Το αναλογικό συνθεσάιζερ του Λευτέρη Βολάνη
ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ Η κάμερα βρίσκεται στη θέση του οδηγού, σε λήψη πρώτου προσώπου. Οι στροφές διαδέχονται η μία την άλλη και, σε ένα γρήγορο μοντάζ, βρισκόμαστε από τη λεωφόρο Καβάλας στον Ασπρόπυργο και πριν το καταλάβουμε, μέσα στο καράβι για την Κεφαλονιά. Το παρμπρίζ έχει πάνω του κολλημένο ένα σκουπιδάκι, αλλά αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί τον σκηνοθέτη. Aλλωστε έτσι είναι και το πρωταγωνιστικό ντουέτο: αφτιασίδωτο, αληθινό, αυθεντικά αμήχανο μέσα στην πρώτη του γνωριμία. Οταν όμως πια σπάσει ο πάγος, όταν η αμηχανία φύγει και βρεθεί το κοινό τους έδαφος, μισή ώρα μετά το ξεκίνημα της ταινίας, αρχίζει να παίζει επιβλητικά μια μουσική.
Μοιάζει με Χορό σε αρχαία τραγωδία, που περίμενε πίσω από τη σκηνή ανυπομονώντας τόση ώρα να μιλήσει. Τα πλήκτρα του παλιού αναλογικού συνθεσάιζερ μας γυρίζουν στην αρχή του '80, σε έναν κόσμο γεμάτο από τηλεοπτικά κάδρα σε αναλογία 3 προς 4 και τον μελαγχολικό απόηχο του '70. Το θέμα που είχε γράψει ο Σταμάτης Σπανουδάκης για την τηλεοπτική μεταφορά του «Θησαυρού της Βαγίας» της Ζωρζ Σαρή, η περιπλάνηση του Νάνι Μορέτι προς τον τάφο του Παζολίνι στο «Αγαπημένο μου ημερολόγιο» και το «Αγκίστρι» του Γιώργου Χατζηνάσιου, με κάποιο τρόπο, στα χέρια και στο μυαλό του ταλαντούχου μουσικού και συνθέτη Λευτέρη Βολάνη, γίνονται ένα και φέρνουν διαμάντια του παρελθόντος στο μέλλον.
Οι ήχοι που έχει σμιλεύσει είναι τόσο συγκινητικοί που μένουν ανεξίτηλοι εντός –αλλά
και εκτός– του φιλμ. Επειτα από τρία λεπτά έχουν σβήσει, κι όμως, συνεχίζουν να αντηχούν στο μυαλό. Μέσα σε 78 λεπτά παίζονται μόνο τρεις φορές (και μόλις για δύο-τρία λεπτά τη φορά), κι όμως, η ταινία αυτή θα ήταν κάτι άλλο δίχως αυτούς.
«Ηθελα να γράψω ένα σάουντρακ για το ίδιο το αυτοκίνητο, κάτι σαν ένα δικό του μουσικό θέμα», μας λέει ο συνθέτης. Πράγματι, στα «Μαγνητικά πεδία» του Γιώργου Γούση, αυτό το παλιό, ταπεινό, φθαρμένο αυτοκίνητο που τριγυρνά σαν καταραμένο, υπνωτισμένο, σε παραίτηση και εγρήγορση μαζί πάνω σε ένα άδειο νησί, διεκδικεί έναν πρώτο ρόλο και τον κατακτά. Τα φώτα του κινούνται στοιχειωμένα σε σιωπηλά τοπία, και πίσω από τη θαμπή λάμψη τους βρίσκονται ένας άντρας και μια γυναίκα που περιπλανώνται σ' ένα νησί βουτηγμένο σε ένα υγρό, μυστικιστικό, χειμωνιάτικο Ιόνιο.
Η Κεφαλονιά, με την αλλόκοτη ενέργεια και τα σχεδόν ζωντανά, τρομακτικά βιομηχανικά της λείψανα (παλιοί πέτρινοι φάροι, αιολικά πάρκα και ορεινές βάσεις της Αεροπορίας με γιγάντια ραντάρ), συμπληρώνει τις αναζητήσεις του ζευγαριού, πρωταγωνίστρια κι αυτή, και οικοδέσποινα. Οι διάλογοί τους είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοσχεδιαστικοί,
γνώριμα αληθινοί: θα μπορούσαμε να τους έχουμε κάνει εμείς, οι θεατές, λίγες ώρες πριν ξεκινήσουμε να βλέπουμε την ταινία.
«Βλέπεις τον εαυτό σου μέσα στην ταινία γιατί ακριβώς σου δίνει το δικαίωμα να το κάνεις», μας λέει ο Λευτέρης Βολάνης. Η ίδια αίσθηση προκύπτει και από την κουβέντα μας με τον Γιώργο Γούση, ο οποίος δεν θεωρεί την ταινία «δική του», αλλά αποτέλεσμα της δημιουργικής εμπειρίας μιας ομάδας συνεργατών.
Σχεδόν πέντε μήνες μετά την ενθουσιώδη υποδοχή της στα σινεμά, η ταινία θα είναι η επίσημη ελληνική υποψηφιότητα για την 95η διοργάνωση των Οσκαρ. Τι να ήταν αυτό που την έκανε εγχωρίως τόσο αγαπητή και που θα μπορούσε να συγκινήσει εξίσου και το διεθνές κοινό; Μάλλον, η ευκολία του Γιώργου Γούση να σπέρνει κεραυνούς, ενώ ταυτόχρονα γελάει στα μούτρα τους με τον πιο σαρωτικό αυτοσαρκασμό. Και όλο αυτό το κάνει με το πιο ταπεινά υλικά. Με τα λόγια του Λευτέρη Βολάνη: «Μπορεί στα “Μαγνητικά πεδία” να μην υπάρχει η ποσότητα, αλλά υπάρχει η αλήθεια και η απλότητα – και αυτό καμιά φορά αρκεί».
Το μουσικό θέμα της ταινίας «Μαγνητικά πεδία» μάς γυρίζει στην αρχή του '80.