Οι πολίτες αποκτούν τη δυνατότητα να ελέγχουν τις μισθώσεις

Σημαντικό κομμάτι του σχεδίου νόμου αφορά την αντιμετώπιση των παραβάσεων. Ετσι λοιπόν καθορίζεται ότι ο μισθωτής είναι (όπως και σήμερα) υπεύθυνος για την καθαριότητα του χώρου, την ελεύθερη διέλευση του κοινού και (για πρώτη φορά) την ενημέρωση του κοινού για την οριοθέτηση της παραχώρησης. Ο μισθωτής πρέπει να αναρτήσει πινακίδα με τα στοιχεία της παραχώρησης (προβλέπεται από το 2019, αλλά ουδέποτε εφαρμόστηκε) και οφείλει μέσα στον παραχωρημένο χώρο να καταλαμβάνει έως το 60% (ή 30% σε περιοχές Natura) με έπιπλα παραλίας. Επίσης μπορεί να αναλάβει για λογαριασμό του δήμου την πρόσληψη ναυαγοσώστη και την τοποθέτηση ράμπας για ΑμεΑ, αφαιρώντας το ποσό από τα έσοδα του δήμου από το καταβαλλόμενο μίσθωμα. Ο δήμος αντίστοιχα έχει την ευθύνη της καθαριότητας της υπόλοιπης παραλίας, οφείλει να ενημερώσει αν

διαπιστώσει παρανομίες και να φυλάξει σε δικό του χώρο, εφόσον του ζητηθεί, ομπρελοκαθίσματα επιχείρησης που σφραγίστηκε (με ένα μικρό πρόστιμο αν δεν το πράξει).

Ως προς τις παραβάσεις: Αν η κατάληψη αιγιαλού ή παραλίας είναι εντελώς παράνομη, τότε η Κτηματική Υπηρεσία ορίζει την απομάκρυνση των πάντων εντός 48 ωρών. Παράλληλα, εντός 24 ωρών η Κτηματική ή ο δήμος εκδίδουν διαταγή σφράγισης και διακοπής λειτουργίας της επιχείρησης. Ο παραβάτης μπορεί να προσφύγει στο εφετείο για να ανακόψει την απόφαση, αλλά η

επιχείρησή του θα πρέπει να παραμείνει κλειστή μέχρι να εξεταστεί η υπόθεση. Το ίδιο ισχύει αν οι παράνομες ξαπλώστρες έχουν τοποθετηθεί από παρακείμενο (νόμιμο) κατάστημα, που θα κλείνει εντελώς για 10 ημέρες. Επίσης με τη διαπίστωση της παρανομίας επιβάλλεται άμεσα πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο της αξίας που θα είχε η μίσθωση. Σε περίπτωση υπέρβασης του συμβολαίου, η νέα νομοθεσία είναι πιο επιεικής: επιβάλλεται άμεσα πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο της αξίας της υπέρβασης (δηλαδή αν κάποιος είχε μισθώσει 100 τ.μ. και χρησιμοποιούσε 110 τ.μ., θα πληρώσει το τετραπλάσιο της αξίας αυτών των 10 τ.μ.), μια μάλλον επιεικής προσέγγιση. Για να καταγγελθεί η σύμβαση πρέπει η επεκτατική διάθεση των «ομπρελάδων» να ξεπερνάει το 50% της παραχωρημένης έκτασης και να διαπιστωθεί τουλάχιστον δύο φορές. Εκτός από την προαναφερθείσα

περίπτωση, καταγγελία της σύμβασης γίνεται και σε περίπτωση κατασκευής αυθαιρεσιών, αν δεν τοποθετηθεί η πινακίδα ενημέρωσης του κοινού και σε κάποιες άλλες περιπτώσεις. Να σημειωθεί ότι ως σοβαρή παράβαση νοείται μόνο η παράνομη επέκταση της μίσθωσης, οι καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον και τα αυθαίρετα, αλλά όχι και η ηχορρύπανση, που αποτελεί σημαντικό πρόβλημα σε πολλές τουριστικές περιοχές. Οι πολίτες θα μπορούν να ελέγχουν τις μισθώσεις μέσω της πλατφόρμας του υπουργείου Οικονομικών, της ιστοσελίδας του δήμου ή και ειδικής εφαρμογής (app) για καταγγελίες. Το σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης ελέγχους από τις κτηματικές, μεικτές ομάδες και άλλα τινά. Στην πραγματικότητα, βέβαια, η εφαρμογή των διατάξεών του «βρίσκεται στον αέρα», καθώς δεν έχει λυθεί το βασικό ζήτημα της δραματικής υποστελέχωσης των κτηματικών

υπηρεσιών. Ισως η σημαντικότερη οπισθοχώρηση του σχεδίου νόμου έναντι των όσων ισχύουν σήμερα είναι ότι επαναφέρει τους παλαιούς αιγιαλούς στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου (είχαν χαρακτηριστεί κοινόχρηστοι σε τροποποίηση της νομοθεσίας το 2019). Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για αμμώδεις εκτάσεις, σε συνέχεια μιας παραλίας. Μοναδική (θετική) εξαίρεση οι παλαιοί αιγιαλοί σε συνέχεια ακτής που θα τεθούν σε καθεστώς αυστηρής προστασίας και θα παραμείνουν κοινόχρηστοι. Οι αιγιαλοί και οι παραλίες που βρίσκονται εντός περιοχών Natura 2000 διαχωρίζονται ως «προστατευόμενοι».

Ενα τμήμα αυτών προβλέπεται ότι θα διαχωριστεί ως «υψηλής προστασίας» –με την ονομασία «απάτητες παραλίες»– όπου θα απαγορεύονται εντελώς τα ομπρελοκαθίσματα. Να σημειωθεί ότι κάτι ανάλογο ισχύει ήδη και σήμερα (η τελευταία σχετική απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 1432/2023). Και ενώ σε τμήμα του σχεδίου νόμου τα κριτήρια επιλογής αυτών των παραλιών δείχνουν να είναι αυστηρώς περιβαλλοντικά (λ.χ. παρουσία σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας), το υπουργείο κρίνει σκόπιμο να συμπεριλάβει και τις επιθυμίες της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας και των εκφραστών αυτής, οι οποίες βέβαια... σπανίως διακρίνονται για τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες τους: «Για τον χαρακτηρισμό λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικές και πολιτιστικές απαιτήσεις, καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές ιδιομορφίες».

Ο μισθωτής είναι υπεύθυνος (για πρώτη φορά) να ενημερώνει το κοινό για την οριοθέτηση της παραχώρησης.

Οι αιγιαλοί και οι παραλίες που βρίσκονται εντός περιοχών Natura 2000 διαχωρίζονται ως «προστατευόμενοι».