Πολιτισμός: η οικουμενική Ελλάδα
Αιγές, 2024. Διαβάζω τα άρθρα του κ. Σάκη Ιωαννίδη στην «Κ» της 14ης και της κ. Μαργαρίτας Πουρνάρα στην «Κ» της 10ης Ιανουαρίου για την οικουμενικής σημασίας ανακάλυψη του «Παρθενώνα των Μακεδόνων» και τον αγώνα της αρχαιολόγου κ. Αγγελικής Κοτταρίδη. Ως πολίτης και ως διπλωμάτης υποκλίνομαι.
Ο πολιτισμός είναι η Ελλάδα της οικουμένης. Η γενιά μου είχε την τύχη να ζήσει μια πολιτιστική αναγέννηση με αρχαιολογικές ανασκαφές, αναστηλώσεις, μουσεία, πανέμορφους αρχαιολογικούς χώρους και εκτός των συνόρων σημαντικές εκθέσεις. Εμπνευσμένο στη δεκαετία του '50 το σχέδιο του Κωνσταντίνου Καραμανλή για την ανάδειξη του χώρου της Ακρόπολης διά χειρός
Δημήτρη Πικιώνη. Εμβληματικές οι μεταπολιτευτικές ανασκαφές και τα ευρήματα του Μανόλη Ανδρόνικου στις Αιγές, του Δημήτρη Παντερμαλή στο Δίον, η ανάδειξη της αρχαίας Ιθώμης από τον Πέτρο Θέμελη. Χαρακτηριστικό των μεγάλων είναι η ικανότητα να μετατρέπουν τη γνώση και τα οράματα σε έργα. Από την Ελλάδα στην οικουμένη.
Στη δεκαετία του '80 ξεχώρισε αναμφίβολα η πίστη στον πολιτισμό της Μελίνας Μερκούρη. Παγκόσμια η αναγνώριση για το Νέο Μουσείο της Ακροπόλεως που φέρει τη σφραγίδα των Μπερνάρ Τσουμί και Δημήτρη Παντερμαλή. Πολιτισμός όμως δεν είναι μόνο τα μνημεία, τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι. Πολιτισμό και πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν οι ιδέες, οι επιστήμες, η φιλοσοφία, η τραγωδία, η
λογική, ή η γλώσσα, το βιβλίο, ο διάλογος και το σύστημα δημοκρατικής διακυβέρνησης που εννοιοδοτήθηκε προ 2.500 χρόνων.
Η ιστορία μας είναι δεμένη με τον πολιτισμό μας. Είναι λάθος να ισχυριστώ ότι η πολιτιστική μας κληρονομιά αποτελεί διαχρονικό πυρήνα της «ισχύος» του ελληνισμού; Στον Αριστοτέλη οφείλουμε την έννοια του «μέτρου». Στον Ηρόδοτο οφείλουμε τη γνώση για την εξέλιξη της ιστορίας και της πολιτικής γεωγραφίας, και τη διαχρονική αξία του Μαραθώνα, των Θερμοπυλών, της Σαλαμίνας και των Δελφών. Επίκαιρος ο κατά Θουκυδίδη διάλογος Μηλίων και Αθηναίων, καθώς και οι δημηγορίες Κλέωνα και Διοδότου. Ο Αγγελιαφόρος στους «Πέρσες» του Αισχύλου διεκτραγωδεί την ήττα, απόρροια της αλαζονείας. Το πανευρωπαϊκό σύστημα αξιών
έχει κλονισθεί λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Στη Μέση Ανατολή, τρομακτική είναι η εικόνα του ευτελισμού του ανθρώπου και της αξιοπρέπειάς του. Η Δύση κινείται σε αχαρτογράφητα ορόσημα και τοπόσημα με «αγεωμέτρητες» πολιτικές ηγεσίες. Η ακεραιότητα και η ενότητα όμως του «Ευρωπαϊκού Ολου» παραμένουν χωλές και στο επίπεδο του συμβολισμού. Απαραίτητη και αναγκαία συνθήκη είναι η αποκατάσταση της ενότητας του «Ολου», της συμμετρίας και της αρμονίας του θεμελιακού συμβόλου του δημοκρατικού και ανθρωποκεντρικού ευρωπαϊκού πολιτισμού. Της αποκατάστασης της ακεραιότητας της ζωφόρου του Παρθενώνα.