Το πρόβλημα με τις καταλήψεις
Ηλανθάνουσα γλώσσα του αγροτοσυνδικαλιστή, που αναφέραμε χθες, είπε κι άλλα αληθή για τις αντιλήψεις που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία εν γένει, μέρος της οποίας είναι και ο αγροτικός κόσμος. Στην ερώτηση του δημοσιογράφου Θάνου Σιαφάκα, «θα προβείτε σε αποκλεισμούς δρόμων, όπως τις εθνικές οδούς;» απάντησε ως εξής: «Θεωρούμε ότι είναι δικαίωμά μας ως αγρότες και ως Ελληνες πολίτες να κάνουμε τη διαδήλωσή μας και στην εθνική οδό. Να υπάρχει δηλαδή μπλόκο και στην εθνική οδό. Εκτός κι αν δεν είναι δρόμος ελληνικός και είναι ιδιωτικός, γιατί κάτι τέτοιο πιστεύουμε γι' αυτό και το μόνο μέλημα των ΜΑΤ είναι να μη βγούμε στην εθνική οδό...» (ΕΡΑ1, 29.1.2024).
Ας προσπεράσουμε την αντίθεση «ελληνικό» με «ιδιωτικό». Προφανώς ήθελε να πει «εκτός κι αν η εθνική δεν είναι δημόσιος δρόμος». Το αληθές, εν προκειμένω, είναι ότι ουδέποτε καταλαμβάνεται ιδιωτικός χώρος. Οι χιλιάδες καταλήψεις της Μεταπολίτευσης στοχεύουν πάντα δημόσιους χώρους· πανεπιστήμια, υπουργεία, εθνικές οδούς κ.λπ. Ακόμη κι όταν οι ιδιωτικοί υπάλληλοι διαμαρτύρονται για το ύψος των μισθών που δίνουν οι (ιδιώτες επίσης) επιχειρηματίες, δεν θα καταλάβουν «συμβολικώς» τα γραφεία κάποιας εταιρείας, αλλά (συνήθως) το υπουργείο Εργασίας.
Αυτό υποδηλώνει έναν περίεργο σεβασμό προς την ιδιωτική περιουσία και την αντίστοιχη ασέβεια προς τη δημόσια. Λέμε «περίεργο», διότι ιστορικώς οι καταλήψεις δικαιολογούνται – αν δεν είναι υποκινούμενες– από την Αριστερά, η οποία ως γνωστόν είναι υπέρ κάθε τι δημοσίου και κατά κάθε ιδιωτικού. Να συμφωνήσουμε ότι οι χειροκροτητές των καταλήψεων απλώς λαϊκίζουν και δεν πολυσκοτίζονται για τέτοιου είδους λεπτές αντιφάσεις. Από την άλλη, πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι θα υπήρχαν περισσότερες κοινωνικές αντιδράσεις για την κατάληψη ενός ιδιωτικού χώρου, απ' ό,τι για την κατάληψη π.χ. ενός δημοσίου ΑΕΙ. Βαθιά μέσα μας
πιστεύουμε ότι ανάμεσα στα δικαιώματα ελεύθερης χρήσης ενός δημοσίου χώρου είναι και να μπορούμε να παρεμποδίζουμε άλλους να τον χρησιμοποιούν. «Εκτός κι αν είναι ιδιωτικός», όπως είπε και ο αγροτοσυνδικαλιστής. Θυμίζει δε την παράχρηση της δημοκρατίας στην πρώιμη Μεταπολίτευση, όταν για κάθε παρανομία η απάντηση ήταν «γιατί όχι; Δημοκρατία δεν έχουμε;».
Ετσι και οι καταλήψεις βασίζονται σε μια μεγάλη παρεξήγηση. Πολλοί τις δικαιολογούν διά της Νομικής ή του Πολυτεχνείου το 1973. Αποσιωπούν όμως ότι τότε παράνομη ήταν η χούντα κι όχι οι καταληψίες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να ακουστούν με άλλον τρόπο. Στη δημοκρατία υπάρχουν πολλοί τρόποι διαμαρτυρίας, που δεν παραβιάζουν τα δικαιώματα τρίτων στον δημόσιο χώρο.