Μπλόκα με νέες αγωνίες και παλιούς μνηστήρες
Η ταυτότητα και τα αιτήματα των παραγωγών που διαμαρτύρονται έχουν αλλάξει. Οχι όμως και οι «ορέξεις» των κομμάτων, που προσπαθούν να τους προσεταιρισθούν
Για τους αγρότες που βγήκαν με τα τρακτέρ στους δρόμους τις τελευταίες μέρες, ο χρόνος μετράει ήδη αντίστροφα. Ανάλογα με την εξέλιξη του καιρού, το αργότερο προς το τέλος του μήνα, θα πρέπει να βάλουν τα τρακτέρ στα χωράφια και να αρχίσουν την προετοιμασία για τις νέες καλλιέργειες. Το μήνυμα που έστειλαν, όμως, έχει χρονικό ορίζοντα μέχρι τον Ιούνιο και τις ευρωεκλογές. Εκεί θα μετρηθεί η ικανοποίησή τους από τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης, όσον αφορά την ανταπόκριση στα αιτήματά τους. Εκεί θα μετρηθεί και η προσπάθεια των κομμάτων της αντιπολίτευσης να κεφαλαιοποιήσουν τη δυσαρέσκεια ενός κλάδου που ψήφισε μαζικά Ν.Δ. στις τελευταίες εκλογές και έχει δείξει στο παρελθόν ότι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το εκλογικό αποτέλεσμα. Βεβαίως, η εποχή που το ανέβασμα υποψηφίων στα τρακτέρ έβγαζε κυβερνήσεις έχει παρέλθει. Αυτό το αντιλαμβάνονται όλοι στα μπλόκα. Οι αγροτοσυνδικαλιστές, που βάζουν σε δεύτερη μοίρα το κομματικό πρόσημο, η νέα γενιά παραγωγών, που φέρνει μια διαφορετική κουλτούρα στις κινητοποιήσεις μακριά από παιχνίδια μικροπολιτικής και εξυπηρέτησης προσωπικών βλέψεων, οι πολιτικοί που εισπράττουν δυσαρέσκεια και σχεδόν υπαρξιακές αγωνίες για τις προοπτικές βιωσιμότητας του πρωτογενούς τομέα και αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχει πεδίο για πρόχειρες υποσχέσεις.
Στις φετινές αγροτικές κινητοποιήσεις ξεχωρίζουν τρία χαρακτηριστικά:
- Η χρονική σύμπτωση με τις μεγάλες κινητοποιήσεις αγροτών και κτηνοτρόφων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και τα κοινά αιτήματα, που οικοδομούν έναν πιο αποτελεσματικό μοχλό πίεσης, αυτή τη φορά απέναντι στην υπερεθνική διακυβέρνηση των Βρυξελλών, διαμορφώνοντας όρους αναπροσαρμογής κεντρικών επιλογών της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, στις επιταγές της οποίας οι εθνικές κυβερνήσεις δήλωναν αδυναμία παρέμβασης.
- Η στήριξη στα αιτήματα του πρωτογενούς τομέα από την πλειονότητα της κοινής γνώμης, όπως αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών, που αυξάνει την πίεση για πειστική αντιμετώπισή τους.
- Οι πρωτόγνωρες καταστροφές που υπέστησαν οι παραγωγοί του Θεσσαλικού κάμπου πριν από λίγους μήνες, οι οποίες έχουν διαμορφώσει για πολλούς από αυτούς μια κατάσταση αδιεξόδου, που δεν διευκολύνουν οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και καθυστερήσεις στην υλοποίηση μέτρων που εξαγγέλθηκαν από την πρώτη στιγμή της καταστροφής.
«Το 42% θα γίνει 19%»
Το μήνυμα προς την κυβέρνηση διατύπωσε με μια φράση ο «γαλάζιος» αγροτοσυνδικαλιστής Χρήστος Σιδηρόπουλος. «Εάν τρομάξουν οι αγρότες, θα στείλουν σε τρεις μήνες ένα μήνυμα, που το 42% θα γίνει 19%». Σύμφωνα με τα exit poll των τελευταίων εκλογών, οι αγρότες-κτηνοτρόφοι ψήφισαν σε ποσοστό σχεδόν 43% τη Ν.Δ. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε πολύ πίσω, στο 13,6%, με το ΠΑΣΟΚ να ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής στο 13,5%.
Από την έναρξη των κινητοποιήσεων διαμορφώθηκε συγκρουσιακό κλίμα με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, ο οποίος σε μια αποστροφή του λόγου του μίλησε για κομματικά υποκινούμενες κινητοποιήσεις. Για πολλούς, η αναφορά αυτή ήταν η θρυαλλίδα για ενίσχυση των μπλόκων και σκλήρυνση της στάσης των αγροτών, καθώς προκάλεσε θυμό, δεδομένων των προβλημάτων που υπάρχουν. Δεν είναι τυχαίο ότι ο βουλευτής Λάρισας της Ν.Δ., Μάξιμος Χαρακόπουλος, έσπευσε να αναφέρει ότι «οι εύκολοι αφορισμοί για υποκινούμενες κινητοποιήσεις των αγροτών του Κάμπου είναι αστείοι και τους εξοργίζουν ακόμη περισσότερο». Η παρέμβαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ήταν σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος, καθώς αναγνώρισε τα προβλήματα και το δίκαιο των αιτημάτων και δεσμεύτηκε για τις κατάλληλες παρεμβάσεις, στο μέτρο του δυνατού. Με προφανή στόχο να αποτραπεί η κλιμάκωση των κινητοποιήσεων.
Κι αν η κυβέρνηση προσπαθεί να διατηρήσει τα κεκτημένα στον αγροτικό πληθυσμό, τα κόμματα της αντιπολίτευσης βλέπουν ένα παράθυρο ευκαιρίας για να προκαλέσουν ρωγμές στην εικόνα κυριαρχίας της Ν.Δ. στο πολιτικό σκηνικό, ιδιαίτερα καθώς οι προσεχείς κάλπες, αυτές των ευρωεκλογών, συχνά αποτελούν πεδίο εκδήλωσης δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας για τους πολίτες απέναντι στην εκάστοτε κυβέρνηση.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ το πρόβλημα είναι ότι δεν κατάφερε να αποκτήσει την εποχή της ισχυροποίησής του σημαντικά ερείσματα στον χώρο των αγροτών. Ηταν μάλλον συγκυριακή η όποια απήχηση απέκτησε πριν από το 2015, η οποία επλήγη σημαντικά από τις πολιτικές που ακολούθησε η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Την πιο παραστατική αποτύπωση της απήχησης του κόμματος στον συγκεκριμένο κλάδο έκανε πρόσφατα η βουλευτής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Θεοδώρα Τζάκρη, η οποία στο πλαίσιο κομματικής εκδήλωσης ανέφερε: «Η αλήθεια είναι ότι στους αγρότες, κατά το κοινώς λεγόμενο “τον ήπιαμε”». Σε σχέση με τις τωρινές κινητοποιήσεις στην Κουμουνδούρου ακούγονται γκρίνιες ότι το κόμμα δεν έδειξε αντανακλαστικά και είναι απόν από το πεδίο των κινητοποιήσεων.
Στη Χαριλάου Τρικούπη ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα έπεσε το σύνθημα «φουλ αγρότες» και οργανώθηκαν κλιμάκια βουλευτών και στελεχών για να περιοδεύσουν στις περιοχές των κινητοποιήσεων, ενώ και ο Νίκος Ανδρουλάκης βρέθηκε στα μπλόκα και στην Agrotica. Από το ΠΑΣΟΚ μιλάνε για μια νέα γενιά στελεχών του κόμματος που βγαίνει από τις τάξεις των αγροτών και αποκηρύσσουν τα «βαρίδια του παρελθόντος», ενώ προσεγγίζουν με προσοχή τις κινητοποιήσεις, λέγοντας ότι δεν επιδιώκουν να τις καθοδηγήσουν, αλλά θεωρούν δίκαια τα αιτήματα και τα στηρίζουν. Είναι σαφές ότι το κόμμα επιδιώκει να «ξανασυστηθεί» και να ενισχύσει την παρουσία του στον πρωτογενή τομέα, στον οποίο είχε πολύ ισχυρά ερείσματα την εποχή της ισχύος του. Αλλωστε, στις τελευταίες εκλογές κατέστη σαφές ότι το ΠΑΣΟΚ έχει μεγαλύτερη απήχηση στην περιφέρεια από ό,τι στα μεγάλα αστικά κέντρα και την επιρροή αυτή επιδιώκει να διευρύνει.
ΚΚΕ και... λοιπές δυνάμεις
Ισως η πιο ηχηρή κομματική παρουσία στα αγροτικά μπλόκα είναι αυτή του ΚΚΕ, που έχει τη δική του μεγάλη παράδοση στον χώρο του αγροτοσυνδικαλισμού, έχοντας αναδείξει ισχυρά στελέχη. Και σ' αυτή τη συγκυρία ο Περισσός δίνει δυναμικά το «παρών» στα μπλόκα, με την προσοχή στραμμένη στις ευρωεκλογές.
Στο πεδίο της δυσαρέσκειας για την κυβερνητική πολιτική επενδύουν και τα μικρότερα κόμματα, που βάσιμα θεωρούν ότι μπορούν να αποκομίσουν οφέλη από την ψήφο διαμαρτυρίας και την αντισυστημική ψήφο στις ευρωεκλογές. Στην Ευρώπη η Ακροδεξιά έκανε εμφανή την παρουσία της στα μπλόκα των αγροτών. Η εικόνα στην Ελλάδα είναι διαφορετική, κυρίως εξαιτίας της επιλογής των ίδιων των αγροτών να μην εμφανιστούν ως κομματικά υποκινούμενοι. Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο πάντως, ότι, για παράδειγμα, στις εκλογές του Ιουνίου οι Σπαρτιάτες πήραν στη Λάρισα 5,13%, ποσοστό υψηλότερο από το 4,68% της επικράτειας.
Η εποχή που το σκαρφάλωμα υποψηφίων στα τρακτέρ έβγαζε κυβερνήσεις έχει παρέλθει. Αυτό το αντιλαμβάνονται όλοι· οι αγροτοσυνδικαλιστές, η νέα γενιά παραγωγών, οι πολιτικοί .