Στο τραπέζι πλαφόν στο φυσικό αέριο από Ε.Ε.
Ποια μέτρα σχεδιάζει η Κομισιόν σε περίπτωση που η Ρωσία διακόψει τις ροές προς την Έυρώπη
ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ
Παρέμβαση στην αγορά φυσικού αερίου σε δύο επίπεδα –το εθνικό και το ευρωπαϊκό– προβλέπει η στρατηγική της Κομισιόν για βραχυπρόθεσμα μέτρα αντιμετώπισης του ενεργειακού σοκ. Σύμφωνα με έγγραφο που βρίσκεται στη διάθεση της «Κ» (το οποίο ενδέχεται να τροποποιηθεί μέχρι την επόμενη Τετάρτη, όταν θα παρουσιαστεί επισήμως), σε περίπτωση που η Ρωσία διακόψει την τροφοδοσία φυσικού αερίου στην Ε.Ε., η Κομισιόν τάσσεται υπέρ της επιβολής πλαφόν στην τιμή του αερίου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, που θα ισχύσει όσο διαρκέσει η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η Επιτροπή, παράλληλα, προτίθεται να επιτρέψει στα κράτημέλη να λάβουν εκτάκτως μέτρα ελέγχου των τιμών λιανικής του φυσικού αερίου.
Ηδη την Πέμπτη ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή
του θα επιβάλει πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή στα 40 ευρώ/MWh, που θα ισχύσει έως το τέλος του έτους. Υπενθυμίζεται ότι στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Μαρτίου δόθηκε στην Ισπανία και την Πορτογαλία η δυνατότητα να λάβουν το μέτρο αυτό σε εθνικό επίπεδο, λόγω της ενεργειακής τους απομόνωσης από την υπόλοιπη Ε.Ε. και του χαμηλού ποσοστού του φυσικού αερίου στο ενεργειακό τους μείγμα. Παράγοντες της αγοράς, ωστόσο, θεωρούν απίθανο στις επικρατούσες συνθήκες και ειδικά αν επιδεινωθούν, να μπλοκάρει η Κομισιόν αντίστοιχη πρωτοβουλία από άλλο κράτος-μέλος.
Στις διαβουλεύσεις των τελευταίων εβδομάδων τα εμπλεκόμενα μέρη, όπως αναφέρεται στο έγγραφο της Κομισιόν, εξέφρασαν την προτίμησή τους για παρεμβάσεις στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου αντί της αγοράς ηλεκτρισμού. Στην αξιολόγηση τέτοιων παρεμβάσεων,
οι συμμετέχοντες στις διαβουλεύσεις τόνισαν τη σημασία τού να εξεταστεί πώς θα επηρεάσουν την ασφάλεια εφοδιασμού και να τεθούν χρονικά όρια στην εφαρμογή τους.
Σχετικά με το σενάριο της διακοπής των ροών από τη Ρωσία, όπως αναφέρεται στο έγγραφο, πέρα από τις προβλέψεις των εθνικών σχεδίων εκτάκτου ανάγκης που έχουν καταρτιστεί στο πλαίσιο του κανονισμού για την Ασφάλεια του Εφοδιασμού, «ίσως χρειαστούν επιπρόσθετα μέτρα». Μεταξύ αυτών είναι και το πανευρωπαϊκό πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.
Το πλαφόν, σημειώνεται, θα συνοδεύσει μέτρα «συντονισμένου περιορισμού της προσφοράς (rationing) και περιστολής της ζήτησης, που θα βασιστεί σε αρχές με πανευρωπαϊκή (EU-wide) αναφορά στο πλαίσιο μιας πανευρωπαϊκής κατάστασης εκτάκτου ανάγκης». Βάσει της αρχής της αλληλεγγύης, σημειώνεται, «η μείωση της ζήτησης για αέριο σε κράτη-μέλη που επηρεάζονται λιγότερο υπέρ των κρατών-μελών που επηρεάζονται περισσότερο πρέπει να εξεταστεί ακόμα και στην περίπτωση που αυτός ο περιορισμός της προσφοράς δεν θα λάμβανε χώρα στη βάση του εθνικού σχεδίου εκτάκτου ανάγκης».
Σχετικά με τις τιμές λιανικής, δίνεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να παρατείνουν το καθεστώς ελέγχου των τιμών του αερίου «στις παρούσες έκτακτες συνθήκες». Αυτό, σημειώνεται, θα ήταν ιδιαίτερα ταιριαστό όταν το αέριο παίζει έναν αυξημένο ρόλο στη θέρμανση και την παραγωγή βιομηχανικών πρώτων υλών.
Σύμφωνα με το προσχέδιο του ανακοινωθέντος (communication) της Επιτροπής που θα δημοσιευθεί την ερχόμενη Τετάρτη, οι τιμές του φυσικού αερίου «έφτασαν σε υψηλά όλων των εποχών» μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Από ιστορικά επίπεδα κάτω από 30 ευρώ/MWh, σημειώνεται, έφτασαν πρόσφατα περίπου στα 100 ευρώ/MWh και κορυφώθηκαν σε τιμές άνω των 200 ευρώ/MWh, οδηγώντας στα ύψη και τις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι παράγοντες της αγοράς, σημειώνει η Κομισιόν, αναμένουν ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλές «μέχρι το 2024-2025», έστω σε μικρότερο βαθμό. Οι τιμές του φυσικού αερίου αναμένεται να παραμείνουν στο επίπεδο των 100 ευρώ/MWh μέχρι το τέλος του επόμενου χειμώνα, να πέσουν στα 75 ευρώ /MWh το καλοκαίρι του 2023, αλλά να συνεχίσουν να υπερβαίνουν τα 50 ευρώ/MWh έως το καλοκαίρι του 2025, «με τις προσδοκίες για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας να εξελίσσονται ανάλογα».
Η Επιτροπή προτίθεται να επιτρέψει στα κράτη-μέλη να λάβουν και έκτακτα μέτρα ελέγχου των τιμών λιανικής.