Νέα κλιμάκωση από Αγκυρα μέσω Λιβύης
«Παράθυρο» για έρευνες και γεωτρύπανα νοτίως της Κρήτης ανοίγει η συμφωνία με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Η Ελλάδα «έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα», υπογραμμίζει το ΥΠΕΞ.
ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟΥ
Συνθήκες ελληνοτουρκικής κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο δημιουργεί η νέα συμφωνία της Αγκυρας με την κυβέρνηση που εδρεύει στην Τρίπολη της Λιβύης, βάσει της οποίας τουρκικά πλωτά γεωτρύπανα και ερευνητικά πλοία θα μπορούν να διεξάγουν έρευνες για υδρογονάνθρακες. Στη συμφωνία που υπεγράφη χθες από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τον διορισμένο πρωθυπουργό της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα προβλέπεται να υποστηριχθεί στο μέλλον «η χρήση ερευνητικών σκαφών και πλοίων γεώτρησης που χρησιμοποιούνται από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων και τους εταίρους της, ώστε να εξερευνηθούν, να αναπτυχθούν και να παραχθούν υπάρχοντες και μελλοντικοί υδρογονάνθρακες
στο έδαφος και στην ανοιχτή θάλασσα της Λιβύης». Από τη συμφωνία καθίσταται σαφές ότι ως ΑΟΖ (και κατ' επέκταση στον βυθό υφαλοκρηπίδα) της Λιβύης γίνεται αντιληπτή εκείνη που οριοθέτησαν Αγκυρα και Τρίπολη τον Νοέμβριο του 2019 με το παράτυπο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Για ακόμη μια φορά, όπως συνέβη και με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η νέα συμφωνία υπογράφτηκε από την κυβέρνηση της Τρίπολης και απορρίπτεται εν τω συνόλω της από τη Βουλή
που εδρεύει στο Τομπρούκ και στη Βεγγάζη. Σε πρακτικό επίπεδο η συμφωνία αυτή έχει μια ευρεία γκάμα εφαρμογής. Κατ' αρχάς βάζει την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων (ΤΡΑΟ) στη λιβυκή αγορά, στην οποία άλλοτε κυριαρχούσαν ιταλικοί και γαλλικοί κολοσσοί. Κυρίως, όμως, δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία να επιχειρήσει να εκβιάσει την Τρίπολη να της εκδώσει άδειες διεξαγωγής ερευνών στο βορειότερο σκέλος της «Λιβυκής» περιοχής του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, νότια της Κρήτης, σε περιοχές δυνητικής ελληνικής κυριαρχίας.
Οι πρώτες πληροφορίες για τη νέα, επικείμενη προσπάθεια παγίωσης της κατάστασης που δημιουργεί εις βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων
το τουρκολιβυκό μνημόνιο, διοχετεύθηκαν στα τουρκικά ΜΜΕ ήδη από την Κυριακή. Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας από το υπουργείο Εξωτερικών τονίστηκε ότι η Ελλάδα «έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», ενώ υπενθυμίζεται ότι του παράτυπου τουρκολιβυκού μνημονίου υπερισχύει η «οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας». Από το ΥΠΕΞ σημειώνεται ακόμη ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας με τη Λιβύη ορίζεται με τη μέση γραμμή και σε καμία περίπτωση στο σημείο που υπολογίζεται από την Αγκυρα με βάση το μνημόνιο του 2019.
Με βάση όσα ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Εξωτερικών, ο πλέον σημαντικός παράγοντας στην περιοχή, η Αίγυπτος, αμφισβητεί και αυτή τη νομιμότητα της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης. Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συνομίλησε επ' αυτού τηλεφωνικά με τον ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι τον οποίο και θα σπεύσει να συναντήσει στο Κάιρο την ερχόμενη Κυριακή. Ο κ. Δένδιας καταδίκασε τις επιζήμιες για την ασφάλεια στην περιοχή κινήσεις της Τουρκίας και στην παρέμβαση που έκανε μέσω τηλεδιάσκεψης στο Συμβούλιο Σύνδεσης Ε.Ε. - Ισραήλ. Χθες, ο κ. Δένδιας ενημέρωσε για την κατάσταση και τους πρέσβεις ΗΠΑ και Γαλλίας στην Αθήνα, Τζορτζ Τσούνη και Πατρίκ Μεζονάβ, ενώ τις επόμενες ημέρες θα γίνουν και οι απαραίτητες συζητήσεις σε επίπεδο ΝΑΤΟ και Ε.Ε.