Στόχος η παραπληροφόρηση
Από τις πρώτες ώρες της 7ης Οκτωβρίου και την αρχική επίθεση των μαχητών της Χαμάς, παραπλανητικές πληροφορίες και αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας άρχισαν να κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Βίντεο παλαιότερων επιθέσεων και παλιά άρθρα εμφανίστηκαν ως σύγχρονα, αυθεντικές φωτογραφίες χαρακτηρίστηκαν προϊόντα εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης και ανακριβείς μεταφράσεις κυκλοφόρησαν σε πολλές γλώσσες.
Μέσα στην ομίχλη του πολέμου, φήμες και ψεύδη καθίστανται πολύ επικίνδυνα και είναι ικανά να οδηγήσουν σε εσφαλμένες αποφάσεις. Αναλυτές της παραπληροφόρησης πρέπει να αποτελούν μέρος της αμυντικής μηχανής, προσφέροντας ψύχραιμες εκτιμήσεις βασισμένες στα υπάρχοντα στοιχεία. «Οι οργανώσεις αυτές απουσιάζουν από τη Μέση Ανατολή», λέει η Αντζι Χόλαν, επικεφαλής του δικτύου Fact Checking, που υποστηρίζει τέτοιες οργανώσεις σε όλο τον κόσμο.
Πολλοί Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αναλυτές εισήλθαν στον χώρο τα τελευταία χρόνια. Το έργο τους υπήρξε σημαντικό και συχνά χωρίς αμοιβή. Αντιμετωπίζουν, όμως, κατηγορίες μεροληψίας, καθώς η ουδετερότητα είναι δύσκολη σε περιοχή με οξεία πολιτική και θρησκευτική αντιπαράθεση.
Η πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες στην υπό διαρκή βομβαρδισμό Γάζα είναι δύσκολη. Ο εκφοβισμός και οι απειλές εναντίον όσων μελετούν και ξεσκεπάζουν την παραπληροφόρηση αυξάνονται. Το συναισθηματικό αυτό φορτίο αυτό βαραίνει τον Μπακέρ Αμπντουλχάκ,
δημοσιογράφο και αναλυτή της παραπληροφόρησης από τη Ναμπλούς της Κατεχόμενης Δυτικής Οχθης. Πριν από οκτώ χρόνια ο Μπακέρ ίδρυσε την πρωτοβουλία Παρατηρητήριο Ταχακάκ.
Η έρευνα υπήρξε επίπονη. «Κάποιες φορές αναγκαζόμασταν να παρακολουθούμε βίντεο με θανάτους παιδιών ή γυναικών από ισραηλινές βόμβες. Επικοινωνούμε επίσης με τις οικογένειές τους και συλλέγουμε μαρτυρίες από όσους υφίστα
νται μεγάλη ψυχολογική πίεση», λέει ο Μπακέρ. Η ομάδα έχει καταγράψει αναληθείς ισραηλινούς ισχυρισμούς για ανταλλαγή αιχμαλώτων και για την απουσία πυρομαχικών φωσφόρου από το οπλοστάσιο του Ισραήλ. Η οργάνωση έγινε στόχος 179 διαδικτυακών επιθέσεων σε μια ημέρα, την 23η Οκτωβρίου, όταν η ιστοσελίδα της έγραψε για την πολύνεκρη έκρηξη ισραηλινού πυραύλου στο νοσοκομείο αλ Αχλί της πόλης της Γάζας.
Η Ταχακάκ αποκάλυψε επίσης ψευδείς και παραπλανητικούς ισχυρισμούς από παλαιστινιακές και άλλες αραβικές ιστοσελίδες, όπως σκόπιμα παραποιημένη μετάφραση βίντεο, στο οποίο Ισραηλινός αξιωματικός
φέρεται να μιλάει για το αξιόμαχο της Χαμάς, ενώ στην πραγματικότητα επαινεί την ακρίβεια και τον επαγγελματισμό των ανδρών του. Αλλο βίντεο με μικρό Παλαιστίνιο, ο οποίος φέρεται να έχασε την οικογένειά του σε βομβαρδισμό, μαγνητοσκοπήθηκε στην πραγματικότητα το περασμένο καλοκαίρι κατά τη διάρκεια των πλημμυρών στο Τατζικιστάν.
Η ισραηλινή οργάνωση Fake Reporter απασχολεί 14 ερευνητές θεωριών συνωμοσίας και φημών που διακινούνται στο Ιντερνετ. Η οργάνωση είναι αυτή που αποκάλυψε την ιρανική εκστρατεία παραπληροφόρησης του 2021, η οποία αξιοποίησε λογαριασμούς WhatsApp προκειμένου να σπείρει τη σύγχυση μεταξύ των Ισραηλινών. Το φθινόπωρο της χρονιάς εκείνης η οργάνωση εντόπισε δίκτυο Ισραηλινών ακροδεξιών στην ίδια πλατφόρμα, οι οποίοι οργάνωναν επιθέσεις εναντίον Παλαιστινίων πολιτών.
Ο επικεφαλής της οργάνωσης, Ακίγια Σατζ, υπήρξε ακτιβιστής κατά της κατοχής της Δυτικής Οχθης, ενώ συμμετείχε στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2020 κατά της διαφθοράς. Την εποχή εκείνη άρχισε να παρατηρεί τη διασπορά παράξενων ισχυρισμών κατά των διαδηλωτών από χρήστες του WhatsApp, με ιδιότυπη σύνταξη στα εβραϊκά. Οι λογαριασμοί αυτοί υποστήριζαν ότι οι διαδηλωτές μετέδιδαν σκόπιμα τον κορωνοϊό. Τελικά, ο Σατζ διαπίστωσε ότι τα μηνύματα αυτά προέρχονταν από λογαριασμούς ρομπότ, όπως αυτούς που έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν το κυβερνών κόμμα, Λικούντ.
Καθημερινές μάχες ερευνητών για την αναζήτηση στοιχείων από τις δύο πλευρές του πολέμου, εν μέσω πρωτοφανούς όγκου ψευδών ειδήσεων.