Εμείς, δημοσιογράφοι και αναγνώστες
Ε«ζήτηµα εµπιστοσύνης» η δηµοσιογραφία; Και αν ναι, τότε πώς ερµηνεύεται ένα από τα ευρήµατα της πανελλαδικής έρευνας του µη κερδοσκοπικού δηµοσιογραφικού οργανισµού iMEdD, σύµφωνα µε το οποίο το 74% του κοινού δηλώνει λίγη ή καθόλου εµπιστοσύνη στους δηµοσιογράφους; Το ποσοστό δεν αιφνιδιάζει, προκαλεί όµως αµηχανία. Από σήµερα και έως τις 9 Οκτωβρίου, στο Ωδείο Αθηνών, το iMEdD οργανώνει ∆ιεθνή Εβδοµάδα ∆ηµοσιογραφίας µε προσκεκληµένους καταξιωµένους Ελληνες και ξένους επαγγελµατίες του κλάδου. Σηµείο εκκίνησης, σήµερα, η «εµπιστοσύνη». Τι συµβαίνει και ένα κύµα καχυποψίας µάς κυκλώνει; Η ευθύνη βαρύνει µόνο εµάς ή και τους αναγνώστες, τους πολίτες εν γένει, που ενηµερώνονται ή νοµίζουν ότι ενηµερώνονται σκρολάροντας σε οθόνες, διαβάζοντας τίτλους, κάνοντας ζάπινγκ σε λέξεις, παραποιώντας ακόµη περισσότερο το –καµιά φορά– στρεβλό περιεχόµενο; Ενας από τους συµµετέχοντες, ο έµπειρος και βραβευµένος Βρετανός δηµοσιογράφος Σίρις Κουλκάρνι, δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στην «Κ» (στη ∆ήµητρα Τριανταφύλλου): «...Μπορώ κατ’ αρχήν να πω ότι οι άνθρωποι δεν νοιάζονται τόσο πολύ για τις ειδήσεις και για τις “έκτακτες ειδήσεις” όσο εµείς οι δηµοσιογράφοι. Οι πολίτες θέλουν πάνω απ’ όλα να καταλάβουν τι συµβαίνει. Το να παίρνουν ασταµάτητα ειδοποιήσεις στις συσκευές τους, τους µπερδεύει περισσότερο. Θα λάβουν φυσικά αυτές τις ειδοποιήσεις, µε τον ίδιο τρόπο που σκρολάρουν στο Τwitter τους, γιατί όλο αυτό ενεργοποιεί το µαγικό κουµπί της ντοπαµίνης. Θα τους προκληθεί όµως και ένα άγχος, όπως φυσικά άγχος δηµιουργείται και στους ίδιους τους δηµοσιογράφους. Στο τέλος, το κοινό αρχίζει να αποφεύγει τις ειδήσεις».
Το άγχος, ως κακός σύµβουλος αντίληψης και αξιολόγησης, ως ισοπεδωτικός, απωθητικός µηχανισµός. ∆εν εξηγεί, όµως, δοµικές παθογένειες, που απαξιώνουν συλλήβδην την ελληνική δηµοσιογραφία. Πώς η υπερβολή και το ψέµα θεωρούνται συνώνυµο της «είδησης». Πώς ο έλεγχος της εξουσίας άλλοτε επαινείται και άλλοτε λοιδορείται, ανάλογα µε το ιδεολογικό πρόσηµο του αναγνώστη/θεατή. Γιατί η αποχρωµατισµένη είδηση και ο εξίσου αποχρωµατισµένος σχολιασµός ενδιαφέρουν όλο και λιγότερο καθώς δεν προκαλούν ούτε «εξυπηρετούν». Με τη σύγχυση ζούµε και έτσι θα συνεχίσουµε. Αυτό δεν αλλάζει. Θα µας ταυτίζουν µε τη χειρότερη εκδοχή, όχι γιατί ευθυνόµαστε, αλλά ούτε γιατί δεν ευθυνόµαστε. Σε αυτή τη σχέση δεν χωράνε σηκωµένα δάχτυλα. Το κριτήριο του αναγνώστη (και εµείς οι δηµοσιογράφοι, καλοί αναγνώστες οφείλουµε, πρωτίστως, να είµαστε) οξύνεται, εκπαιδεύεται, αποστασιοποιείται και έτσι αποφεύγει τις προκαταλήψεις, διατηρεί την αµφιβολία, αντιπαρέρχεται συναισθηµατικές και άλλες εµπλοκές. Είµαστε και µέρος του προβλήµατος και µέρος της λύσης. Εµείς, δηµοσιογράφοι και αναγνώστες.
• Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος απουσιάζει σε άδεια.
Ο Βενιζέλος είναι κατηγορηµατικός: η Τουρκία δεν µπορεί να υπάρξει ως ενιαίο κράτος εκτός ∆ύσης. Υπερβολή; Αρκεί κανείς να σκεφτεί τι παθαίνει ήδη η Ρωσία που, παρότι πάντοτε αλλότρια προς το δυτικό σύστηµα, υποφέρει από τη ρήξη που προκάλεσε µε την Ε.E. και τις ΗΠΑ.
Μια ανάλογη ρήξη του Ερντογάν µε τη ∆ύση –µέσω, ας πούµε, µιας σύγκρουσης στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ– θα είχε για την Τουρκία συντριπτικές συνέπειες, όχι µόνο γιατί είναι γεωπολιτικά και στρατιωτικά πολύ µικρότερο µέγεθος από τη Ρωσία. Είναι ταυτόχρονα και πιο εκτεθειµένη στη ∆ύση – περισσότερο οικονοµικά εξαρτηµένη και πολιτισµικά διαποτισµένη.
Το καθεστώς του Ερντογάν –παρά τις εκκαθαρίσεις ή και εξαιτίας αυτών– είναι πολύ πιο ασταθές εσωτερικά από το καθεστώς του Πούτιν. Σε περίπτωση που ο ίδιος βάλει τη χώρα του σε διπλωµατικό και οικονοµικό αποκλεισµό, η πρόβλεψη του Βενιζέλου δεν θα µοιάζει πια υπερβολική. Η Ρωσία µπορεί να καταλήξει µετά την ουκρανική αυτοκαταστροφή της σε δορυφόρο της Κίνας. Για την Τουρκία δεν θα υπάρχουν όµως εναλλακτικά λιµάνια.