως έτσι η μεταλλουργία συνάντησε τη φωτογραφία.
Σε μια εποχή προπαγάνδας, η σκυτάλη έχει περάσει ξανά στους καλλιτέχνες για να ενώσουν τους ανθρώπους.
– Αν έπρεπε να πείτε στο κοινό του κινηματογραφικού masterclass μόνο ένα πράγμα για το πώς να κάνουν ταινίες, τι θα λέγατε;
– Να είσαι ο εαυτός σου.
Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, project «Minamata». Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 28/11. Το Filmaking Masterclass θα γίνει στις 21-24/10.