Η ζωή ανασαίνει σ' ένα διαρκές παρόν
Ο Αντώνης Κυριαζάνος μιλάει στην «Κ» με αφορμή το βιβλίο του «Αγαπημένη μου Ιφιγένεια», το οποίο «γράφτηκε μόνο του»
ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Ο Αντώνης Κυριαζάνος είναι ένας άνθρωπος του πολιτισμού. Δημοσιογράφος της τέχνης, με βαθιές γνώσεις στο αντικείμενό του, είναι από εκείνους τους γραφιάδες που μελετούν, παρατηρούν, και συχνά σιωπούν επειδή γνωρίζουν περισσότερα και αυτό τους δίνει τη δύναμη να αφήνονται στο παρόν και στις μεταβολές του χρόνου και του επαγγέλματος. Oταν παρέλαβα στα χέρια μου το βιβλίο του με τίτλο «Αγαπημένη μου Ιφιγένεια», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγρα, συγκινήθηκα. Είδα μέσα στις σελίδες του την πλευρά του ταξιδευτή και του φιλοσόφου, με το γενναιόδωρο βλέμμα του ανθρώπου που γράφει για να μοιραστεί γνωρίζοντας καλά ότι το πιο σημαντικό πράγμα σε αυτήν τη ζωή είναι η στιγμιαία συγκίνηση. Δεν νοσταλγεί το παρελθόν παρότι το ανασυστήνει, αφήνει ένα γράμμα στην άκρη μιας πέτρας, με το βλέμμα του στο κύμα που έρχεται.
– Ποιο ήταν το ερέθισμα να γράψετε το γράμμα στην «Αγαπημένη Ιφιγένεια»;
– Υπάρχουν πολλές απαντήσεις: «Για να μοιραστώ μαζί της τη συγκίνησή μου για τα τρία νησιά, την Ανδρο, την Τήνο, την Αμοργό». «Για να απολαύσω την ακρίβεια της γραφής, τη χαρά να κάνεις τις σκέψεις σου λέξεις – και τα νησιά αυτά ήταν μια καλή
αφορμή». «Για την αίσθηση να κάθεσαι σ' ένα καφενείο στην παραλία και να γράφεις τα δικά σου, για να κάνεις και λίγο εντύπωση στους άλλους, χώρια τη θέα της θάλασσας». «Επειδή μερικές φορές στα βιβλία που διαβάζω, τα περιθώρια είναι μεγάλα και με προκαλούν να γράψω κι εγώ κάτι δικό μου». «Για να διατηρήσω την τέχνη της αλληλογραφίας που τόσο απολαμβάνω και νιώθω ότι απειλείται». Διαθέτω και άλλες απαντήσεις αλλά μην καταχραστώ τον χώρο σας.
– Είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο-κιβωτός, ένα παράδοξο μεμουάρ του κόσμου και του κόσμου σας. Της μνήμης και της θάλασσας. Τι θέλετε να διαφυλάξετε για το μέλλον;
– Φοβάμαι πως τίποτε. Δεν πιστεύω ότι κάτι μπορεί να διαφυλαχτεί για το μέλλον. Προφανώς και οι λέξεις θα μείνουν. Αλλά ως κέλυφος. Το περιεχόμενό τους αλλάζει ιλιγγιωδώς. Θα έλεγα πως η συγγραφή του βιβλίου ήταν μια δική μου ανάγκη να αφηγηθώ εικόνες, μνήμες, εντυπώσεις και συγκινήσεις αλλά και διάφορα σημαντικά και ασήμαντα της ζωής – λατρεύω τις λεπτομέρειες
και τα μικρά συμβάντα. Και για να τα μοιραστώ, όχι πάντως με φανατισμό, με όσους και όσες συναντηθούν αυθόρμητα με το κείμενο, αν πέσει τυχαία το βιβλίο στα χέρια τους. Και εύχομαι τότε να περάσουν και οι δύο καλά. Κατά τα άλλα πιστεύω ότι κάθε εποχή και κάθε γενιά θα πρέπει να ξεκινάει τον κόσμο από την αρχή. Να δίνει τα δικά της ονόματα στα πράγματα, να αναζητά νέες συγκινήσεις διαφορετικές από αυτές των απερχόμενων, να συγκροτεί ένα νέο και φρέσκο βλέμμα στα ορατά και τα αόρατα που μας περιβάλλουν. «Η συγγραφή του βιβλίου ήταν μια δική μου ανάγκη να αφηγηθώ εικόνες, μνήμες, εντυπώσεις και συγκινήσεις, αλλά και διάφορα σημαντικά και ασήμαντα της ζωής – λατρεύω τις λεπτομέρειες και τα μικρά συμβάντα», λέει ο Αντώνης Κυριαζάνος.
Και να μη φορτώνουμε τους επερχόμενους με τις δικές μας εντυπώσεις, συγκινήσεις, πίκρες ή απαξιώσεις. Ας τα ανακαλύψουν οι ίδιοι, μόνοι τους, ξανά από την αρχή. Το βιβλίο μου όπως και κάθε βιβλίο, όταν θα διαβαστεί από τους όποιους επόμενους θα μιλάει για πράγματα που θα ξέρουν αλλά δεν θα μπορούν πλέον να νιώσουν. Θα αισθάνονται αλλιώς – και τι καλά! Και πάντως μη με ρωτήσετε, τότε γιατί έγραψα αυτό το βιβλίο. Θα σας απαντήσω με το υπέροχο «δεν ξέρω». Αλλωστε, δεν θα το πιστέψετε, γράφτηκε μόνο του.
– Είναι αλήθεια ότι κάθε πράγμα ανήκει στον τόπο και στον χρόνο του;
– Ετσι κατάλαβα από τη ματαιότητα που έχει κάθε πράξη μας να συντηρήσουμε την παρελθούσα χαρά, την καλή στιγμή που πέρασε, έναν έρωτα που παρήλθε, τη βασανιστική νεότητα. Τίποτε δεν μπορεί να συντηρηθεί μακριά από τον τόπο του και τον χρόνο του. Και κάθε απόπειρα να διατηρήσουμε τα προσωπικά μας μαυσωλεία, θα στερήσει ζωτικό χώρο από το πολύτιμο παρόν. Πιστεύω ότι το μόνο που μας μένει είναι να αφομοιώνουμε ό,τι ζούμε, να μην κάνουμε χρονικές μεταθέσεις στα συναισθήματά μας και μέσα από την πληρότητα της κάθε στιγμής να οδεύουμε ανάλαφροι και άδολοι προς την επόμενη. Σας διαβεβαιώ πως οι άνθρωποι που λατρεύουν τη ρουτίνα, όπως εγώ, μπορούν και το κάνουν επειδή αλλάζουν συνεχώς οι ίδιοι.
Να μη φορτώνουμε τους επερχόμενους με τις δικές μας εντυπώσεις, συγκινήσεις, πίκρες ή απαξιώσεις. Ας τα ανακαλύψουν οι ίδιοι, μόνοι τους, ξανά από την αρχή.
– Τι βλέπουν τα μάτια σας, τι κρατάει τελικά η μνήμη των ανθρώπων;
– Τα μάτια μου είναι καταδικασμένα να βλέπουν και να απολαμβάνουν τον υπέροχο Μέγα Διάκοσμο όσο και όταν ο άνθρωπος δεν τον σκιάζει με τη σκοτεινή του πλευρά. Που απ' ό,τι φαίνεται απαιτεί και αυτή την ύπαρξή της στη ζωή. Η μνήμη πάλι κρατάει μόνο ό,τι τη βολεύει αλλά μου είναι αδιάφορο. Η ζωή ανασαίνει σ' ένα διαρκές παρόν.