Το Ερεβάν και οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΨΑΣΚΗ Η επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών Νάνσι Πελόζι στο Ερεβάν στα μέσα Σεπτεμβρίου, στον απόηχο των νέων αιματηρών συγκρούσεων στα σύνορα Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, είναι ακόμη ένα σημάδι στη διάσταση που έχει εδραιωθεί μεταξύ των ΗΠΑ, επί προεδρίας Μπάιντεν, και της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η επίσκεψη της βετεράνου πολιτικού στην πρωτεύουσα της Αρμενίας έγινε με την πλήρη σύμπνοια της αμερικανικής προεδρίας, σε αντίθεση με την επεισοδιακή της άφιξη στην Ταϊβάν και είναι απόρροια μιας γενικότερης φιλικής πολιτικής προς τη χώρα του Καυκάσου, ειδικά μετά την εκλογή του πιο φιλοδυτικού πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν το 2018.
«Είναι συνέχεια της επιλογής Μπάιντεν να αναγνωρίσει, λίγους μήνες μετά την εκλογή του, τη γενοκτονία των Αρμενίων», εξηγεί στην «Κ» ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου (ΙΔΙΣ). «Δεν περίμενε κανείς την αναγνώριση κόντρα σε έναν πολύ σημαντικό σύμμαχο όπως η Τουρκία», προσθέτει.
Η διπλωματική προσέγγιση με την Αρμενία είναι ακόμη ένα «αγκάθι» στις σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ, που ήδη διανύουν μια δύσκολη περίοδο, όπως τονίζει ο κ. Φίλης. Και σημειώνει ότι παρά την παρουσία και των δύο ανδρών στη Νέα Υόρκη για
τη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο Ερντογάν δεν συναντήθηκε με τον Αμερικανό ομόλογό του. «Ο Μπάιντεν δεν θέλει να δώσει ούτε λευκή επιταγή ούτε πράσινο φως στην Τουρκία», επισημαίνει ο καθηγητής, καθώς τo Αζερμπαϊτζάν χαίρει
της ξεκάθαρης και σημαντικής υλικής υποστήριξης του Τούρκου προέδρου, που έχει συμβάλει καθοριστικά στη στρατιωτική υπεροπλία των Αζέρων.
Η αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης στην επίσκεψη Πελόζι και τις δηλώσεις της, στις οποίες καταδίκασε το Αζερμπαϊτζάν, ήταν αναμενόμενη. Ο Τούρκος αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι είχε πει τότε ότι η Πελόζι δεν ήταν αντικειμενική και ότι η επίσκεψή της «τορπιλίζει» τις διπλωματικές προσπάθειες που γίνονται για την επίλυση της κρίσης.
«Εμμέσως υπάρχει επίδραση (στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις) διότι οι Τούρκοι καταλαβαίνουν ότι δεν επηρεάζουν την αμερικανική πολιτική στον βαθμό που θέλουν», σχολιάζει ο κ. Φίλης.
Πέραν των ΗΠΑ και η Ελλάδα έχει εντατικοποιήσει τις διπλωματικές επαφές με την Αρμενία, καθώς ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας ταξίδεψε στο Ερεβάν πρόσφατα προκειμένου να συναντηθεί με αξιωματούχους της χώρας, μεταξύ των οποίων ήταν ο πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν και ο υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας Αραράτ Μιρζογιάν. Είναι η δεύτερη επίσκεψη του κ. Δένδια σε διάστημα μικρότερο των δύο ετών, καθώς είχε ταξιδέψει στο Ερεβάν τον Οκτώβριο του 2020. Αξίζει να σημειωθεί πως οι δύο υπουργοί είχαν μόλις συναντηθεί και στη Νέα Υόρκη, σε τριμερή συζήτηση με τον Κύπριο ομόλογό τους Ιωάννη Κασουλίδη. «Υπογράμμισα την πλήρη αλληλεγγύη της Ελλάδας στην Αρμενία», τόνισε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του.
Πρόσθετο «αγκάθι» η προσέγγιση της Ουάσιγκτον με την Αρμενία – Τα ανοίγματα από την Ελλάδα.