Η έναρξη του δεύτερου Ψυχρού Πολέμου
Η Δύση και ο σοβιετικός συνασπισμός εισέρχονται σε μια περίοδο μεγάλων διεθνών εντάσεων σε πολλά μέτωπα
ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ο όρος «δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος» δεν είναι ευρύτερα γνωστός στην Ελλάδα. Χρησιμοποιήθηκε εκτενώς στη διεθνή βιβλιογραφία και στη διεθνή δημόσια συζήτηση για να δειχθεί το ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο της διεθνούς έντασης που χαρακτήρισε τα τέλη της
δεκαετίας του 1970 και το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1980.
Η έναρξη της περιόδου της διεθνούς ύφεσης (détente) μπορεί να τοποθετηθεί σε διάφορα χρονικά σημεία: αμέσως μετά την κρίση της Κούβας, το 1962, στη γερμανική οστπολιτίκ το 1969, στη σύναψη της Συνθήκης SALT για τον έλεγχο των στρατηγικών
πυρηνικών εξοπλισμών το 1972. Στη δεκαετία του 1970 διεξάγονταν μεταξύ των δύο μπλοκ διαβουλεύσεις σε διάφορα επίπεδα: για μια νέα συμφωνία σχετικά με τους στρατηγικούς πυρηνικούς εξοπλισμούς (SALT II)· για τη μείωση των συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη· για την πολιτική συνύπαρξη των
δύο συνασπισμών (Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, ΔΑΣΕ). Η Δυτική Γερμανία συνήψε συνθήκες μη επιθέσεως με την Πολωνία και την ΕΣΣΔ, οι δύο Γερμανίες προχώρησαν σε αμοιβαία αναγνώριση το 1972 και λίγο αργότερα συμφωνήθηκαν κανόνες για την επικοινωνία του Δυτικού Βερολίνου
με τη Δυτική Γερμανία. Το 1975 η ΔΑΣΕ κατέληξε στις συμφωνίες του Ελσίνκι που έθεταν κάποιες γενικές αρχές για τη συνύπαρξη στη Γηραιά Ηπειρο.
Εάν η έναρξη της ύφεσης είναι αντικείμενο συζητήσεων, το τέλος της είναι ασφαλώς χρονολογημένο. Το 1979, δύο πολύ σημαντικές εξελίξεις το σηματοδότησαν:
η προοπτική εγκατάστασης νέων σοβιετικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς στην Ευρώπη και η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Αλλά είχαν ήδη εκδηλωθεί τάσεις στο πλαίσιο του δυτικού κόσμου που είχαν σε μεγάλο βαθμό θέσει την ύφεση υπό αμφισβήτηση και την είχαν υποσκάψει.