Εργα Ελλήνων σε διάλογο με την παγκόσμια μουσική φιλολογία
Γόνιμη είναι η λογική του κύκλου με τίτλο «Σύγχρονα ελληνικά κοντσέρτα», τον οποίο εγκαινίασε το Μέγαρο Μουσικής. Σε αντίθεση προς ανάλογες ενότητες προηγούμενων ετών με έργα αποκλειστικά Ελλήνων συνθετών, η νέα πρόταση φέρνει τα σύγχρονα έργα σε διάλογο με την παγκόσμια μουσική φιλολογία, εντάσσοντάς τα σε αυτή με τρόπο αυτονόητο. Ετσι, κατά την πρώτη συναυλία, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 4 Μαΐου στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», το Τέταρτο Κοντσέρτο για πιάνο, κουαρτέτο σαξοφώνων και ορχήστρα εγχόρδων με τίτλο «Το ισοκράτημα ενός μεσήλικα», που ο Γιώργος Κουμεντάκης ολοκλήρωσε το 2009, ακούστηκε μετά το «Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου» του Ντεμπισί και πριν από τη Συμφωνία αρ. 1 «της Ανοιξης» του Σούμαν. Σολίστ ήταν ο πιανίστας Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης και το Κουαρτέτο σαξοφώνων STAB ενώ την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ διηύθυνε η Ζωή Τσόκανου.
Το Κοντσέρτο ανήκει στα πιο ενδιαφέροντα έργα που συνέθεσε ο Κουμεντάκης εκείνη την περίοδο
και περιλαμβάνει ήδη όλα τα στοιχεία που, λίγα χρόνια αργότερα, οδήγησαν στη «Φόνισσα». Η απόδοση της παραδοσιακής και της βυζαντινής μουσικής μέσα από μια σύγχρονη μουσική γλώσσα, όπως επίσης το πάντρεμα ακουσμάτων αρχέγονων καταβολών με τον «δυτικό» ήχο των σαξοφώνων και του πιάνου, έχουν ως αποτέλεσμα ένα έργο απολύτως πρωτότυπο, ατμοσφαιρικό και υποβλητικό. Αυτό που σε αρκετούς μοιάζει με μινιμαλιστική γραφή, στην περίπτωση του Κουμεντάκη είναι η ματιά ενός σημερινού συνθέτη στη δημοτική και στη βυζαντινή παράδοση. Τα μελίσματα που περιλαμβάνει η εντυπωσιακή καντέντσα του πιάνου στο κέντρο του έργου, αποτελούν τη μεταγραφή ενός τραγουδιού, μιας έντονα συναισθηματικής,
Ο Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης
εσωτερικής φωνής για ένα όργανο απρόσμενο, καθώς το έγχορδο μεν, αλλά «κρουστό» πιάνο θεωρητικά προσφέρεται πολύ λιγότερο για κάτι τέτοιο.
Ο Λαζαρίδης έδειξε πόσο δίκιο έχει ο συνθέτης, παίζοντας το συγκεκριμένο μέρος χαμηλόφωνα και ποιητικά, αποφεύγοντας τον συναισθηματισμό.
Συνολικά, ο πιανίστας ανταποκρίθηκε με απόλυτη σιγουριά στα ζωηρά, μηχανιστικά εδάφια όσο και στις ακόμη πιο σημαντικές εκφραστικές ενότητες. Στο
τέλος του έργου, το πνιχτό μουρμούρισμα που ανέβλυζε από τους μουσικούς της ορχήστρας έδωσε μια μεταφυσική διάσταση στη μουσική. Καθώς τα στοιχεία του Κοντσέρτου, η (τριμερής) δομή του, η μουσική του γλώσσα και η σαφής μουσική του δραματουργία είναι εύληπτα ειδικά στον Ελληνα φιλόμουσο, το έργο θα μπορούσε να εντάσσεται πολύ τακτικότερα στα προγράμματα συναυλιών.
Η συναυλία αποδείχθηκε θετική και για τη Ζωή Τσόκανου. Η καλλιτεχνική διευθύντρια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης είχε ξεκάθαρη εικόνα αυτού που ήθελε να παρουσιάσει τόσο στο διάσημο «ιμπρεσιονιστικό» έργο του Ντεμπισί όσο και στην εξίσου γνωστή «ρομαντική» Συμφωνία του Σούμαν. Ομως, ενώ το έργο του Ντεμπισί πήγε καλά, αυτό του Σούμαν αποκάλυψε τις αδυναμίες των εγχόρδων της ορχήστρας, καθώς ο ήχος τους είχε ανάγκη αφενός από μεγαλύτερη εστίαση, ώστε να ανταποκριθεί με ακρίβεια στα ζωηρά μέρη, και αφετέρου από περισσότερο «σώμα», ώστε να αποδώσει το πάθος της μουσικής.
Η εκτενής καντέντσα στο κέντρο του έργου αποτελεί ποιητική μεταγραφή μιας εσωτερικής φωνής.