Τα ευρωπαϊκά αδιέξοδα στην Ουκρανία
ΟΝΟΤΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
λες οι ελπίδες ότι η κατάσταση στην Ουκρανία θα εκτονωθεί σύντομα, ναυαγούν μετά και την απεγνωσμένη απόφαση Πούτιν να ρίξει στο μέτωπο πέρα από μισθοφόρους και 300.000 εφέδρους. Η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» μετατρέπεται σε κανονικό πόλεμο και αγγίζει πλέον κάθε ρωσική οικογένεια που έχει παιδιά σε στρατεύσιμη ηλικία.
Την ίδια στιγμή, ο Πούτιν προχωρεί τα δημοψηφίσματα στις καταληφθείσες περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ –όπως είχε γίνει και το 2014 με την Κριμαία– για να προσαρτηθούν επισήμως στο ρωσικό έδαφος. Πληροφορίες λένε, μάλιστα, ότι θα μεταφέρει στις δύο περιοχές και πυρηνικά όπλα για να κάνει σαφές ότι προσπάθεια ανακατάληψής τους θα ισοδυναμούσε με επίθεση κατά της Ρωσίας και να προειδοποιήσει ΗΠΑ και Ευρώπη ότι πραγματικά δεν μπλοφάρει όταν λέει πως η εμπλοκή της Δύσης στον πόλεμο μπορεί να οδηγήσει σε πυρηνική σύρραξη.
Οι νεκροί έπειτα από επτά μήνες συγκρούσεων είναι δεκάδες χιλιάδες και από τις δύο πλευρές, με τις υποδομές της Ουκρανίας να έχουν υποστεί τεράστιες καταστροφές και την οικονομία της να έχει διολισθήσει πίσω στη δεκαετία του '60. Αλλά και η Ρωσία, παρά το ότι συνεχίζει να εισπράττει περίπου όσα και πριν από τον πόλεμο από τις πωλήσεις του φυσικού αερίου (αυξημένες τώρα προς Κίνα και Ινδία), εισέρχεται πλέον σε μια περίοδο ισχυρής ύφεσης, περίπου 6% το 2022, η οποία θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια και θα αγγίξει κάθε τομέα της καθημερινής ζωής των πολιτών. Μεγάλη δοκιμασία περνάει και το αυταρχικό καθεστώς Πούτιν, που δείχνει ανίκανο να διαχειρισθεί τον πόλεμο που το ίδιο ξεκίνησε.
Ωστόσο, η κατάσταση στην Ουκρανία γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη χωρίς καμία ένδειξη εξόδου στον ορίζοντα. Από τη μία πλευρά, ο πρόεδρος Ζελένσκι –σύμβολο αντίστασης και υπεράσπισης της δημοκρατίας– δεν φαίνεται καθόλου πιθανό να δεχόταν να υπογράψει εκεχειρία που να επισημοποιεί τον ακρωτηριασμό της χώρας του. Πόσο μάλλον, μετά και τις τελευταίες επιτυχίες στο πεδίο των μαχών, στο Χάρκοβο.
Αλλά και ο πρόεδρος Πούτιν δεν φαίνεται διατεθειμένος να δεχθεί συμβιβασμούς συμφωνώντας επιστροφή στην Ουκρανία της περιοχής του Ντονμπάς, για την οποία ξεκίνησε την εισβολή. Αυτό θα ισοδυναμούσε με ταπεινωτική ήττα και μεγάλο πλήγμα στο κύρος της ρωσικής στρατιωτικής υπερδύναμης.
Η συνέχιση των εχθροπραξιών, πάντως, είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές
στην Ευρώπη, η οποία είναι και η μεγάλη χαμένη από αυτόν τον πόλεμο. Η διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου έχει γονατίσει οικονομικά τους «27», αφού ακόμη και πανίσχυρες χώρες, όπως η Γερμανία, φλερτάρουν πλέον με την ύφεση. Τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά της Ευρώπης θα βρεθούν σε αδιέξοδο αυτόν τον χειμώνα από τη συνεχή άνοδο των τιμών ακόμη και στα τρόφιμα, αλλά και την πανάκριβη θέρμανση. Ηδη η άνοδος της Ακροδεξιάς (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία) ταρακουνάει συθέμελα το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα, ενώ ακόμη και ισχυρές κυβερνήσεις που πριν από την εισβολή στην Ουκρανία είχαν μεγάλη δημοφιλία (Γερμανία, Ισπανία) αντιμετωπίζουν πλέον την αυξανόμενη δυσφορία του κόσμου. Οι οριακές αυτές συνθήκες είναι
Αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει κατά τη διάρκεια του δύσκολου χειμώνα, είναι βέβαιο ότι κάποιο πακέτο προτάσεων προς συζήτηση με τις δύο πλευρές ήδη ετοιμάζεται.
αναμενόμενο να οδηγήσουν σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης στην Ουκρανία. Κάτι που δεν φαίνεται, προς το παρόν, να επιθυμεί η Ουάσιγκτον η οποία αντέχει την κρίση αφού είναι αυτόνομη ενεργειακά, ενώ τρίβει τα χέρια της από την αποδυνάμωση του καθεστώτος Πούτιν.
Αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει κατά τη διάρκεια του δύσκολου αυτού χειμώνα –και μια τρελή μεταβλητή (π.χ. πτώση του Πούτιν) μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω– είναι βέβαιο ότι κάποιο πακέτο προτάσεων προς συζήτηση με τις δύο πλευρές ήδη ετοιμάζεται. Πιθανόν να περιλαμβάνει την ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε. και την υποχρεωτική ανοικοδόμηση της χώρας με χρήματα της Ρωσίας. Και με κάποια ανταλλάγματα προς τον Πούτιν, όπως η άρση των οικονομικών κυρώσεων προς τη Mόσχα, αλλά και κάποια έμμεση αναγνώριση της Κριμαίας και του Ντονμπάς ως «ανεξάρτητων» περιοχών συνδεδεμένων με τη Ρωσία. Οι συμβιβασμοί έπειτα από έναν πόλεμο δεν είναι ποτέ δίκαιοι και συχνά δεν ικανοποιούν κανέναν. Πόσο μάλλον εάν δεν τιμωρούν σκληρά ένα δικτάτορα που αποφάσισε να εισβάλει σε μια γειτονική χώρα. Μια τέτοια έκβαση, όμως, δεν θα είναι πρωτοφανής. Εχει ξανασυμβεί, δυστυχώς, και στην Κύπρο.