Το bullying είναι ευθύνη όλων μας
«προπηλακισµός», «βιασµός χαρακτήρα», όλες αυτές οι εκφράσεις και άλλες τόσες περιγράφουν στη γλώσσα µας το bullying. Το προτιµάµε. Είναι σύντοµο, περιεκτικό και, το κυριότερο, είναι «µοντέρνο». Οι δράστες και τα θύµατά τους ανήκουν στον κόσµο µας. Μην ανησυχείτε. ∆εν πρόκειται να ηθικολογήσω για την καθαρότητα της γλώσσας µας, για την παραβίαση των συνόρων της από ξένες εκφράσεις. ∆εν νοµίζω ότι ενδιαφέρει. Εκείνο, αντιθέτως, που ενδιαφέρει είναι ότι οι λέξεις που χρησιµοποιούµε επηρεάζουν τον τρόπο µε τον οποίον αντιµετωπίζουµε τα φαινόµενα που καλούνται να περιγράψουν. Εξηγούµαι. Οταν λες έκανα τσεκ ιν στο αεροδρόµιο, η πράξη δεν επηρεάζεται από την αγγλική έκφραση – αλήθεια, ποια θα ήταν η ελληνική; Οταν όµως λες ότι το 14χρονο παιδί στα Σεπόλια έπεσε θύµα bullying από µια συµµορία συµµαθητών του, είναι σαν να εντοπίζεις ένα φαινόµενο που χρήζει ειδικής µεταχείρισης και αντιµετώπισης. Λες και ανακαλύψαµε έναν καινούργιο ιό και ψάχνουµε το εµβόλιο. Στα χρόνια µας, εκτός από την κόβιντ, µας ήρθε και το µπούλινγκ. Και τώρα τι κάνουµε; Πώς θα σταθούµε απέναντι στην επιδηµία βίας στο σχολικό περιβάλλον; Θα προσθέσουµε στον ποινικό κώδικα και άρθρο για το µπούλινγκ;
Ας µην κρυβόµαστε πίσω από το δάχτυλό µας. Ο εκφοβισµός, η ταπείνωση των αδυνάµων από οµάδες που θέλουν να επιδείξουν τη δύναµή τους, είναι τόσο παλιό φαινόµενο όσο και η έξαρση της ακµής στην εφηβεία. Τι έχει αλλάξει; Και για ποιο λόγο το φαινόµενο έχει πάρει τα χαρακτηριστικά της επιδηµίας; Επειδή έχει αλλάξει το σχολικό περιβάλλον. Επειδή η πειθαρχία δεν θεωρείται πλέον µέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επειδή οι διδάσκοντες έχουν χάσει το κύρος τους διότι δεν έχουν τρόπο για να τιµωρήσουν την παραβατικότητα. Φοβούνται τις συµµορίες, φοβούνται τους γονείς που θα τους ζητήσουν τον λόγο επειδή τιµώρησαν τους κανακάρηδές τους που δεν έκαναν τίποτε κακό. Κάτι νεράντζια πέταξαν σ’ ένα συµµαθητή τους. Φοβούνται το υπουργείο, που µε τη σειρά του φοβάται τους ψηφοφόρους. Ο Πλάτων το γράφει expressis verbis: όταν ο δάσκαλος φοβάται τον µαθητή, τότε γεννιέται η τυραννία. Ο 14χρονος από τα Σεπόλια είναι θύµα της τυραννίας της βίας.
Γι' αυτό παρατάτε µας µε το bullying. Ο εκφοβισµός, ο ψυχολογικός εκβιασµός ή και η σωµατική κακοποίηση δεν είναι εισαγόµενος ιός. Ούτε είναι καινούργιος. Τον ήξεραν και οι παππούδες µας, τον ξέραµε κι εµείς. Απλώς τον αφήσαµε να εξαπλωθεί και αφοπλίσαµε το σχολείο είτε από αµέλεια, είτε από φόβο, είτε επειδή µάθαµε ότι η αυθαιρεσία είναι συνώνυµο της ελευθερίας.