Προκλήσεις, η «νέα σταθερά» της διεθνούς οικονομίας
Οι διεργασίες στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, που ολοκληρώθηκε μόλις πριν από μία εβδομάδα στο Νταβός της Ελβετίας, δεν επιφύλαξαν εκπλήξεις, αλλά συνετέλεσαν στη διαπίστωση ότι δυστοπίες και προκλήσεις έχουν οδηγήσει σε μία «νέα σταθερά», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Κρίστιαν Λίντνερ. Για τη μετάβαση στο νέο και έντονα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο status quo έχουν συντελέσει, μεταξύ άλλων παραγόντων, τα τεχνολογικά άλματα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και οι αυξανόμενες εστίες γεωπολιτικής έντασης. Στο άνω διαμορφούμενο πλαίσιο, το 2024 αναμένεται να αποτελέσει ένα ακόμη έτος διεύρυνσης του διαφορικού της ανάπτυξης μεταξύ
ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομιών, όπως προκύπτει και από την πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Συγκεκριμένα, η παγκόσμια οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 2,4% το 2024 από 2,7% το 2023, με μέση αναμενόμενη ανάπτυξη για τις αναπτυσσόμενες στο 3,9% έναντι 4% το 2023 και 1,2% στις ανεπτυγμένες οικονομίες από 1,5% το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, πληθώρα κινδύνων ελλοχεύει, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές του 2024, με σοβαρότερους:
Μια σειρά από γεωπολιτικούς κινδύνους με διάσπαρτες εστίες. Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα συμπληρώσει τον Φεβρουάριο δύο χρόνια, χωρίς να διαφαίνεται στον ορίζονται η άμεση λήξη του, ενώ η ανησυχία για περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν παραμένει ευρέως διαδεδομένη. Παράλληλα, η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς έχει και παρεπόμενες συνέπειες, όπως οι επιθέσεις του κινήματος των Χούθι στην Υεμένη. Οι εντάσεις στην Ερυθρά θάλασσα παρεμποδίζουν την ομαλή διεξαγωγή της παγκόσμιας ναυτιλιακής δραστηριότητας, αυξάνοντας τα κόστη μεταφοράς και το ενδεχόμενο για νέες πληθωριστικές πιέσεις.
Τον πολιτικό κίνδυνο, καθώς μια σειρά εκλογών σε πολλά αναπτυσσόμενα κράτη –μεταξύ αυτών Ινδία, Ινδονησία, Νότια Κορέα, Ιράν, Πακιστάν, Ρωσία, Μεξικό και Βενεζουέλα– έχει προγραμματιστεί το 2024, θέτοντας δημοσιονομικές προκλήσεις που απορρέουν από τις προεκλογικές δαπάνες των εν ισχύ κυβερνήσεων. Ενδεικτικά, το Ινστιτούτο Διεθνών Χρηματοοικονομικών (IIF) προειδοποίησε ότι το εκλογικό «τσουνάμι» του 2024 θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο ρεκόρ του παγκόσμιου χρέους, που εκτιμάται ήδη στα 310 τρισ. δολάρια το 2023.
Τις περιβαλλοντικές καταστροφές υπό τη μορφή ακραίων καιρικών συνθηκών, που εντείνονται εμφανώς με την πάροδο που χρόνου, καθιστώντας τες τη σημαντικότερη απειλή στην πρόσφατη έκθεση παγκόσμιων κινδύνων για το 2024 από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.