Σκόνη, λάσπες, κουτσομπόλες· γεράνια, παιδιά, καρεκλάκια έξω
Το σπίτι μου είναι πιο έξω από το κέντρο της πόλης. Είναι σε μια συνοικία όπως όλες οι άλλες, μια λαϊκή υποβαθμισμένη περιοχή. Δρόμοι και πλατείες είναι μέσα στο χώμα, πράγμα που σημαίνει λάσπες τον χειμώνα και σκόνη το καλοκαίρι. Δένδρα μαραμένα που δεν ποτίζονται – εδώ δεν φτάνει το νερό ούτε για τους ανθρώπους... Κοπριές από τα ζώα των πλανόδιων πωλητών σκορπισμένες στο πέρασμά τους. Εγκαταλελειμμένες μάντρες, γεμάτες με ό,τι μπορείς να φανταστείς. Ξύλινες κολόνες, που δεν ξέρεις σε τι χρησιμεύουν – ή καλύτερα φαντάζεσαι σε τι χρησίμευαν. Εμπόδια κάθε μορφής, από παρατημένες γραμμές του τραμ, μέχρι βάθρα χωρίς αγάλματα, φυτρώνουν εκεί που δεν τα περιμένεις...
Στην πανοραμική αυτή εικόνα να προσθέσουμε τη σκόνη από το τίναγμα των χαλιών, τον ανεπαρκή βραδινό φωτισμό των δρόμων, τους καταστηματάρχες που το έχουν σε πολύ κακό να τηρήσουν κάθε είδους αστυνομική διάταξη και τόσα άλλα...
Και όμως η ζωή, όπως κυλά καθημερινά, με αρμονία και τάξη, δίνει στη μικρή συνοικία μια απίστευτη γοητεία. Και αυτό κάνει τη μεγάλη διαφορά! Εδώ έχουμε ένα είδος κοινοβίου. Ακόμα και μια δυνατή ανάσα να πάρει ένας γείτονας, όλοι ξέρουν αμέσως το γιατί και σπεύδουνε να τον παρηγορήσουν. Ο περισσότερος χρόνος περνά στις εξώπορτες, στις αυλές, ακόμα και στον δρόμο, παρά μέσα στο σπίτι. Εδώ θα τα πούνε τα αντρόγυνα, εδώ τρώνε, παίζουν, πλένονται και ντύνονται τα παιδιά. Εδώ συναντιούνται οι γειτόνισσες, διαδίδονται οι ειδήσεις της ημέρας και σχολιάζεται η διαγωγή των κοριτσιών· παντρολογιούνται τα φρονιμότερα και καταδικάζονται σε παντοτινή αγαμία τα ζωηρότερα.
Η αυλόπορτα είναι, κατά κάποιον τρόπο, το σαλόνι τους. Είναι εδώ που οι γυναίκες, οι τακτικότερες, πάντα καθαρές και περιποιημένες, αλλά και οι πολυάσχολες, συχνά αχτένιστες και ασυγύριστες, με τα μωρά τους στα γόνατα, περνούν τις ώρες τους.
Οι άντρες, μετά το βραδινό φαγητό, φουμάρουν τα τσιγάρα τους και εκμυστηρεύονται τις στεναχώριες τους, συζητούν για τα πολιτικά, σχολιάζουν τις ειδήσεις των εφημερίδων, αστειεύονται μεταξύ τους και μιλούν για την αγορά και το φρέσκο ψάρι που πέτυχαν...
To καλοκαίρι
Η γειτονιά μου φτάνει στα μεγαλεία της το καλοκαίρι. Ορίστε, περάστε. Αυτό είναι ένα στενό σοκάκι που δεν γνώρισε ακόμη άσφαλτο, που δεν είδε
αυτοκίνητο. Μετά από δύο βήματα θα βρεθείτε ανάμεσα σε ανθρώπους που φλυαρούν μέσα από εξώστες, παράθυρα και εξώπορτες.
Αφρισμένα ρυάκια από σαπουνόνερα γλείφουν τα κράσπεδα των πεζοδρομίων. Απλωμένα τα φρεσκοπλυμένα ρούχα στάζουν νερά. Οι αυλές είναι γεμάτες βασιλικούς και γεράνια.
Κάποιες χονδρές γυναίκες του λαού σχολιάζουν τους έρωτες μιας Μαρίας ή μιας Κατίνας. Κορίτσια με χονδρές κοτσίδες μασούν μαστίχα και σέρνουν τα σκαρπίνια στο λιθόστρωτο, όταν διέρχεται κανένας νεαρός, ή μιλάνε δυνατά για να προκαλέσουν την προσοχή του. Ξυπόλυτα παιδιά κυλιούνται στο χώμα. Ενα οργανέτο στενάζει ενώ ένας πιτσιρίκος καταγίνεται με το να καταστρέψει τη φρεσκοβαμμένη πρόσοψη ενός σπιτιού, χαράσσοντας με έναν σουγιά το όνομά του. Ανάμεσα σε όλους αυτούς, ο πλανόδιος που πουλάει κρύο νερό –μπούζι το διαλαλεί–, και από κοντά ο φωνακλάς «στραγαλάκιας».
Τη μεγαλύτερη, όμως, κίνηση θα τη βρείτε την Κυριακή. Τότε, κάθε σπίτι έχει και ένα ανοικτό παράθυρο και ένα κεφάλι. Το ανοικτό παράθυρο περιμένει τον εκλεκτό, και το κεφάλι σκύβει και παρατηρεί. Από άλλα πάλι παράθυρα, ημίκλειστα αυτά, άλλα κεφάλια εποπτεύουν, κατασκοπεύουν και σχολιάζουν.
Την Κυριακή σέρνονται οι καρέκλες και τα καρεκλάκια έξω, και σχηματίζεται στην αυλόθυρα η ανακριτική επιτροπή, υπό την προεδρία της πιο παχιάς και φλύαρης γειτόνισσας, για να εξετάσει όλα τα γεγονότα και τα μυστικά της γειτονιάς. Και ενώ γίνονται όλα αυτά τα σπουδαία, 10 οργανέτα, 30 μωρά, 1.000 παιδιά, 20 μεθυσμένοι, 3.000 φωνές πλανόδιων πωλητών και άλλες τόσες γυναικείες γλώσσες συνταράσσουν τον αέρα.
Η ζωή, όπως κυλά καθημερινά, με αρμονία και τάξη, δίνει στη μικρή συνοικία μια απίστευτη γοητεία. Και αυτό κάνει τη μεγάλη διαφορά!