Ποιότητα στον έλεγχο: επιπρόσθετο κόστος ή προστιθέμενη αξία;
Ηποιότητα στον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι ένα θέμα για το οποίο δεν γίνεται ιδιαίτερη συζήτηση μεταξύ των στελεχών των επιχειρήσεων. Ισως γιατί η ποιότητα θεωρείται δεδομένη. Ισως όμως επειδή υπάρχει (ακόμα) η εντύπωση ότι οι υποχρεωτικοί έλεγχοι δεν είναι παρά μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία ώστε η εταιρεία απλώς να λάβει μια τυποποιημένη έκθεση, απαραίτητη για τυπικούς λόγους, αλλά χωρίς ουσιαστική χρησιμότητα.
Στην πραγματικότητα, αυτή η έκθεση εμπεριέχει εκτενή εργασία, τεχνική γνώση, κριτική σκέψη και συσσωρευμένη εμπειρία, στοιχεία που προσδιορίζουν την ποιότητα του ελεγκτικού έργου. Ομως, τι ακριβώς είναι η ποιότητα στον έλεγχο και κυρίως πώς αυτή μπορεί να ωφελήσει ουσιαστικά τις ελεγχόμενες επιχειρήσεις;
Ας ξεκινήσουμε τονίζοντας ότι ο έλεγχος εξ ορισμού απαιτεί
ποιοτική εργασία, η οποία διασφαλίζεται από τα ελεγκτικά πρότυπα, που θέτουν και το πλαίσιο της ελεγκτικής πρακτικής. Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχουν συγκεκριμένες εργασίες που απαιτείται να διενεργηθούν και συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν από τον σχεδιασμό μέχρι και την ολοκλήρωση του ελέγχου. Παράλληλα, τα ίδια πρότυπα αλλά και η νομοθεσία ορίζουν τα επαγγελματικά προσόντα (τεχνική κατάρτιση, πιστοποίηση και ελεγκτική προϋπηρεσία) των ελεγκτών.
Η ποιότητα όμως δεν ορίζεται μόνο στο πλαίσιο του εκάστοτε ελεγκτικού έργου. Αντίστοιχα πρότυπα ποιότητας διέπουν και τις ελεγκτικές εταιρείες, καθώς η διενέργεια του ελέγχου απαιτεί υποστήριξη σε όλα τα επίπεδα, όπως επαρκή στελέχωση των ελέγχων, τεχνική και τεχνολογική υποστήριξη, ακόμα και την ύπαρξη ενός συστήματος εσωτερικού ελέγχου που να εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία όλων των παραπάνω.
Οποιοσδήποτε έχει έστω και μικρή σχέση με τα χρηματοοικονομικά αντιλαμβάνεται ότι το κόστος του ελέγχου δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Επιπλέον εξυπακούεται ότι ανώτερη ποιότητα σημαίνει περαιτέρω αύξηση του κόστους και κατ' επέκταση της τιμής των ελεγκτικών υπηρεσιών. Κι εδώ ανακύπτει το καίριο ερώτημα: Γιατί μια επιχείρηση να επενδύσει στην ποιότητα του τακτικού ελέγχου;
Ας σκεφτούμε τι μεσολαβεί στο διάστημα από την ανάθεση του ελέγχου μέχρι την παράδοση της έκθεσης: ουσιαστικά μια ομάδα ειδικών, σε αλληλεπίδραση με τα στελέχη της ελεγχόμενης επιχείρησης, καλείται να αξιολογήσει την ποιότητα των χρηματοοικονομικών πληροφοριών της. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται σφαιρικά, λαμβάνοντας υπόψη την αξιοπιστία των πληροφοριακών συστημάτων που υποστηρίζουν τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση, τη στάση της διοίκησης απέναντι σε θέματα απάτης και την ύπαρξη ενός ικανοποιητικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου.
Παράλληλα αξιολογούνται, μεταξύ άλλων, η τεχνική κατάρτιση των στελεχών της ελεγχόμενης εταιρείας σε θέματα λογιστικά και φορολογικά, ο βαθμός συμμόρφωσης με τις ισχύουσες εταιρικές πολιτικές αλλά και με το ειδικότερο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Καθώς βασικό συστατικό ενός επιτυχημένου ελέγχου συνιστά η διαρκής και ειλικρινής επικοινωνία μεταξύ ελεγκτή και ελεγχομένου, είναι δεδομένη η συνεχής ενημέρωση των στελεχών της ελεγχόμενης εταιρείας ως προς τα τυχόν ευρήματα του ελέγχου. Αυτό αποτελεί και τη βάση για την παροχή προστιθέμενης αξίας (added value) στην ελεγχόμενη εταιρεία – δεν είναι λίγο να γνωρίζεις ποια είναι τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του συστήματος χρηματοοικονομικής πληροφόρησης της εταιρείας σου, και μάλιστα επιβεβαιωμένα από κάποιον ανεξάρτητο φορέα. Περνώντας στο επόμενο στάδιο, οι ελεγκτές είναι εκείνοι που στις περιπτώσεις όπου εντοπίζονται αδυναμίες θα προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπισή τους. Και είναι αυτονόητο ότι αυτή η προστιθέμενη αξία είναι ευθέως ανάλογη της ποιότητας των παρεχόμενων ελεγκτικών υπηρεσιών.
Βασικό συστατικό ενός επιτυχημένου ελέγχου συνιστά η διαρκής και ειλικρινής επικοινωνία μεταξύ ελεγκτή και ελεγχομένου.