«Ψηφίζουμε, γιατί κάποτε θα γυρίσουμε στην Ελλάδα»

Ισχνό ενδιαφέρον για ψήφο εξ αποστάσεως Τέσσερις εξαιρέσεις μιλούν στην «Κ»

ΤΑΝΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ

Ο καιρός που τα «κομματικά» τσάρτερ φόρτωναν φοιτητές από Ευρώπη και Αμερική για να τους φέρουν στην Ελλάδα για τριήμερο στα πάτρια εδάφη μετά ψήφου, με δοσμένο ψηφοδέλτιο στις εθνικές εκλογές, έχει παρέλθει. Ωστόσο, σήμερα το αίτημα των Ελλήνων να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές στον τόπο που βρίσκονται είναι επιτακτικό. Μετά τη μεγάλη έξοδο δεκάδων χιλιάδων νέων επιστημόνων στο εξωτερικό προς αναζήτηση εργασίας, λόγω της οικονομικής κρίσης, την προηγούμενη δεκαετία, οι Ελληνες που ζουν και εργάζονται σε άλλες χώρες ίσως είναι περισσότεροι από ποτέ. Ο ακριβής αριθμός όσων έφυγαν πρόσφατα δεν είναι επισήμως γνωστός – εκτιμάται από 250.000 έως και 500.000.

Η ψήφος από τον τόπο διαμονής αποτελούσε αίτημα δεκαετιών των ομογενών. Η σχετική νομοθεσία (Ν. 4648/2019 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019) η οποία τελικά δίνει αυτή τη δυνατότητα, περιορίζει το εύρος των δικαιούχων σε εκείνους που έχουν μεταναστεύσει σχετικά πρόσφατα: για να μπορέσεις να ψηφίσεις από μακριά θα πρέπει την τελευταία 35ετία να έχεις ζήσει για τουλάχιστον δύο χρόνια στην Ελλάδα και τα δύο τελευταία χρόνια να έχεις υποβάλει φορολογική δήλωση στην Ελλάδα. Σε αυτές τις εθνικές εκλογές είναι η πρώτη φορά που οι Ελληνες του εξωτερικού θα μπορέσουν να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους, ωστόσο ελάχιστοι μέχρι στιγμής αξιοποίησαν το δικαίωμα που τους δίνει ο νόμος. Οπως δείχνουν τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, μόνο 3.900 έχουν λάβει έγκριση μέσω της σχετικής πλατφόρμας, ενώ οι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί δεν ξεπερνούν τις 5.200. Από τους χιλιάδες Ελληνες που ζουν στη Μεγάλη Βρετανία μόνο 717 έχουν εγγραφεί για να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους και παρά τον μικρό τους αριθμό αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα εκτός επικράτειας ψηφοφόρων. Περίπου 300 Ελληνες που βρίσκονται σε πολλές πόλεις της Γερμανίας (Βερολίνο, Αμβούργο, Ντίσελντορφ, Μόναχο, Δρέσδη, Φραγκφούρτη, Νυρεμβέργη, Ντόρτμουντ) αναμένεται να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους, ενώ από την Ελβετία ο αριθμός των εγγεγραμμένων φθάνει τους 220. Ούτε οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης φαίνεται ότι μπήκαν στην πλατφόρμα για να ψηφίσουν από μακριά, εφόσον οι αιτήσεις από το Βέλγιο μόλις που φτάνουν τις 200. Εξαιρετικά μικρός, 30-40 άτομα, είναι και ο αριθμός των εγγεγραμμένων Ελλήνων μεταναστών από την άλλη άκρη της Γης, την Αυστραλία. Για να φανεί το εύρος της διασποράς των Ελλήνων ειδικά την τελευταία δεκαετία, αιτήσεις έγιναν από Μάλτα, Κωνσταντινούπολη, Μεξικό, Ταϊλάνδη, Χιλή, Σουδάν, Βουδαπέστη, Σαγκάη, Χονγκ Κονγκ, Κουβέιτ, Τελ Αβίβ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πλατφόρμα θα κλείσει δώδεκα ημέρες πριν από την προκήρυξη των εκλογών, άρα κάποιοι κινδυνεύουν να είναι εκπρόθεσμοι αν καθυστερήσουν και άλλο την αίτηση.

Η «Κ» αναζήτησε, εντόπισε και μίλησε με τέσσερις Ελληνες σε Βοστώνη, Λος Αντζελες και Αμστερνταμ, που παρά τις δυσκολίες (σ.σ. η πλατφόρμα είναι δύσχρηστη και απαιτούνται κάποια συγκεκριμένα δικαιολογητικά) ήταν αποφασισμένοι να αξιοποιήσουν το δικαίωμα που τους δόθηκε να ψηφίσουν για πρώτη φορά από μακριά. Σε δύο πράγματα συμφωνούν όλοι: δεν θα το έχαναν με τίποτα και κάτι ακόμη, «στο πίσω μέρος του μυαλού σου πάντα υπάρχει η σκέψη του γυρισμού».

Ο Χρήστος Ισμυρλόγλου εργάζεται σε πολυεθνική εταιρεία τεχνολογίας στο Αμστερνταμ και έφυγε από την Ελλάδα το 2010 για μεταπτυχιακό. Ωστόσο, βρήκε εκεί δουλειά και έμεινε. «Εμαθα για τη δυνατότητα να ψηφίσουμε από τον τόπο διαμονής μας από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία παρακολουθώ. Πολλά χρόνια το συζητάμε με τους φίλους μας, γιατί να μην μπορούμε να ψηφίσουμε από εδώ», εξηγεί. Η ζωή στην Ολλανδία έκανε την αδυναμία ψήφου από μακριά να φαντάζει ακόμη και αναχρονιστική. «Εδώ όλες οι συναλλαγές με το κράτος γίνονται από μακριά. Τόσα χρόνια πήγα μόνο δύο φορές σε κάποια υπηρεσία για να

δηλώσω το όνομα των παιδιών μου. Δεν μπορείς να μην το αντιπαραβάλεις με τη γραφειοκρατία στην Ελλάδα». Η σύγκριση ανάμεσα στο πώς είναι και στο πώς θα μπορούσαν να λειτουργούν τα πράγματα σε μια χώρα είναι ένας ακόμη λόγος που ο κ. Ισμυρλόγλου θέλει να ψηφίσει οπωσδήποτε. «Αλλωστε κάποια στιγμή μπορεί να γυρίσουμε. Εχουμε πίσω οικογένεια, φίλους και προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα εξοχικό για να ερχόμαστε όσο περισσότερο μπορούμε», λέει. Η διαδικασία θα μπορούσε να ήταν πιο εύκολη, «αλλά πιστεύω ότι κάποιος στην ηλικία μου μπορεί να βρει πώς θα το κάνει», λέει γελώντας.

Η Γεωργία Μαυρομάτη είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο UMass της Βοστώνης. Εφυγε από την Ελλάδα το 2011 για να κάνει το δεύτερο διδακτορικό της στην Αμερική και παρέμεινε, καθώς «επαγγελματικά ανοίχτηκαν πολλές πόρτες». «Περιμένω με μεγάλη αγωνία να ψηφίσω στις εκλογές στην Ελλάδα για πρώτη φορά από εδώ. Το πρώτο πράγμα που κάνω όταν ξυπνάω το πρωί είναι να διαβάζω ειδήσεις για το τι γίνεται στην Ελλάδα. Ζω εδώ, αλλά δεν μπορώ να ψηφίσω. Αν δεν ψηφίσω και στην Ελλάδα είναι σαν να μην είμαι πολίτης πουθενά,

σε καμία χώρα. Με την ψήφο μας μπορούμε να βοηθήσουμε, να ενισχύσουμε την Ελλάδα, να συμμετέχουμε, να υποστηρίξουμε τις αλλαγές», λέει. Η σκέψη να επιστρέψει όσο μεγαλώνει η κόρη της, που τώρα έκλεισε τα 4, είναι όλο και πιο έντονη. «Στην Ελλάδα είναι οι γονείς, τα αδέλφια μας, η κουλτούρα είναι διαφορετική και δεν θέλουμε να χάσει αυτή τη σύνδεση με την οικογένεια το παιδί». Αξιολογώντας τη μικρή συμμετοχή στη διαδικασία από Ελληνες του εξωτερικού, λέει ότι είναι αναμενόμενο. «Πάντα έτσι συμβαίνει, υιοθετεί το κράτος κάτι σήμερα και παίρνει χρόνο μέχρι η αλλαγή να συνειδητοποιηθεί από τους πολίτες. Στις επόμενες εκλογές θα είναι καλύτερα». Διστάζει μια στιγμή και συμπληρώνει. «Είναι και το θέμα με την εφορία, που πρέπει να έχεις συμπληρώσει φορολογικές δηλώσεις στην Ελλάδα. Πολλοί φοβούνται, δεν θέλουν να μπλέξουν ξανά με την εφορία στην Ελλάδα. Παρόλο που δεν υπάρχει πρόβλημα. Το έχω κάνει».

Ο Αγγελος Λάζαρης εργάζεται ως αναλυτής δεδομένων σε μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας του Λος Αντζελες. Εφυγε από την Ελλάδα το 2002 για διδακτορικό στη Νότια Καλιφόρνια και έμεινε. «Ηξερα ότι είχε εγκριθεί η εγγραφή

στην πλατφόρμα, αλλά δεν ήξερα πώς να το κάνω. Τελικά δεν ήταν καθόλου δύσκολο», λέει. «Το καλό με εμάς που είμαστε εδώ στην Αμερική είναι ότι έχουμε πολλά προαπαιτούμενα, οπότε είχα όλα τα δικαιολογητικά που χρειάζονταν ηλεκτρονικά. Απλά ανέβασα το πτυχίο από το Πολυτεχνείο Κρήτης. Για το θέμα της μικρής συμμετοχής και της δυσκολίας που έχει η διαδικασία, έχει μια λογική εξήγηση. «Στην Αμερική λέμε ότι είναι το πιο δύσκολο να φτάσεις από το 0 στο 1. Μετά έρχονται πιο εύκολα τα πράγματα. Η Ελλάδα έχει κάνει τρομερή δουλειά, αλλά χρειάστηκε να ξεκολλήσει από το μηδέν, να ενοποιηθούν τα συστήματα. Χρειάζεται να ωριμάσουν όλα αυτά, είναι τελείως φυσιολογικό. Είμαστε νέα χώρα όσον αφορά αυτές τις πολιτικές, χρειάζεται να δοθεί λίγος χρόνος στο κράτος να κάνει και λάθη». Η απάντηση στο γιατί θέλει να ψηφίσει στην Ελλάδα, του φαίνεται αυτονόητη. «Με απασχολεί το θέμα της χώρας, θέλω να γίνουμε καλύτεροι και θέλω να συμμετέχω σε αυτή τη διαδικασία όπως μπορώ. Ας μην ακουστεί αλαζονικό, αλλά τώρα καταλαβαίνω καλύτερα τις πολιτικές που θα μας κάνουν καλό. Είναι πολύ σημαντικό να ζει κάποιος σε ένα περιβάλλον που νιώθει ασφάλεια, που ξέρει ότι θα έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί, να προοδεύσει». Εργαζόμενος στον τομέα της τεχνολογίας και των κοινωνικών δικτύων τονίζει ότι «είναι απαραίτητο πλέον να πληροφορούμαστε από πολλές πηγές, γιατί δεν είναι προφανές ότι είναι ελεγμένη η κάθε πληροφορία που φτάνει σε εμάς».

Ο Αγγελος Φωτόπουλος εργάζεται σε εταιρεία πληροφορικής στη Βοστώνη και έφυγε από την Ελλάδα το 2014. Ωστόσο και νωρίτερα είχε ζήσει αρκετά χρόνια στις ΗΠΑ για σπουδές. «Ηθελα οπωσδήποτε να εγγραφώ. Οταν το 1995 ήμουν φοιτητής έβρισκες κάτι πτήσεις για να έρθεις να ψηφίσεις, “έβαζαν” τσάρτερ τα κόμματα. Τώρα με τη δουλειά θα ήταν αδύνατον να έρθω». Εφυγε από τη χώρα γιατί ήθελε να κάνει ακαδημαϊκή καριέρα και στην Ελλάδα τότε δεν ήταν δυνατό. «Ηταν την εποχή του 1 προς 10 στις προσλήψεις και ήταν φανερό ότι δεν θα είχα δυνατότητα». Εμαθε για το δικαίωμα ψήφου από τη χώρα διαμονής από τους υπόλοιπους Ελληνες με τους οποίους έχουν δημιουργήσει τον σύνδεσμο «Δεσμός». «Χάρηκα πολύ που το ψήφισαν όλα τα κόμματα. Αισθάνομαι ότι είναι πολύ σημαντικό να υποστηρίξουμε τις προσπάθειες που γίνονται στην Ελλάδα». Η χαμηλή συμμετοχή στην πλατφόρμα, του κάνει μεγάλη εντύπωση. «Γνωρίζω ότι έχει έρθει πολύς κόσμος. Οταν ήμουν καθηγητής είχα πολλούς Ελληνες φοιτητές, αλλά τώρα ξέρω ότι έχουν έρθει και πολλοί για δουλειά». Σκέφτεται να επιστρέψει; «Ευελπιστούμε, κάποια στιγμή».