«Τον Μήτσο τον δικηγόρο, τι τον είχες;»
ΓΔΗΜΗΤΡΗ ΘΡ. ΦΑΤΟΎΡΟΎ* ύρισε ξαφνικά, με κοίταξε και με ρώτησε. Τον Μήτσο τον δικηγόρο, τι τον είχες; Η ερώτηση που μου έκανε ο Γιώργος Κατηφόρης και αποτελεί τον τίτλο αποχαιρετισμού μου σε αυτόν τον σημαντικό άνθρωπο, αφορούσε τον παππού μου Δημήτριο ή Μήτσο Φατούρο, δικηγόρο Λευκάδος. Και θα ήταν απολύτως φυσιολογική, αφού προερχόταν από έναν Λευκαδίτη, του οποίου ο πατέρας Νίκος Κατηφόρης ήταν φίλος και συνάδελφος με τον παππού μου Μήτσο.
Το αξιοπερίεργο είναι όμως ότι αυτή η ερώτηση μου έγινε τουλάχιστον δύο χρόνια αφότου ο Γιώργος Κατηφόρης, ως επικεφαλής των ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ, με είχε επιλέξει ως στενό του συνεργάτη στη θέση του υπεύθυνου του γραφείου Τύπου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.
Για τόσο καιρό, αν και βλεπόμαστε σχεδόν κάθε μέρα, δεν είχε συνδέσει το επίθετό μου με αυτό του παππού μου ή με του θείου Βαγγέλη Φατούρου, που είχε κάνει την άσκησή του στο δικηγορικό γραφείο του πατέρα του και τον οποίο επίσης γνώριζε καλά. Με είχε επιλέξει χωρίς καλά καλά να ξέρει ποιος είμαι, χωρίς να έχω κομματικές περγαμηνές, χωρίς να προσπαθήσει να έχει κάποιο, έστω και μικρό, κομματικό «όφελος» από αυτή του την επιλογή.
Αυτός ήταν όμως ο Γιώργος Κατηφόρης. Ενας γενναιόδωρος, αυθεντικός και ιδιαίτερος άνθρωπος, που απεβίωσε στις 12 Απριλίου 2022. Από την ημέρα που ο γιος του Νίκος μού έκανε την τιμή να είμαι ανάμεσα στους πρώτους που ενημέρωσε για τον θάνατό του, ο Γιώργος Κατηφόρης επισκέπτεται συχνά τη μνήμη μου για να μου υπενθυμίζει την προσωπικότητα και το ήθος του ανδρός με τον οποίο είχα την τιμή να συνεργαστώ για πέντε ανέφελα και δημιουργικά χρόνια.
Τον πρωτοσυνάντησα το 1994 στις Βρυξέλλες, μόλις είχε εκλεγεί μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τον είχα ακουστά βέβαια ως έναν σημαντικό Λευκαδίτη της διασποράς, ως έναν λαμπρό πανεπιστημιακό του Λονδίνου, συχνό αρθρογράφο στον αθηναϊκό Τύπο και αργότερα ως οικονομικό σύμβουλο του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Μέχρι να τον συναντήσω, τον φανταζόμουν σαν έναν πολύ αυστηρό, γκρίζο και απρόσιτο άνθρωπο. Εκανα λάθος.
Γιος ενός διανοούμενου, κομμουνιστή δικηγόρου και της φιλολόγου Ειρήνης το γένος Μπενιζέλου, ήταν φτιαγμένος από τις αριστερές και πνευματικές οικογενειακές καταβολές, την υψηλή παιδεία και τον φιλελευθερισμό του Κολλεγίου Αθηνών, τον κοσμοπολιτισμό του Λονδίνου και τη γνήσια φιλοπατρία, σε συνδυασμό με το γνήσιο λευκαδίτικο ταμπεραμέντο του.
Πραγματιστής και οραματιστής, τεχνοκράτης και πολιτικός, φιλόπατρις, Ευρωπαίος και πολίτης του κόσμου. Αθηναίος αστός από τον Αγιο Πέτρο της Λευκάδος, άνθρωπος ανήσυχος, φιλομαθής
–άρχισε μαθήματα γαλλικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο–, λάτρης της ζωής, του ωραίου, της παρέας, φίλος προσωπικός ανθρώπων που βρίσκονται στο πνευματικό και πολιτικό πάνθεον του τόπου.
Ο Κατηφόρης δεν σε άφηνε ποτέ να βαρεθείς. Με υψηλή αίσθηση του χιούμορ, συχνά καυστικού για αυτά που τον ενοχλούσαν. Και ήταν αρκετά.
Ο Γιώργος Κατηφόρης ήταν επίσης ένας σύγχρονος άνθρωπος ή μάλλον καλύτερα ένας εκσυγχρονιστής, όπως τον χαρακτήρισε ο Κώστας Σημίτης στον δικό του αποχαιρετισμό στον φίλο του Γιώργο Κατηφόρη. Πολλά τα ωραία περιστατικά που μου έχει διηγηθεί από τη ζωή του στην Ελλάδα, στην Αγγλία και στη Βραζιλία.
Γιατί, αν και σε ώριμη πια ηλικία, έμαθε πορτογαλικά και άρχισε να μοιράζει, ως συνταξιούχος πλέον, τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα, στη Λευκάδα και στο Ρεσίφε της Βραζιλίας.
Εξαιρετικά δραστήριος ευρωβουλευτής, από αυτούς που το εκτόπισμά τους είναι αναλογικά μεγαλύτερο από το μέγεθος της χώρας τους, ο Κατηφόρης ήταν ισότιμος συνομιλητής σημαντικών προσωπικοτήτων της Ευρώπης, ιδιαίτερα την εποχή που εκπροσώπησε τη χώρα μας στο
προεδρείο της Συντακτικής Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης υπό την προεδρία του Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν.
Απέφευγε τη ρηχή δημοσιότητα, δεν αγαπούσε τη μικροπολιτική, αλλά την ουσιαστικά προοδευτική πολιτική, την οποία ασκούσε έχοντας βαθιά αντίληψη της Ιστορίας, της οικονομίας και ένα όραμα για το μέλλον της Ελλάδος και της Ευρώπης. Ημουν στο γραφείο του την ημέρα της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους στη Νέα Υόρκη και είδα στα μάτια του την αγωνία για το μέλλον του κόσμου.
Δεν θα ξεχάσω επίσης ποτέ τον συνήθως ήρεμο Κατηφόρη σε μια συνεδρίαση στις Βρυξέλλες να γίνεται έξαλλος με έναν υπάλληλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που πήρε την πρωτοβουλία να συμπεριλάβει στον ενημερωτικό φάκελο των ευρωβουλευτών μνημόνιο με τις τουρκικές θέσεις όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά. Ποιος είδε τον Κατηφόρη και δεν φοβήθηκε! Εφυγε έξαλλος από την αίθουσα απαιτώντας να διακοπεί η συνεδρίαση για να συμπεριληφθούν και οι ελληνικές θέσεις. Οπερ και εγένετο.
Ο Κατηφόρης ήταν ο άνθρωπος που θα ήθελες να σε έχει στην παρέα του, να σε καλεί στο τραπέζι του. Να σου μιλάει για την πολιτική, την ποίηση, την τέχνη και τα ταξίδια που τόσο αγαπούσε. Γιατί ο Κατηφόρης ήταν ταξιδιώτης παλαιάς, βρετανικής κοπής. Για τη μετεμφυλιοπολεμική Αθήνα, για την υποψηφιότητά του στη Λευκάδα με την ΕΔΑ, για τη δημοσιογραφική
του θητεία στην «Αυγή», για τη στρατιωτική του θητεία σε «λόχο ημιονηγών» της Β. Ελλάδας, για τη Βραζιλία.
Για τις αντιδικτατορικές πορείες στο Λονδίνο, για την Αριστερά, τον Ανδρέα και τον Κώστα Σημίτη. Για τις διακοπές του στην Ιταλία στα βήματα του Καραβάτζιο και την επιθυμία του να «ακολουθήσει» τον Ιταλό ζωγράφο και στη Μάλτα. Για το πρώτο του συναρπαστικό μυθιστόρημα «Σάμπα και Κολλέγιο». Πάντα είχε κάτι ενδιαφέρον να σου πει, γιατί αγαπούσε τη ζωή, γιατί έζησε από πρώτο χέρι τη μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδος και είχε συμβάλει στη μεταπολιτευτική της πρόοδο. Λένε ότι ήταν ο εμπνευστής της γνωστής ρήσης του Ανδρέα Παπανδρέου, «είτε το έθνος θα εξαφανίσει το χρέος είτε το χρέος θα αφανίσει το έθνος».
Ολα αυτά και άλλα πολλά έρχονται συνεχώς στο μυαλό μου από την ημέρα που τον αποχαιρετίσαμε, φίλοι και συνεργάτες, στο νεκροταφείο του Βύρωνα. Ερχονται ως μια ευχάριστη ανάμνηση, μια συνεχή υπενθύμιση ότι είμαστε τυχεροί όσοι γνωρίσαμε τον Γιώργο Κατηφόρη. Εναν ξεχωριστό άνθρωπο, που έζησε μια ζωή έντονη, γεμάτη εμπειρίες. Που άφησε το στίγμα του από εκεί που πέρασε. Που έκανε τη ζωή του όπως ήθελε, «μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις και ομιλίες».
Τον είχα ακουστά ως έναν σημαντικό Λευκαδίτη της διασποράς, έναν λαμπρό πανεπιστημιακό του Λονδίνου και αργότερα ως οικονομικό σύμβουλο του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Μέχρι να τον συναντήσω, τον φανταζόμουν σαν έναν πολύ αυστηρό, γκρίζο και απρόσιτο άνθρωπο. Εκανα λάθος.