Ακριβότερη χώρα στη χονδρική ρεύματος, αλλά φθηνή στη λιανική

Χαμηλό το κόστος για τα νοικοκυριά στην Ελλάδα λόγω επιδοτήσεων

ΧΡΥΣΑΣ ΛΙΑΓΓΟΥ

Στη λίστα με τις φθηνότερες αγορές της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την τιμή ηλεκτρικού ρεύματος που πλήρωσαν τα νοικοκυριά το τέταρτο τρίμηνο του 2022 συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα, ενώ το ίδιο διάστημα φιγουράρει στην πρώτη θέση των ακριβότερων χονδρεμπορικών αγορών. Η σημαντική απόκλιση μεταξύ χονδρεμπορικής και λιανικής τιμής ρεύματος είναι αποτέλεσμα των γενναίων επιδοτήσεων που κατά ένα σημαντικό μέρος καλύφθηκαν από τα υπερέσοδα των παραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά, με την επιβολή του πλαφόν από τον Ιούλιο και μετά.

Σύμφωνα με την έκθεση της Ε.Ε. για τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού το τέταρτο τρίμηνο του 2022, η μέση τιμή ρεύματος σε επίπεδο Ευρώπης αυξήθηκε κατά 21% σε 29,5 λεπτά/kWh σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021. Τα ελληνικά νοικοκυριά πλήρωσαν την κιλοβατώρα πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, στα 17,07 λεπτά. Τις χαμηλότερες τιμές ρεύματος πλήρωσαν τα νοικοκυριά της Ολλανδίας (8,4 λεπτά/kWh), της Βουλγαρίας (11,3 λεπτά), της Ουγγαρίας (12,2 λεπτά) και της Μάλτας (14,7 λεπτά). Την ακριβότερη τιμή πλήρωσαν οι καταναλωτές στη Δανία (62,4 λεπτά) και αμέσως μετά της Ιταλίας (61,2 λεπτά) και του Βελγίου (43,2 λεπτά).

Οι ενισχύσεις

Η Ελλάδα χρωστάει τη θέση της στον κατάλογο των φθηνών χωρών, με βάση την τιμή ρεύματος στη λιανική, αποκλειστικά στις κρατικές επιδοτήσεις, αφού κατά τα άλλα είναι μία από τις ακριβότερες αγορές της Ευρώπης σε επίπεδο χονδρικής, όπου διαμορφώνεται το πραγματικό κόστος ρεύματος.

Το τέταρτο τρίμηνο του 2022 η ελληνική αγορά ήταν η ακριβότερη της Ευρώπης με τιμή μεγαβατώρας στα 246 ευρώ, όταν η μέση τιμή της Ευρώπης διαμορφώθηκε στα 187 ευρώ/ MWh, μειωμένη κατά 45% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του ίδιου έτους. Η ελληνική μάλιστα αγορά καταγράφεται στην έκθεση της Κομισιόν ως η εξαίρεση, αφού όπως σημειώνει οι τιμές συνέχισαν να αυξάνονται καθόλη τη διάρκεια του τριμήνου σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, φτάνοντας στο μέγιστο των 414 ευρώ/MWh στις 14 Δεκεμβρίου.

Η ελληνική αγορά χρωστάει αυτή την πρωτιά αφενός στο γεγονός ότι το μείγμα καυσίμου στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο φυσικό αέριο, όπως και στη σύγκλιση των τιμών με την επίσης ακριβή αγορά της Ιταλίας, λόγω επίσης της υψηλής εξάρτησης της παραγωγής της από φυσικό αέριο, παράγοντες που επισημαίνονται και στην έκθεση της Κομισιόν. Ενας ακόμη παράγοντας που δεν αναφέρεται στην έκθεση είναι η επιβολή από την 1η Νοεμβρίου τέλους 10 ευρώ/ MWh στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται από ηλεκτροπαραγωγή, το οποίο καταλήγει σε διπλάσια επιβάρυνση στο κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής μεγαβατώρας. Η δεύτερη ακριβότερη αγορά σε επίπεδο τριμήνου είναι η ιταλική με τιμή στα 245 ευρώ/MWh.

Στο σύνολο του έτους (2022) την πρώτη θέση στον κατάλογο των ακριβότερων αγορών καταλαμβάνει η Ιταλία με τιμή στα 304 ευρώ/MWh και ακολουθεί η Μάλτα, η οποία είναι συνδεδεμένη μόνο με την Ιταλία, με τιμή

στα 294 ευρώ/MWh, η Ελλάδα με τιμή στα 279 ευρώ/MWh και η Γαλλία με τιμή στα 275 ευρώ/MWh.

Η περίπτωση της Γαλλίας

H περίπτωση της Γαλλίας αποτυπώνει μία από τις μεγάλες ανατροπές που έφερε η ενεργειακή κρίση. Η χαμηλή παραγωγή των πυρηνικών μετέτρεψε τη Γαλλία από καθαρό εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας σε καθαρό εισαγωγέα, όχι μόνο από την Ισπανία αλλά και από άλλα κράτη-μέλη και το Ηνωμένο Βασίλειο, οδηγώντας σε αύξηση τις τιμές, όπως σημειώνει η έκθεση της Κομισιόν. Αντιθέτως, η τιμή στη Γερμανία συγκρατήθηκε κάτω από τα 200 ευρώ/MWh λόγω της χρήσης πυρηνικών και ανθρακικών μονάδων που αντικατέστησαν την ακριβή παραγωγή του φυσικού αερίου.

Η μέση χονδρεμπορική τιμή στην Ευρώπη το 2022 διαμορφώθηκε στα 230 ευρώ/MWh, υψηλότερη κατά 121% από το 2021 και πολύ πάνω από τους διεθνείς ανταγωνιστές της. Στην Ιαπωνία η μέση τιμή ρεύματος το 2022 ήταν 163 ευρώ/MWh, στην Κορέα 146 ευρώ/MWh, στην Τουρκία 141 ευρώ/MWh, στην Αυστραλία 116 ευρώ/MWh και στις ΗΠΑ και στην Ινδία στα 69 ευρώ/MWh.

Οι τιμές του φυσικού αερίου spot ήταν κατά μέσο όρο 95 ευρώ/MWh

το δ΄ τρίμηνο του 2022 στην Ευρώπη, 52% χαμηλότερες από το προηγούμενο τρίμηνο (γ΄ τρίμηνο 2022) και μόλις 1% υψηλότερες από τις τιμές το δ΄ τρίμηνο του 2021.

Το 2022, οι τιμές του φυσικού αερίου στο TTF κινήθηκαν κατά μέσο όρο 161% υψηλότερα από το 2021, ενώ τα δικαιώματα εκπομπής CO2 αύξησαν την τιμή τους κατά 50% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

H μείωση της πυρηνικής παραγωγής της Γαλλίας κατά 17% το 2022 και της υδροηλεκτρικής παραγωγής συνολικά στην Ευρώπη κατά 17% λόγω ξηρασίας, οδήγησε σε αύξηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων κατά 3%.

Οι Ελληνες πλήρωσαν το τέταρτο τρίμηνο πέρυσι την κιλοβατώρα πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, στα 17,07 λεπτά.

Η πράσινη ενέργεια

Σημαντική στη συγκράτηση των τιμών ήταν η συνεισφορά της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, η παραγωγή της οποίας αυξήθηκε κατά 14% το 2022. Οι επιπλέον 76 TWh αιολικής και ηλιακής παραγωγής μπόρεσαν να καλύψουν περισσότερο από το 40% του κενού που άφησε η μείωση των υδροηλεκτρικών και πυρηνικών συνολικά (-179 TWh). Ο ήπιος, τέλος, χειμώνας περιόρισε τη ζήτηση κατά 73 TWh. Συνολικά η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε το 2022 κατά 3% σε σύγκριση με το 2021.