Η σιωπή είναι συνενοχή
ΓΙΑΝΝΗ ΔΡΟΣΟΥ*
Ο θανάσιμος εναγκαλισμός της σημερινής κυβερνητικής εξουσίας με τα ΜΜΕ εκδιπλώνεται με ανατριχιαστικό τρόπο. Ενδεικτικά: σταδιακή αποσάθρωση της ρύθμισης για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών καναλιών, αναστολή της υποχρέωσης να καταβάλουν το κουτσουρεμένο τίμημα. Μουλωχτή κατάργηση υποχρεώσεων που προβλεπόταν για την αδειοδότησή τους. Κατάργηση της υποχρέωσης των ιδιοκτητών ΜΜΕ να δημοσιοποιούν την περιουσιακή τους κατάσταση. Επιλεκτική –με μόνο αληθινό κριτήριο την έκταση της κολακείας προς την κυβέρνηση– οικονομική ενίσχυση. Και άλλα πολλά. Αυτό αποδίδει. Καλοταϊσμένα (όχι «εξωνημένα» – καλύτερα: «διαπλεκόμενα», αφού κανείς δεν ξέρει ποιος, τελικά, αγοράζει ποιον...) μέσα αναλώνουν τον κύριο χώρο και χρόνο τους στην ωμή προπαγάνδα της κυβερνητικής πράξης ή απραξίας. Περίπου 65% ο τηλεοπτικός χρόνος στα λαμπρά έργα και ημέρες της Ν.Δ., περίπου 15% στην πολιτεία της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κι αυτό σύμφωνα με το ίδιο το ΕΣΡ.
Αλλά και σιωπές: για τα κεντρικά δελτία των συστημικών καναλιών, και όταν ήταν είδηση το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν 11ο ή 12ο θέμα, πνιγμένο σε «πιασάρικα» διάφορα, αστυνομικού κυρίως περιεχομένου. Αν ανοίξετε το https://www.justice.gov/ opa/pr/novartis-hellas-saci-andalcon-pte-ltd-agree-pay-over233-million-combined-resolvecriminal θα οργισθείτε που η Novartis Hellas συμφώνησε να πληρώσει στις ΗΠΑ πρόστιμο 233 εκατ. δολαρίων ομολογώντας ότι δωροδόκησε ιατρικό προσωπικό νοσοκομείων υπό κρατικό έλεγχο για να προωθεί φάρμακά της. Σε κανένα ελληνικό συστημικό μέσο δεν θα διαβάσετε κάποια ουσιαστική έρευνα γι’ αυτά, και τούτο επειδή ο χρόνος της χυδαίας κλοπής ήταν τα έτη 2012-2015 (αλήθεια, ποιοι κυβερνούσαν τότε;). Επίσης: πιστεύει κανείς ότι η ίδια συστημική σιωπή που τύλιξε τον λογοκλόπο «Δρα» Πατούλη θα προφύλασσε και κάποιο αντίστοιχο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, αν αυτό είχε αντιγράψει 62 από τις 77 σελίδες της διατριβής του;
Η δημοσκοπική κατιούσα της κυβερνητικής παράταξης οδηγεί τους μηχανισμούς ελέγχων και διαπλοκής σε νέα επίπεδα: slapping, παρακολουθήσεις, ποινικές διώξεις ενοχλητικών ερευνητικών δημοσιογράφων κ.λπ. Το πράγμα ξεπέρασε τα σύνορα: απασχόλησε την Ε.Ε., την UNESCO, τους Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, με αποτέλεσμα την ντροπιαστική κατάταξη της χώρας μας, από άποψη της ελευθερίας του Τύπου, τελευταία στην Ε.Ε., στον πάτο του κόσμου, κάτω και πίσω, π.χ., από την Ουγγαρία (του Ορμπαν), την Μποτσουάνα, τη Μολδαβία (φίλη του Πούτιν), την Αλβανία, τη Συρία και από 100 ακόμη.
Το μακρινό 1993, ο δάσκαλός μας Αριστόβουλος Μάνεσης επισήμανε ήδη ότι τα ΜΜΕ «με ροές φιλτραρισμένων εν πολλοίς ειδήσεων και πληροφοριών» ασκούν εξουσία «τεράστιας εμβέλειας, η οποία στο όνομα της “ελευθεροτυπίας” έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει και υποβάλλει έμμεσα και επιτηδείως τη θέλησή [...] εκείνων [...] οι οποίοι ελέγχουν τα
συγκεκριμένα ΜΜΕ. Ομως “δεν υπάρχει υποταγή πιο απόλυτη από εκείνη που κρατά την επίφαση της ελευθερίας. Ετσι σου σκλαβώνουν ακόμη και τη θέλησή σου” (έγραφε ο J.J. Rousseau, Emile)». Ουδείς από τον χώρο των επιστημόνων του Συντάγματος, ακόμη και αν σήμερα είναι τυφλός ή μουγγός, δεν ήταν ανειδοποίητος.
Ο συνεχιζόμενος αυτός ανελεύθερος κατήφορος, και μάλιστα σε εποχή άνθησης «ανελεύθερων Δημοκρατιών», είναι θρυαλλίδα στα φιλελεύθερα και δημοκρατικά μας θεμέλια, ελληνικά και ευρωπαϊκά. Οχι λιγότερο επικίνδυνη απ’ ό,τι ήταν η θρυαλλίδα του χρέους και του υπερδανεισμού στα δημοσιονομικά μας θεμέλια, ελληνικά και ευρωπαϊκά, που αν και βλέπαμε τα σημάδια της, δεν πήραμε τα μηνύματά της.
Δεν είναι θέμα κυβέρνησης ή αντιπολίτευσης ο κατήφορος αυτός – είναι θέμα των βάσεων της ελεύθερης και δημοκρατικής πολιτειακής μας συμβίωσης. Ο «soft» ελληνικός αυταρχισμός αντικειμενικά προετοιμάζει τον απροσχημάτιστο αυταρχισμό της λαϊκιστικής Δεξιάς, που ήδη αναπτύσσεται απειλητικά στην Ευρώπη, και που, τελικά, μόνο σε καταστροφικές εκρήξεις μπορεί να οδηγήσει. Γι’ αυτό και η σιωπή μπροστά στην επιχείρηση «Ελεγχος του δημόσιου λόγου στην Ελλάδα» είναι συνενοχή, είναι, για να παραφράσω τον Μάνο Χατζιδάκι, στάση ανθρώπων που επειδή σωπαίνουν μπροστά στο τέρας, αρχίζουν να του μοιάζουν.