«Η οικονομική κρίση περιόρισε τα όνειρα»
Η πρόεδρος της Συνέλευσης για τη διαμόρφωση του νέου Συντάγματος της Χιλής, Μαρία Ελίζα Κιντέρος, μιλάει στην «Κ»
ΓΙΑΝΝΗ ΕΛΑΦΡΟ «Θεωρώ πως ο κόσμος έχει αποκοιμηθεί για λίγο. Η οικονομική κρίση περιορίζει τη δυνατότητα για όνειρο», αλλά «εάν οι ανάγκες του πληθυσμού δεν απαντηθούν σε συνετό χρόνο», μπορεί να υπάρξει μια νέα κοινωνική κινητοποίηση.
Η εκλεγμένη πρόεδρος της Συνέλευσης για τη διαμόρφωση του νέου Συντάγματος της Χιλής, Μαρία Ελίζα Κιντέρος, βρέθηκε στην Αθήνα για το ετήσιο συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας (ISEE), καθώς είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Τάλκα στην κεντρική Χιλή. Με την ευκαιρία δέχθηκε να απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις της «Κ» για τη διαδικασία αλλαγής του Συντάγματος στη Χιλή και για τους λόγους απόρριψης της πρότασης της Συνέλευσης.
Αυτόχθονες πληθυσμοί
Ποιες θεμελιώδεις αλλαγές περιέχονταν στην πρόταση της Συνταγματικής Συνέλευσης, ρωτήσαμε. «Το πέρασμα από ένα κράτος με επικουρικό ρόλο σε ένα κοινωνικό και δημοκρατικό κράτος δικαίου, με μεγαλύτερη ισχύ στις περιφέρειες, δημοκρατία για τα διαφορετικά πολιτικά κόμματα και αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών», απάντησε η κ. Κιντέρος.
Και όσον αφορά το περιβάλλον; «Οι κύριες πτυχές ήταν η συμπερίληψη της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής ως σημαντικής υποχρέωσης του κράτους. Επίσης, η αναγνώριση της φύσης ως υποκειμένου δικαιωμάτων και η δημιουργία θεσμών νομικής προστασίας της. Ακόμη, η αναγνώριση πως το νερό αποτελεί κοινό αγαθό». Οσον αφορά τους λόγους για
τους οποίους απορρίφθηκε στο δημοψήφισμα η πρόταση για το νέο Σύνταγμα, η πρόεδρος της Συνέλευσης μας απάντησε πως «είναι πολύ νωρίς για να υπάρξει μια ανάλυση του αποτελέσματος, ελπίζουμε ότι οι άνθρωποι που το μελετούν θα μπορέσουν να πουν τη γνώμη τους με περισσότερα στοιχεία και θα κάνουμε σε βάθος εξέταση. Ωστόσο, θα έλεγα πως το
αποτέλεσμα είναι πολυπαραγοντικό, δεν μπορεί να αποδοθεί σε μία μόνο αιτία».
Το δημοψήφισμα
Σε ποιους παράγοντες δίνει έμφαση η ίδια; «Στο γεγονός πως υπήρξε υποχρεωτική ψηφοφορία στο δημοψήφισμα (σ.σ. κάτι που δεν ισχύει στις εκλογές), με συνέπεια τη συμμετοχή ατόμων που δεν ενδιαφέρονται για τα πολιτικά
θέματα. Στην πολιτική δυσαρέσκεια γενικότερα, αλλά και στα συντηρητικά στερεότυπα και στην προσπάθεια ενίσχυσής τους από διάφορες πλευρές. Σε πτυχές της μαζικής ψυχολογίας, όπου οι αρνητικές πτυχές είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν με τις θετικές. Στην εκστρατεία φόβου. Στην ασυμμετρία όσον αφορά τη συνεισφορά των πολιτικών δυνάμεων στην προεκλογική εκστρατεία. Σε λάθη στο προτεινόμενο σχέδιο και στη δημιουργία καρικατούρων του. Στην έλλειψη συμπερίληψης στο σχέδιο δημοφιλών θεμάτων. Στη συγκεντροποίηση των μέσων ενημέρωσης, τα οποία στράφηκαν κατά της πρότασης».
Συμφωνία κομμάτων
Ποια θα είναι η συνέχεια από εδώ και πέρα; «Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σαφήνεια σε αυτό. Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για να συνεχιστεί με μια νέα διαδικασία, αφού απαιτείται μεταρρύθμιση του Συντάγματος. Μέχρι στιγμής υπάρχει πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των κομμάτων», μας απαντά η καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας.
Τι προοπτικές βλέπει για το μέλλον των κοινωνικών κινημάτων στη Χιλή, ρωτάμε την κ. Κιντέρος, καθώς η διαδικασία αλλαγής του Συντάγματος ήταν αποτέλεσμα μιας μεγάλης κοινωνικής κινητοποίησης, η οποία φαίνεται να έχει σταματήσει σήμερα, αν όχι αντιστραφεί. «Θεωρώ πως ο κόσμος έχει αποκοιμηθεί για λίγο. Η οικονομική κρίση περιορίζει τη δυνατότητα για όνειρο, αφού πρέπει να λυθούν βασικές ανάγκες. Πιστεύω όμως ότι σε λίγο καιρό μπορεί να υπάρξει μια άλλη κοινωνική κρίση που θα κινητοποιήσει τις μάζες, εάν οι ανάγκες του πληθυσμού δεν απαντηθούν σε συνετό χρόνο».
Οσο για το τι θα κάνει η ίδια, η 41χρονη Μαρία Ελίζα Κιντέρος, που αναδείχθηκε σε αμισθί πρόεδρο της Συνταγματικής Συνέλευσης, μας λέει πως θα επιστρέψει στο πανεπιστήμιό της τον Δεκέμβριο.
Σε λίγο καιρό μπορεί να υπάρξει μια άλλη κοινωνική κρίση, που θα κινητοποιήσει τις μάζες εάν οι ανάγκες του πληθυσμού δεν απαντηθούν.
Κοινωνικές ανισότητες
Αξίζει να σημειωθεί πως η παρέμβασή της στο συνέδριο Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας στην Αθήνα διακρίθηκε για την αμεσότητά της και την ουσία των θεμάτων που έθιξε, κυρίως όσον αφορά την αναγκαιότητα να συνδεθεί η επιστημονική έρευνα με τις κοινότητες των πολιτών και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, με αναφορές και στη δική της εμπειρία.
Ο πρόεδρος της ISEE, καθηγητής Αντρέα Μπακαρέλι, σημείωσε στο τέλος της ομιλίας της πως η Διεθνής Εταιρεία οφείλει να κινητοποιηθεί για την εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων, όπως για παράδειγμα στο θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.