Ρήτρες και... χαρτορίχτρες
ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗ*
Tο 2018 το Κίνημα Αλλαγής επεξεργάστηκε έναν τεκμηριωμένο, μακροχρόνιο σχεδιασμό για τον ριζικό μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος στη χώρα μας με τίτλο «Ενεργειακό διαβατήριο για το μέλλον». Το σχέδιο αυτό κατέγραφε συγκεκριμένες προτεραιότητες και ανέφερε συγκεκριμένα ποσά που έπρεπε να επενδυθούν στις αναγκαίες ενεργειακές υποδομές, ώστε να πετύχουμε τους στόχους μιας δίκαιης και «πράσινης» μετάβασης. Ειδικά για τις περιοχές λιγνιτικής δραστηριότητας είχαμε προτείνει τη «ρήτρα βιώσιμης μετάβασης», όπου κάθε λιγνιτική μονάδα θα αποσυρόταν αφού πρώτα είχε εξασφαλιστεί:
– Μεγαλύτερο περιβαλλοντικό όφελος από την αντικατάστασή της. – Τουλάχιστον το ίδιο οικονομικό και κοινωνικό όφελος σε θέσεις εργασίας και ΑΕΠ στις περιοχές.
Εκείνη την εποχή η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προσπάθησε αποτυχημένα, μέσω δύο θυγατρικών εταιρειών της ΔΕΗ, να πωλήσει λιγνιτικές μονάδες σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, ενώ ένα χρόνο αργότερα (2019) η κυβέρνηση της Ν.Δ. ανακοίνωνε μια άρον άρον απολιγνιτοποίηση, χωρίς σχέδιο, υποκαθιστώντας τον λιγνίτη με εισαγόμενο φυσικό αέριο.
Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις των επτά τελευταίων ετών στον τομέα της ενέργειας έκαναν λάθος επιλογές, σε λάθος χρόνο, χωρίς καμία προβλεπτικότητα, χωρίς έγκαιρες παρεμβάσεις στις στρεβλώσεις της ενεργειακής αγοράς, ακολουθώντας πολιτικές τού «βλέποντας και κάνοντας». ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. χωρίς να έχουν αναλύσει σωστά τις εξελίξεις που έρχονταν, με μεγάλες καθυστερήσεις στον εκσυγχρονισμό των δικτύων αλλά και την προώθηση των ΑΠΕ, έμοιαζαν και μοιάζουν πιο πολύ με... χαρτορίχτρες, που κάθε φορά ανάλογα με τη συγκυρία προσπαθούν να μαντέψουν το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας. Ακολουθώντας έναν ενεργειακό αυτοσχεδιασμό «ακορντεόν», σε σύγχυση, χωρίς αρχή, μέση και τέλος, που «παίζεται στα ζάρια», χωρίς πυξίδα και προοπτική για να εξασφαλιστεί μόνιμα προσιτή και καθαρή ενέργεια για τους πολίτες.
Οι κυβερνητικές δηλώσεις εδώ και ενάμισι έτος για πρόσκαιρα φαινόμενα ενεργειακής ακρίβειας, για το ότι οι καταναλωτές θα δουν αυξήσεις «1-2 ευρώ στους λογαριασμούς τους», ή ότι «ό,τι πλήρωναν, θα συνεχίσουν να πληρώνουν», φανερώνουν είτε τη δραματική αδυναμία προβλεπτικότητας είτε τη συνειδητή παραπλάνηση. Η κυβέρνηση το 2021 μεγάλωσε την εξάρτησή μας από το πανάκριβο εισαγόμενο φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά 25%. Τώρα, προσπαθεί να μαζέψει τα... ασυμμάζευτα από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, που δεν μπόρεσε να προβλέψει το πόσο επιβαρυντική καθίσταται σε μη
ομαλές συνθήκες. Οι ανακοινώσεις –με τυμπανοκρουσίες– των νέων μέτρων αντιμετώπισης της ενεργειακής ακρίβειας με... εντολή πρωθυπουργού έρχονται με μεγάλη καθυστέρηση. Καθυστέρηση που κοστίζει ακριβά στην τσέπη των πολιτών.
Το ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής είχε εγκαίρως καταλάβει ότι οι ΑΠΕ, ως οι βασικές εθνικές μας ενεργειακές πηγές, είναι αυτές που μπορούν να ρίξουν τις τιμές. Από τον Μάρτιο του 2021, έχουμε καταθέσει την πρόταση για έναν εθνικό κλιματικό νόμο με προώθηση πολλών μικρών έργων ΑΠΕ, του Netmetering και εξειδικευμένων προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας, που δυστυχώς «καρκινοβατούν». Παράλληλα, προτείναμε την ενσωμάτωση στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων μιας «ρήτρας κλιματικής ανθεκτικότητας» για κάθε έργο και δημόσια πολιτική. Ο κλιματικός νόμος, ωστόσο, έχει περάσει στα «αζήτητα», για την πιο... «πράσινη» μεταπολιτευτική κυβέρνηση. Τέλος, μόλις προχθές καταθέσαμε τροπολογία
Οι κυβερνήσεις των επτά τελευταίων ετών στον τομέα της ενέργειας έκαναν λάθος επιλογές, ακολουθώντας πολιτικές τού «βλέποντας και κάνοντας».
για θέσπιση ρήτρας-πλαφόν στη λιανική τιμή της ενέργειας, δίνοντας άμεσα λύση στο πρόβλημα νοικοκυριών και επιχειρήσεων με τους υπέρογκους λογαριασμούς. Συγκεκριμένα, προτείναμε:
1. Την επιβολή του πλαφόν ώστε οι πολίτες να μη χρειάζεται να πληρώνουν πάνω από 10% σε σχέση με αυτά που πλήρωναν πριν ξεκινήσει η ενεργειακή κρίση.
2. Την απαγόρευση διακοπής ρεύματος όταν επιβάλλεται χρέωση που υπερβαίνει το πλαφόν του 10%.
3. Τη δυνατότητα ρύθμισης σε 240 δόσεις των χρεών που έχουν συσσωρευτεί από λογαριασμούς ρεύματος από 01.05.2021.
Ας κρίνουν, λοιπόν, τώρα οι πολίτες ποιο πολιτικό κόμμα κατέθεσε έγκαιρα τεκμηριωμένες προτάσεις, δίνοντας απαντήσεις στις προκλήσεις του νέου ενεργειακού τοπίου που διαμορφωνόταν εδώ και καιρό. Και κυρίως, βάζοντας όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και ενεργειακής δημοκρατίας, με τις σωστές ρήτρες, μην αφήνοντας το ενεργειακό μας μέλλον στις χαρτορίχτρες τού «βλέποντας και κάνοντας».