Τσουνάμι αύξησης επιτοκίων παγκοσμίως

Από το Βιετνάμ έως τις ΗΠΑ οι κεντρικές τράπεζες συντονίζονται στη μάχη κατά του πληθωρισμού

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΟΥΡΤΑΛΗ Πλήθος κεντρικών τραπεζών από όλο τον κόσμο προχώρησε σε τσουνάμι αυξήσεων επιτοκίων την περασμένη εβδομάδα, σε μια παγκόσμια μάχη κατά του πληθωρισμού που προκαλεί κύματα σοκ στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στην οικονομία, με τους επενδυτές να προετοιμάζονται για ένα περιβάλλον όπου η ανάπτυξη θα είναι σπάνια και η πίστωση όλο και πιο δυσεύρετη και ακριβή.

Μια «τέλεια καταιγίδα» μέτρων τόνωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η ισχυρή ζήτηση για αγαθά, το γεωπολιτικό χάος και οι αναταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού έχουν οδηγήσει σε άνοδο των τιμών παγκοσμίως.

Από τη Μογγολία, το Βιετνάμ, τη Νότιο Αφρική, την Ευρώπη έως και τις ΗΠΑ, οι κεντρικές τράπεζες αύξησαν τα επιτόκια και τα κόστη δανεισμού την περασμένη εβδομάδα, κάνοντας πιο ξεκάθαρο από ποτέ στην τρέχουσα κρίση, ότι ο πληθωρισμός –τον οποίο είχαν λανθασμένα χαρακτηρίσει «προσωρινό φαινόμενο» ένα χρόνο πριν– είναι η μεγαλύτερη ανησυχία τους και θα κάνουν τα πάντα για να τον τιθασεύσουν, όποιο και αν είναι το κόστος στην ανάπτυξη και συνεπώς στην οικονομία. Oπως μάλιστα εκτιμούν οι αναλυτές, η συγχρονισμένη και αστραπιαία αύξηση των επιτοκίων διεθνώς της περασμένης εβδομάδας είναι απίθανο να σηματοδοτήσει το τέλος της «εκστρατείας» των κεντρικών τραπεζών κατά του πληθωρισμού, παρόλο που διατρέχουν τον ολοένα και αυξανόμενο κίνδυνο να οδηγήσουν τις οικονομίες τους σε ύφεση. Η Ιζαμπελ Σνάμπελ, το μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, δήλωσε μάλιστα

ότι εάν σταματήσει η σύσφιγξη λόγω ύφεσης, η ΕΚΤ θα έχανε την αξιοπιστία της στη μάχη κατά του πληθωρισμού.

Οι μεγαλύτερες κινήσεις την εβδομάδα που πέρασε περιλάμβαναν τη σουηδική Riksbank, η οποία εξέπληξε με άνοδο 100 μονάδων βάσης, ενώ η Federal Reserve αύξησε το επιτόκιο αναφοράς κατά 75 μονάδες βάσης για

τρίτη συνεχόμενη συνεδρίαση και στο εύρος του 3,00%-3,25%, και έθεσε την κορυφή στο 4,60% το 2023. Η Ινδονησία ήταν επίσης πιο επιθετική από ό,τι αναμενόταν (+ 50 μ.β.) και το Βιετνάμ έκανε μια σπάνια κίνηση με αύξηση κατά 100 μ.β., ενώ η Ελβετία τερμάτισε το πείραμα της Ευρώπης με τα αρνητικά επιτόκια και προχώρησε στη μεγαλύτερη αύξηση στην ιστορία της, από το -0,25% στο +0,5%. Η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά μισή ποσοστιαία μονάδα περαιτέρω και στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 ετών, στο 2,25%.

Δύο εβδομάδες νωρίτερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε στη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων από τον Ιανουάριο του 1999 και τη «γέννηση» του ευρώ, αυξάνοντας τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης, φέρνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 0,75%, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 1,25% –το υψηλότερο επίπεδο από το 2011– καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 1,50%. Σε δύο εβδομάδες περίπου από σήμερα, και κατά τη συνεδρίαση του Οκτωβρίου εκτιμάται ευρέως πως θα προχωρήσει σε νέα μεγάλη αύξηση κατά 50 μ.β. ή 75 μ.β., ενώ όπως δηλώνουν ανοιχτά αξιωματούχοι της και δήλωσε ρητά και η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ πρόσφατα, οι αυξήσεις θα συνεχιστούν. Και όλα αυτά τη στιγμή που αυτόν τον μήνα η Παγκόσμια Τράπεζα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας πως οι αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να προκαλέσουν παγκόσμια ύφεση το 2023.

H σουηδική Riksbank εξέπληξε µε άνοδο 100 µονάδων βάσης, ενώ η Fed αύξησε το επιτόκιο αναφοράς κατά 75 µονάδες βάσης για τρίτη συνεχόµενη συνεδρίαση.