Ψήφος εμπιστοσύνης για τη δημοκρατία
ΕΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΩΚΟΥ*
να μήνα πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές, οι δημοσκοπήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ότι σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις για ένα ρεπουμπλικανικό «κόκκινο κύμα», οι Δημοκρατικοί μπορεί να διατηρήσουν μια οριακή πλειοψηφία στο Κογκρέσο, αλλά πολλά πράγματα θα πρέπει να τους πάνε καλά μέχρι τότε.
Οι αναλυτές σημειώνουν ότι ο έλεγχος του Κογκρέσου θα εξαρτηθεί από την προσέλευση στις κάλπες. Ιδιαίτερα οι αμβλώσεις έχουν κινητοποιήσει τις γυναίκες ψηφοφόρους, που σημειώνουν ρεκόρ νέων εγγραφών στους εκλογικούς καταλόγους. Αντιστρόφως, αυτό που θα μπορούσε να ευνοήσει τους Ρεπουμπλικανούς είναι μια επιδείνωση του αισθήματος περί δημόσιας ασφάλειας και για το μεταναστευτικό πρόβλημα ή μια νέα άνοδος των τιμών της ενέργειας. Αλλωστε η ανησυχία για την οικονομία και τον πληθωρισμό είναι τα δύο θέματα που απασχολούν περισσότερο τους Αμερικανούς.
Σε πολλούς ψηφοφόρους πάντως κυριαρχεί η αίσθηση της αποξένωσης από τα κόμματα, αλλά και της απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Ισως το πιο ανησυχητικό στοιχείο για την ποιότητα της αμερικανικής δημοκρατίας είναι η εκτόξευση των απειλών βίας εναντίον των εκλεγμένων αντιπροσώπων της, κατά 144% από το πρώτο έτος της προεδρίας Τραμπ στο πρώτο έτος της προεδρίας Μπάιντεν. Μόλις στο πρώτο τρίμηνο του έτους, η αστυνομία του Καπιτωλίου άνοιξε 1.800 τέτοιες έρευνες. Και είναι χαρακτηριστική η προειδοποίηση της γερουσιαστού Σούζαν Σάντερς ότι σε αυτό το κλίμα μπορεί να υπάρξει ακόμη και δολοφονία κάποιου πολιτικού. Δύο χρόνια πριν από τις προεδρικές εκλογές,
είναι πάντως φυσιολογικό να μην έχουν ακόμη αναδειχθεί σαφείς διάδοχοι των δύο αντιπάλων του 2020. Ο τέως πρόεδρος Τραμπ διατηρεί την επιρροή του στους Ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους, ενώ ο πρόεδρος Μπάιντεν, ακόμη και με τη χαμηλή δημοφιλία του, έχει το πλεονέκτημα του ενεργού προέδρου. Και μπορεί οι ψηφοφόροι να παραμένουν σήμερα μοιρασμένοι μεταξύ των δύο στα όρια του στατιστικού λάθους, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει δραματικά όταν αναδυθούν νέοι υποψήφιοι για την προεδρία σε κάθε κόμμα.
Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρώπη θα παρακολουθήσουν τις ενδιάμεσες εκλογές έχοντας συναίσθηση ότι το διακύβευμα των εκλογών δεν είναι το σύνηθες: μία ψήφος εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση, που αν χάσει το Κογκρέσο θα έχει δυσκολίες στην προώθηση της ατζέντας της. Αλλά καθώς πρόκειται για τις πρώτες εκλογές μετά τη δημοκρατική περιπέτεια του 2020, αυτές οι εκλογές θα είναι επίσης το πρώτο γενικό τεστ για την αντοχή της δημοκρατικής ομαλότητας.
Και πέρα από τις νέες ισορροπίες στο Κογκρέσο, θα αναδείξουν επίσης τους πολιτικούς που θα είναι υπεύθυνοι για την εκλογική διαδικασία του 2024 σε 27 πολιτείες. Με δεδομένο ότι αρκετοί από τους Ρεπουμπλικανούς υποψηφίους υιοθετούν το αφήγημα Τραμπ, αμφισβητούν το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020 και υπόσχονται σκληρά μέτρα για την αποτροπή «νοθείας», η εκλογή τους μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο διεξαγωγής των επόμενων –προεδρικών– εκλογών ή ακόμη και το ίδιο το αποτέλεσμα.