Το Ιδρυμα Λασκαρίδη τιμά τα γράμματα, τις τέχνες και τη θάλασσα
Δυναμικά μπήκε στο 2023 το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη με πληθώρα δράσεων που απλώνονται σε πολλά διαφορετικά πεδία, πάντοτε όμως με παρονομαστές τα γράμματα, τις τέχνες ή τη θάλασσα. «Αγκυροβολημένο» στον Πειραιά μπορεί παράλληλα να καυχηθεί για την εξαιρετική ιστορική του βιβλιοθήκη. Με τα ζηλευτά της αποκτήματα και παλαιές σπάνιες εκδόσεις έχει προσελκύσει δωρεές συλλογών βιβλίων και αρχείων από πολλούς διανοούμενους που βλέπουν πως εκεί θα «πιάσουν» τόπο. Στους φιλόξενους χώρους της έγινε στις 12 Ιανουαρίου μια ξεχωριστή εκδήλωση στρογγυλής τραπέζης στην οποία συμμετείχαν διεθνούς διαμετρήματος πανεπιστημιακοί, με τίτλο «Τι ήταν ο συγγραφέας πριν γίνει Ελληνας; Η έννοια της εθνικής λογοτεχνίας».
Αφορμή για τη συνάντηση αυτή ήταν το βιβλίο της Κωνσταντίνας Ζάνου, επίκουρης καθηγήτριας Ιταλικών και Μεσογειακών Σπουδών, στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας Πανεπιστήμιο Κολούμπια, με τίτλο «Τραυλίζοντας το έθνος. Διεθνικός πατριωτισμός στη Μεσόγειο, 1800-1850» (Αλεξάνδρεια 2022). Η έκδοση παρουσιάζει την ιστορία μιας γενιάς Επτανήσιων διανοουμένων, δημιουργών και πολιτικών προσωπικοτήτων –από τον Ούγκο Φόσκολο, τον Κάλβο και τον Σολωμό μέχρι τον Καποδίστρια, τον Ανδρέα Μουστοξύδη και τον Νικολό Τομαζέο–, οι οποίοι
Ο γενικός διευθυντής βίωσαν με την κατάρρευση της Βενετίας και τη συνεπακόλουθη διάλυση του κοινού πολιτισμικού και πολιτικού χώρου της Αδριατικής. Ως εκ τούτου ήταν μάρτυρες της μετάβασης από έναν κόσμο αυτοκρατοριών σ' έναν κόσμο εθνών-κρατών και συνέβαλαν
στην ανάδυση του ελληνικού και του ιταλικού εθνικισμού.
Στη συζήτηση πήραν μέρος, εκτός από τη συγγραφέα, η Κάρεν Εμεριχ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συγκριτικής Λογοτεχνίας, στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, ο Βασίλης Λαμπρόπουλος, ομότιμος καθηγητής Νέας Ελληνικής, Εδρας «Κ.Π. Καβάφη», στο τμήμα Κλασικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Μίσιγκαν και η Μαρία Μπολέτση, καθηγήτρια Νεοελληνικών Σπουδών, Εδρας «Μαριλένα Λασκαρίδη» στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ.
Αλλο ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέμα που τράβηξε την προσοχή της στήλης είναι το διαδικτυακό αφιέρωμα στην ιστορία της ελληνικής αλιείας από το 1830 έως το 1910 που ήδη έχει ξεκινήσει από τον Νοέμβριο και θα ολοκληρωθεί στις 6/2. Παρότι πρόκειται για ένα αρχαίο επάγγελμα σε μια χώρα που ταυτίζεται με τη θάλασσα, δεν είχε την τύχη της συστηματικής μελέτης. Ο Νίκος Αλεβυζάκης, υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, θα αναλύσει το θέμα με σχολιαστές την Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας Πανεπιστημίου Κρήτης, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ και ο Δημήτρης Δημητρόπουλος, ιστορικός, διευθυντής Ερευνών του τομέα Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Οσο για το άμεσο μέλλον, το Ιδρυμα έχει προγραμματίσει για τον Μάρτιο συνέδριο με θέμα τα αρχέτυπα (δηλαδή βιβλία τυπωμένα μέχρι και το 1500) στις ελληνικές βιβλιοθήκες εκτός Αθηνών.