Ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και συμβολικές αλλαγές

Στο πολιτικό περιβάλλον που είχε δημιουργηθεί μετά το 1974 ήταν προφανές ότι χρειάζονταν κομματικές στρατηγικές που θα ήταν προσαρμοσμένες στα νέα δεδομένα, τα οποία διέφεραν ριζικά από εκείνα που ίσχυαν στην προδικτατορική περίοδο. Η ανάγκη για ύπαρξη αποκεντρωμένων δομών διοίκησης αποτυπώθηκε στη δημιουργία επιμέρους οργανωτικών μονάδων σε επτά μείζονες περιφέρειες, οι οποίες κάλυπταν ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Αυτό το σχήμα εικαζόταν ότι θα βοηθούσε στην αποτελεσματικότερη γεωγραφική εξακτίνωση του κόμματος και θα του επέτρεπε να συνδεθεί καλύτερα με τις τοπικές κοινωνίες. Οι μεταρρυθμίσεις που αποφασίστηκαν από το συνέδριο περιλάμβαναν και την επιλογή του εμβλήματος της Νέας Δημοκρατίας, αντί της φωτογραφίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή η οποία είχε χρησιμοποιηθεί στην προμετωπίδα των ψηφοδελτίων των προηγούμενων εκλογικών αναμετρήσεων. Το έμβλημα που προκρίθηκε αποτελούνταν από τα αρχικά γράμματα του κόμματος (Ν και Δ), τα οποία τοποθετούνταν εκατέρωθεν ενός χεριού που κρατούσε έναν αναμμένο πυρσό. Τη σημειολογία της επιλογής εξήγησε από το βήμα του συνεδρίου ο Κωστής Στεφανόπουλος: «Το χέρι απεικονίζει την αποφασιστικότητα του κόμματος και η φλόγα την ακτινοβολία της ιδεολογίας, η οποία φωτίζει την πορεία της Νέας Δημοκρατίας, χάριν, πάντοτε, του εθνικού συμφέροντος».

Η αλλαγή του εμβλήματος μπορούσε επίσης να ερμηνευθεί και ως ακόμη μια προσπάθεια στο – κάθε άλλο παρά αμελητέο– επίπεδο των συμβολισμών να αμβλυνθεί ο αρχηγικός χαρακτήρας της Νέας Δημοκρατίας, η οποία παρέμενε άμεσα συνυφασμένη με το πρόσωπο του ιδρυτή της. Από την άλλη, το συνέδριο δημιούργησε το περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώθηκε η πρώτη οργανωμένη πρωτοβουλία εσωκομματικής αντιπολίτευσης. Επρόκειτο για τη λεγόμενη Κίνηση της Βόλβης, στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν κυρίως κομματικά στελέχη της νεότερης γενιάς. Με δημόσιες παρεμβάσεις τους κατήγγειλαν

Ο Καραμανλής

Η έναρξη των εργασιών του πρώτου συνεδρίου της Νέας ∆ηµοκρατίας, κορυφαίο θέµα στην πρώτη σελίδα της «Καθηµερινής».

ότι το συνέδριο δεν αποτελούσε πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση του γνήσιου εκδημοκρατισμού του τρόπου λειτουργίας της Νέας Δημοκρατίας, αλλά ότι αντίθετα αντανακλούσε τους κατεστημένους κομματικούς μηχανισμούς, οι οποίοι επιδίωκαν να χειραγωγήσουν τις αποφάσεις που θα λαμβάνονταν κατά τη διάρκεια των εργασιών του. Ακόμη και η Κίνηση της Βόλβης, πάντως, δεν αμφισβητούσε την πρωτοκαθεδρία του Καραμανλή. Απεναντίας, τα μέλη της επισήμαναν με έμφαση το μεγάλο κενό που θα προέκυπτε στη Νέα Δημοκρατία όταν κάποια στιγμή ο Καραμανλής αποφάσιζε να αποχωρήσει από την ηγεσία της. Εκείνο που ίσως δεν μπορούσαν να προβλέψουν ήταν ότι αυτή η αποχώρηση θα γινόταν ακριβώς έναν χρόνο αργότερα, όταν ο Καραμανλής εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τον Γεώργιο Ράλλη, που επικράτησε στη μάχη με τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα, να τον διαδέχεται στην ηγεσία του κόμματος.

Το συνέδριο δημιούργησε το περιβάλλον όπου εκδηλώθηκε η λεγόμενη Κίνηση της Βόλβης, η πρώτη οργανωμένη πρωτοβουλία εσωκομματικής αντιπολίτευσης.

στο προσυνέδριο της Χαλκιδικής. Το συνέδριο αποτελεί το κορυφαίο όργανο της Ν.∆. και µέχρι σήµερα έχουν λάβει χώρα δεκατρία.

6 Μαΐου 1979. * Ο κ. Αντώνης Κλάψης είναι επίκουρος καθηγητής στο Τµήµα Πολιτικής Επιστήµης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου. Το βιβλίο του «1974: Μεταπολίτευση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχµιο.