Ξετυλίγοντας το κουβάρι μέσα από την αφήγηση του πλοιάρχου
Ο Μάικλ Μπέντον, όμως, δεν είχε ολοκληρώσει την «ανασκαφή» του. «Δουλεύω ως αρχαιολόγος εδώ και 40 χρόνια και η ερώτηση που ακούω πιο συχνά από μη αρχαιολόγους είναι “ποια είναι η πιο πολύτιμη ανακάλυψή σου;”. Η πιο συναρπαστική μου ανακάλυψη υπήρχε ο εντοπισμός και η συνάντηση του πλοιάρχου του ναυαγίου στη Φαλάσαρνα», λέει στην «Κ». Χωρίς να περιμένει πολλά, ο Μπέντον είχε θέσει μια γενική ερώτηση για τα TLC στη Μεσόγειο σε ένα ιντερνετικό φόρουμ για το Βασιλικό Ναυτικό. Η απάντηση ήρθε σε λιγότερο από μία ώρα: «Α, ξέρω έναν που ξέρει κάποιον που μένει δίπλα από έναν πλοίαρχο αποβατικού σκάφος του Β΄ Π.Π. Είναι ωραίος τύπος απ' ό,τι έχω ακούσει».
Ο Τζον Ντίγκμπι Σάτον ήταν 93 όταν ο Μάικλ Μπέντον τον συνάντησε στο σπίτι του στο Λέστερ. Για το επόμενο διάστημα οι δυο τους θα συναντιόνταν τακτικά, συχνά στην τοπική παμπ, όπου συνοδεία μπίρας ο Σάτον ξετύλιγε το κουβάρι των περιπετειών του. Ηταν μόλις 21 όταν βρέθηκε στη Μέση Ανατολή. Οπως του είπε, το TLC ήταν χωρητικότητας 6 μεσαίων τανκ ή 900 ατόμων. «Μια νύχτα του Απριλίου του '41 ο Τζον είχε εκκενώσει από το Πόρτο Ράφτη πάνω από 2.500 Αυστραλούς, Νεοζηλανδούς και Βρετανούς». Ηταν στη Σούδα όταν στις 28 Μαΐου έλαβε διαταγή να προσεγγίσει τα Σφακιά ώστε να διασώσει στρατιώτες των Συμμάχων. «Καθώς τα πλοία αυτά ήταν πολύ αργά και μετέφεραν τραυματισμένους στρατιώτες, ο Τζον αποφάσισε να ταξιδέψει νύχτα. Το πρωί της επόμενης ημέρας είχε φτάσει στη Φαλάσαρνα, κοντά στον γκρεμό όπου είναι η ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Το πλήρωμα και οι επιβάτες κρύφτηκαν στη στεριά περιμένοντας να νυχτώσει. Ομως λίγο αργότερα ένα γερμανικό αεροσκάφος που πετούσε χαμηλά εντόπισε το TLC και κάλεσε τα βομβαρδιστικά Stuka. Χρειάστηκαν τρεις γύροι επίθεσης, αλλά τελικά το σκάφος τυλίχτηκε στις φλόγες. Οι περισσότεροι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, αν και κάποιοι κατάφεραν να διασωθούν χάρη στη βοήθεια των ντόπιων».
Ο Σάτον βρέθηκε στη μάχη μόνο λίγες εβδομάδες, ωστόσο του είχε απονεμηθεί το παράσημο DSO (Distinguished Service Order), το δεύτερο υψηλότερο μετάλλιο ανδρείας. «Οταν του είπα ότι πρόσθεσε ένα ακόμη κεφάλαιο στην ιστορία της Φαλάσαρνας, που εκτεινόταν για 3.000 χρόνια, έδειξε να χαίρεται», λέει ο Μπέντον, που συνέχισε να ταξιδεύει για να συναντά τον Τζον ακόμη και όταν η «ανασκαφή» για το ναυάγιο τελείωσε. Οι δυο τους έγιναν καλοί φίλοι μέχρι τον θάνατο του Σάτον, στα 97 του, πριν από λίγα χρόνια.
«Δεν ανακάλυψα λοιπόν εγώ το ναυάγιο. Το μόνο που έκανα ήταν να ανακαλύψω την ιστορία πίσω του», καταλήγει ο Μάικλ. «Να βάλω ένα σκουριασμένο ανώνυμο σκάφος σε ένα πλαίσιο. Κάπως έτσι δίνεται σημασία και νόημα και στο πλήρωμα και στους επιβάτες του. Οι ιστορίες γύρω από τον Β΄ Π.Π. είναι σήμερα στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στη μνήμη και στον μύθο, κάθε μαρτυρία από πρώτο χέρι που δεν καταγράφεται θα χαθεί για πάντα. Μια ιστορία ειπωμένη γίνεται μια ζωή βιωμένη».
«Οι ιστορίες γύρω από τον Β΄ Π.Π. είναι σήμερα στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στη μνήμη και στον μύθο... Μια ιστορία ειπωμένη γίνεται μια ζωή βιωμένη».