Θα απέδιδε η επιβολή ευρωπαϊκού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου;
ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΡΧΟΝΤΑ* Πάνω από 5 στα 10 μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων συμφωνούν υπό προϋποθέσεις στην επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου από την Ευρωπαϊκή Ενωση δεδομένης της έκτακτης τρέχουσας διεθνούς συνθήκης.
Ο έλεγχος των τιμών θεωρείται κατά κανόνα ένα ιδιαίτερο αναποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής δεδομένων των πολλών απρόθετων συνεπειών που έχει η εφαρμογή του, ιδίως σε ό,τι αφορά τη δημιουργία ελλείψεων και την ανάδυση μαύρης αγοράς. Η εξωγενής παρέμβαση στη διαμόρφωση των τιμών διαστρεβλώνει την αναγκαία πληροφορία που υπό κανονικές συνθήκες αυτές συμπυκνώνουν και παρέχουν στα υποκείμενα οικονομικής δράσης ως προς την ανάγκη εξοικονόμησης των πεπερασμένων πόρων και αποτελεσματικής τους χρήσης.
Σε ό,τι αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου από την Ευρώπη, η πρόταση επιβολής πλαφόν στις τιμές σε ενωσιακό επίπεδο ενόσω συνεχίζεται η κρίση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία ξεκινάει ουσιαστικά από την παραδοχή ότι λόγω του γεωπολιτικού χαρακτήρα της συγκεκριμένης αγοράς υπάρχει περιθώριο οι τιμές να μειωθούν μέσω της ενίσχυσης της συνολικής διαπραγματευτικής ισχύος της Ε.Ε. χωρίς να διαταραχθεί υπερβολικά το κίνητρο του κέρδους των προμηθευτών. Στην Ερώτηση του Πάνελ για τον Σεπτέμβριο, απάντησαν συνολικά 26 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι. Από αυτούς, το 54% συμφωνεί με την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου από την Ε.Ε., ενώ το 20% διαφωνεί. Μεταξύ των δύο επιλογών τοποθετήθηκε το 27% των απαντησάντων. Τα ποσοστά αθροίζουν 101% λόγω στρογγυλοποίησης. Στα σχόλιά τους, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ, τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων τονίζουν αφενός τις συνήθεις σοβαρές παράπλευρες επιπτώσεις της επιβολής πλαφόν στις τιμές, και κυρίως τον κίνδυνο ελλείψεων, λαθρεμπορίου και μαύρης αγοράς. Ακόμη, επισημαίνεται ότι τα όποια θετικά αποτελέσματα αυτού του μέτρου γρήγορα θα εξανεμισθούν λόγω της προσαρμογής των παρόχων και των ενδιαμέσων παικτών στα νέα κίνητρα, ενώ αντιθέτως οι επιπτώσεις αυτής της στρέβλωσης είναι πιθανό να παραμείνουν και μετά την άρση του πλαφόν.
Από την άλλη πλευρά, τονίζεται
ότι οι σημερινές έκτακτες πολεμικές συνθήκες υπό προϋποθέσεις δικαιολογούν παρεμβάσεις για τη διασφάλιση της ομαλότητας, περιλαμβανομένης και της επιβολής πλαφόν στην τιμή της ενέργειας.
Ακόμη, αναφέρθηκαν από τα μέλη του Πάνελ εναλλακτικές επιλογές όπως η επιβολή πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικού ρεύματος, πολιτική που φαίνεται να προκρίνει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και η εφαρμογή διαφοροποιημένων πολιτικών ώστε να προστατεύονται οι αδύναμοι αντί μιας γενικευμένης επιδότησης προς όλους που θα αυξήσει σημαντικά τα δημόσια ελλείμματα. Σε κάθε περίπτωση, και ανεξαρτήτως των επιμέρους θέσεων των απαντησάντων, υπογραμμίζεται η ανάγκη αφενός της αποτελεσματικής ενίσχυσης των εναλλακτικών έναντι της Ρωσίας ροών παροχής ενέργειας στην Ευρώπη και της εντονότερης αξιοποίησης του ενεργειακού δυναμικού
της Ε.Ε., και αφετέρου της συνέχισης της παροχής κινήτρων για τη μείωση της κατανάλωσης για όσο διάστημα συνεχίζεται η έκτακτη τρέχουσα συνθήκη.