Ο συμβολισμός του συμβολισμού
Οσα δίκια και να έχουν οι αγρότες, «συμβολική κατάληψη» της εθνικής οδού δεν υπάρχει. Συμβολική πράξη είναι να σηκώσει κάποιος μια σημαία ή να την κάψει, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι το πανί τού ανήκει και δεν το έκλεψε. Δεν αποτελεί συμβολισμό το κάψιμο του αυτοκινήτου τρίτου προκειμένου να διαμαρτυρηθεί κάποιος για τα μποτιλιαρίσματα στον Κηφισό· ούτε το γιαούρτωμα κάποιου βουλευτή για να υπογραμμιστεί η κατάπτωση της πολιτικής ζωής. Οτιδήποτε έχει φυσικές επιπτώσεις σε κάποιον άλλο ξεφεύγει από τον συμβολισμό και μπαίνει στη σφαίρα του ποινικού.
Οι αγρότες της Λάρισας ήθελαν να κάνουν τη γενική τους συνέλευση πάνω στην ΠΑΘΕ. Οχι επειδή στον Πλατύκαμπο έχει κάποιο βολικό αμφιθέατρο,
ούτε γιατί υπάρχουν αναπαυτικά καθίσματα καθίσματα επί της εθνικής οδού. Ηθελαν απλώς να κλείσουν τον δρόμο για μερικές ώρες ή μέρες, για «συμβολικούς λόγους», όπως είπαν, προφανώς σε ανάμνηση παλαιότερων αγώνων. Και οι χιλιάδες οδηγοί που θα ταλαιπωρούνταν στις ώρες της συνέλευσης ή στις μέρες του αγώνα; Θα μπορούσε ένας νταλικιέρης –για συμβολικούς λόγους, βρε αδελφέ!– να πάρει σβάρνα τα ακριβά γεωργικά μηχανήματα; Οπως έδειξε η σφοδρή αντιπαράθεση ενός οδηγού λεωφορείου στον Ριζόμυλο Μαγνησίας με έναν αγροτοσυνδικαλιστή, συμβολισμό στον συμβολισμό δεν αργεί να γίνει το κακό.
Εχει όμως ενδιαφέρον να δούμε και την εξέλιξη των «συμβολισμών». Οι πρώτες καταλήψεις της ΠΑΘΕ τη δεκαετία του `90 έγιναν για να αναδειχθούν τα προβλήματα των αγροτών. Το αίτημα για «συμβολική» συνέλευση επί του οδοστρώματος είχε να κάνει με την αναπαράσταση εκείνου του αγώνα. Δηλαδή, μιλάμε για τον συμβολισμό του συμβολισμού, που γνωρίζουμε από τις καταλήψεις των ΑΕΙ την περίοδο του Πολυτεχνείου. Υπήρχε η συνήθεια και τώρα γίνεται απλώς προσπάθεια προσομοίωσης του κορυφαίου αντιστασιακού γεγονότος κατά της χούντας, δηλαδή το «ένα, δύο, τρία, πολλά Πολυτεχνεία».
Σε αυτό διαφέρει πάλι η Ελλάδα σε σχέση με τις κινητοποιήσεις σε άλλες χώρες. Οπως έγραφε ο κ. Δημήτρης Ψυχογιός, «ούτε οι Γάλλοι καταλαμβάνουν κάθε χρόνο τη Σορβόνη (σ.σ.: σε ανάμνηση του παρισινού Μάη), ούτε οι Γερμανοί γκρεμίζουν κάθε χρόνο το τείχος, ούτε οι Αμερικανοί καίνε κάθε χρόνο το Λος Αντζελες, ούτε οι Τσέχοι επιτίθενται σε κτίρια στην πλατεία Βέντσεσλα, ούτε οι Ιταλοί ή οι Πορτογάλοι, τέλος πάντων, επαναλαμβάνουν κάθε χρόνο το ίδιο “εξεγερσιακό γεγονός”, το οποίο ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο χάνει τελικά τη σημασία του και καταλήγει επίδειξη βίας, όπως συμβαίνει στη χώρα μας με τις ετήσιες προσομοιώσεις του Πολυτεχνείου» («Η πολιτική βία στην ελληνική κοινωνία», εκδ. Επίκεντρο).