Να εξετάσουμε αν θα στείλουμε και αεροσκάφη στην Ουκρανία
Δύσκολη η πλήρης απώθηση της Ρωσίας
ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ
Ως βασική παραφωνία στην ενότητα της δυτικής συμμαχίας κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία αναδεικνύει τη στάση της Τουρκίας ο ναύαρχος εν αποστρατεία Τζέιμς Σταυρίδης. Μιλώντας αποκλειστικά στην «Κ», ο πρώην επικεφαλής των νατοϊκών δυνάμεων στην Ευρώπη (SACEUR) μεταξύ 2009-2013 εκφράζει την ελπίδα «να μη φθάσουμε στο σημείο όπου η Συμμαχία θα είναι ουσιαστικά αναγκασμένη να επιλέξει μεταξύ της παραμονής της Τουρκίας και της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας». Συμβουλεύει να πέσουν οι τόνοι, αλλά προειδοποιεί την Aγκυρα ότι «η υπομονή των υπόλοιπων 29 μελών του ΝΑΤΟ στο θέμα αυτό έχει τα όριά της και η υποστήριξη για την ένταξη των Σουηδών και των Φινλανδών είναι ισχυρότατη».
– Ποια είναι η άποψή σας για τη λύση που προέκυψε σχετικά με την αποστολή δυτικών τανκς στην Ουκρανία; Είστε έκπληκτος που οι ΗΠΑ έδωσαν το πράσινο φως για τα Abrams; Ηταν ο στόχος του καγκελαρίου Σολτς εξαρχής να «ηγηθεί από τα μετόπισθεν»;
– Στόχος της Γερμανίας ήταν πάντα να λάβει τη μέγιστη δυνατή συμμαχική υποστήριξη για τις παραδόσεις τανκς – και τα κατάφεραν καλά. Πέρα από τα βρετανικά τανκς τύπου Challenger, έπεισαν τις Ηνωμένες Πολιτείες να στείλουν 30 από τα πανίσχυρα Abrams. Σε αυτά θα προστεθούν δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, Leopard από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, ενδεχομένως και γαλλικά Leclerc. Μιλάμε για μια ισχυρή και ικανή δύναμη τεθωρακισμένων.
– Σας προξενεί εντύπωση η επίμονη διαφορά στην προσέγγιση απέναντι στον πόλεμο που
υιοθετούν οι χώρες της δυτικής έναντι της ανατολικής Ευρώπης;
– Από τη δική μου οπτική εδώ στην Ουάσιγκτον, οι διαφορές δεν μοιάζουν μεγάλες. Η Συμμαχία στο σύνολό της κινείται ουσιαστικά ενωμένη στην κατεύθυνση της αναβάθμισης του επιπέδου της πολεμικής βοήθειας και της ικανότητας των Ουκρανών να πολεμήσουν. Η ανθρωπιστική βοήθεια ρέει ομαλά προς τους απελπισμένους αμάχους που βομβαρδίζονται με βάρβαρο τρόπο από τη Ρωσία, η οποία διαπράττει εγκλήματα πολέμου κατά συρροή. Η μόνη παρακώλυση προέρχεται από την Τουρκία, η οποία συνεχίζει να κωλυσιεργεί στο ζήτημα της επίσημης ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Συνολικά πάντως, η ενότητα και ο συντονισμός της δυτικής συμμαχίας είναι αξιοσημείωτα.
– Ο στρατηγός Μίλι (αρχηγός ΓΕΕΘΑ των ΗΠΑ) δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ότι «θα είναι πολύ δύσκολο» να απομακρυνθούν οι ρωσικές δυνάμεις από το έδαφος της Ουκρανίας φέτος. Αλλοι, όπως ο στρατηγός εν αποστρατεία Μπεν Χότζες, είναι πολύ πιο αισιόδοξοι για τις προοπτικές των Ουκρανών. Εσείς, πού στέκεστε;
– Συμφωνώ με τον στρατηγό Μίλι ότι η πλήρης απώθηση της Ρωσίας από όλα τα κατεχόμενα εδάφη θα είναι δύσκολο έργο. Δεν είναι αδύνατον, ειδικά αν συνεχιστούν οι πολύ κακές επιδόσεις του ρωσικού στρατού στον εφοδιασμό. Αλλά ειδικά στην Κριμαία οι Ρώσοι έχουν οχυρωθεί καλά και δεν έχουν σκοπό να αποχωρήσουν. Συνεπώς η δική μας δουλειά στη Δύση είναι να συνεχίσουμε να δίνουμε στους Ουκρανούς ό,τι χρειάζονται για να βρεθούν στην καλύτερη δυνατή θέση όταν έρθει η ώρα των αναπόφευκτων διαπραγματεύσεων, ελπίζω εντός του τρέχοντος
έτους. Η συζήτηση που πρέπει να κάνουμε τώρα, υπό αυτό το πρίσμα, αφορά το αν θα αποσταλούν στην Ουκρανία προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη (MIG-29, F-16), τα οποία αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουν.
– Πόσο ανησυχείτε για το ενδεχόμενο μια ηττημένη Ρωσία να αποτελέσει πηγή παγκόσμιας αστάθειας;
– Ανησυχώ ιδιαίτερα για τη συνεχιζόμενη πορεία της Ρωσίας προς το καθεστώς ενός κράτους παρία. Το αν θα εκδιωχθούν από όλες τις πτυχές του διεθνούς συστήματος διακυβέρνησης εξαρτάται από τις αποφάσεις που θα λάβουν. Αν –αλίμονο– ο Πούτιν επιλέξει να χρησιμοποιήσει ένα τακτικό πυρηνικό όπλο, η υποστήριξη
που απολαμβάνει σε μέρος της διεθνούς κοινότητας θα εξανεμιστεί. Αν ωστόσο εμπλακεί καλόπιστα σε διαπραγματεύσεις, υπάρχει δρόμος επιστροφής για τη Ρωσία. Ας ελπίσουμε ότι θα πάρει τις σωστές αποφάσεις.
– Η Τουρκία, όπως αναφέρατε, συνεχίζει να εμποδίζει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και έχει παίξει ζωτικό ρόλο στον περιορισμό των επιπτώσεων των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία. Στην πρόσφατη στήλη σας για το Bloomberg, γράψατε για την πιθανότητα αποχώρησης της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι αυτό θα ήταν λάθος. Εξακολουθούν όμως τα οφέλη για τη Συμμαχία από τη συμμετοχή της Τουρκίας να αντισταθμίζουν το κόστος αυτής της κωλυσιεργίας και της αυτονομημένης εξωτερικής της πολιτικής; Θα είναι πιο συνεργάσιμος ο πρόεδρος Ερντογάν αν επανεκλεγεί;
– Ελπίζω να μη φθάσουμε στο σημείο όπου η Συμμαχία θα είναι ουσιαστικά αναγκασμένη να επιλέξει μεταξύ της παραμονής της Τουρκίας και της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Δεν είμαστε ακόμη στο σημείο αυτό και πρέπει να περιμένουμε την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας στην Τουρκία την προσεχή άνοιξη. Αλλά η υπομονή των υπόλοιπων 29 μελών του ΝΑΤΟ στο θέμα αυτό έχει τα όριά της και η υποστήριξη για την ένταξη των
Σουηδών και των Φινλανδών είναι ισχυρότατη. Στην παρούσα φάση, το σωστό είναι να αφήσουμε να πέσει το θερμόμετρο, να δούμε τι θα συμβεί με τις τουρκικές εκλογές και μετά να αξιολογήσουμε ποιες πρέπει να είναι οι επόμενες κινήσεις μας. Σε τελική ανάλυση, είμαι σίγουρος ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ φέτος.
– Είστε βέβαιος ότι υπό το νέο Κογκρέσο, με τη Βουλή των Αντιπροσώπων υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών, η υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία θα συνεχιστεί αμείωτη;
– Είμαι απόλυτα πεπεισμένος για τη συνέχιση της πολιτικής υποστήριξης της Ουκρανίας σε διακομματική βάση. Παρότι θα υπάρξουν κάποιες παραφωνίες στο περιθώριο, τόσο προς τα δεξιά όσο και προς τα αριστερά, η συντριπτική πλειονότητα των νομοθετών κατανοεί ότι πρόκειται για μια μάχη ιστορική (σ.σ.: once in a generation στο πρωτότυπο) για την ελευθερία, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Το να αφεθεί η Ρωσία να εισβάλει και να κατακτήσει μια γειτονική χώρα θα ήταν ένα ανατριχιαστικό, φρικτό προηγούμενο, που θα οδηγούσε σε πολλές άλλες επιθετικές ενέργειες παγκοσμίως. Είναι καλύτερο να σταματήσουμε τη Ρωσία, παρά να ανοίξουμε την πόρτα σε αντίστοιχες συμπεριφορές ανά τον κόσμο. Είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να κάνουμε ακριβώς αυτό.
Η υπομονή των συμμάχων του ΝΑΤΟ για την Τουρκία έχει και όρια. Να περιμένουμε να γίνουν οι εκλογές.