Τυφώνας... Τρας στη βρετανική οικονομία
Το σχέδιό της για μείωση φόρων κλονίζει στερλίνα και ομόλογα και προκαλεί ρήγμα στους Τόρις
ΡΟΥΜΠΙΝΑΣ ΣΠΑΘΗ «Ο θάνατος της βασίλισσας και η πτώση της στερλίνας μοιάζουν να σηματοδοτούν από κοινού το τέλος μιας εποχής. Τα δύο συμβάντα μπορούν να θεωρηθούν ορόσημα σε μια μακρά ιστορική πορεία που κατέστησε την οικονομία της Βρετανίας και τη στερλίνα πολύ πιο ασήμαντες από όσο ήταν άλλοτε». Το σχόλιο ανήκει στον Εσουάρ Πρασάντ, καθηγητή του Κορνέλ και πρώην στέλεχος του ΔΝΤ. Απηχεί, ωστόσο, τις εντυπώσεις που καλλιέργησαν σε ειδήμονες και μη οι επιλογές οικονομικής πολιτικής της Λιζ Τρας, της νέας πρωθυπουργού της Βρετανίας.
Μόλις ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η κ. Τρας κατόρθωσε να συσπειρώσει σχεδόν τους πάντες εναντίον της, συμπεριλαμβανομένων και στελεχών του κόμματός της. Αρκετοί
βουλευτές των Τόρις ζητούν άμεση ανάκληση της οικονομικής ατζέντας που εξήγγειλε προ 10 ημερών ο υπουργός Οικονομικών Κουάζι Κουαρτένγκ. Πρωτίστως, η Λιζ Τρας κατόρθωσε να υπονομεύσει το νόμισμα και τους τίτλους της χώρας της προκαλώντας πυροσβεστική αντίδραση της Τράπεζας της Αγγλίας. Σε μια συγκυρία ενεργειακής κρίσης και επιθετικά αυξανόμενου πληθωρισμού που απειλούν τη στοιχειώδη ευημερία των κοινωνιών και την επιβίωση των βιομηχανιών ανά τον κόσμο, με όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες να φορολογούν τα υπερκέρδη των ενεργειακών και τον Φίλιπ Λέιν, κορυφαίο οικονομολόγο της ΕΚΤ, να ζητάει αύξηση φόρων στους πλούσιους, η κ. Τρας αποφάσισε να μειώσει τους φόρους στους πλουσιότερους πολίτες της χώρας της. Σχεδιάζει μάλιστα να χρηματοδοτήσει τις φοροαπαλλαγές με εκτεταμένο δανεισμό της Βρετανίας, όταν το κόστος του δανεισμού βρίσκεται σε ανοδική πορεία ακολουθώντας τις επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες μεγάλων και μικρών οικονομιών. Και παρά τη θύελλα αντιδράσεων κι ενώ τείνει να οδηγήσει σε κρίση στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος, η Λιζ Τρας παραμένει αμετανόητη και αμετακίνητη σε αυτήν την «ακραία εκδοχή θατσερικής και ρεϊγκανικής πολιτικής», όπως τη χαρακτήρισαν οι επικριτές της. Σε μπαράζ συνεντεύξεων που παραχώρησε σε τοπικούς σταθμούς του BBC, επέμεινε πως έχει «το σωστό οικονομικό πρόγραμμα», ενώ προέβη σε επίδειξη πυγμής, μιμούμενη ίσως το ίνδαλμά της, τη Μάργκαρετ Θάτσερ, όταν δήλωσε ότι ως πρωθυπουργός είναι έτοιμη να λάβει «δύσκολες αποφάσεις» και να αγνοήσει «κάποιους που αναπόφευκτα θα διαφωνούν». Επέμεινε πως η κατάργηση του υψηλότερου συντελεστή φόρου εισοδήματος θα οδηγήσει σε ανάπτυξη της βρετανικής οικονομίας και το πακέτο μέτρων κατά της ενεργειακής κρίσης θα μειώσει τον πληθωρισμό.
Αμφίβολο βέβαια αν έδωσε όντως την εντύπωση πολιτικού με πυγμή, καθώς τα βρετανικά ΜΜΕ σχολιάζουν τις μακροσκελείς σιωπές της ως προσπάθεια
της Βρετανίδας πρωθυπουργού να βρει τι θα απαντήσει στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Η επιμονή της προκάλεσε κλιμάκωση των αντιδράσεων στους κόλπους του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος με επίλεκτα στελέχη του, όπως ο Τζορτζ Φρίμαν, να μιλούν για «σοβαρή κρίση» και να ζητούν απόσυρση της οικονομικής ατζέντας, υπογραμμίζοντας πως «ο δανεισμός και οι μειώσεις φόρων είναι σαφές ότι δεν μπορούν να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στην αγορά». Δεν λείπουν, άλλωστε, και οι εμφανώς πιο διακριτικές δηλώσεις δυσφορίας και από τους υποστηρικτές της κ. Τρας. Ισως πάντως τη μεγαλύτερη πίεση πρόκειται να ασκήσει στη Βρετανίδα πρωθυπουργό δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε ύστερα από όλα αυτά και φέρει το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα να έχει προβάδισμα 33 μονάδων έναντι του κυβερνώντος.
Η κατάργηση του υψηλότερου συντελεστή φόρου εισοδήματος θα οδηγήσει σε ανάπτυξη της βρετανικής οικονομίας, υποστηρίζει η πρωθυπουργός.