Διστακτικές κινήσεις προσοχής ή παραζάλης;
Τελικά, μήπως ο Βίκτορ Ορμπαν λειτουργεί ως «εμβόλιο» που ενισχύει την Ευρωπαϊκή Ενωση, αναγκάζοντάς την να δράσει με αποφασιστικότητα όποτε φαίνεται να παραπατάει; Πριν από λίγες εβδομάδες, στα μέσα Δεκεμβρίου, οι ηγέτες των υπόλοιπων χωρών-μελών παρότρυναν τον Ούγγρο πρωθυπουργό να βγει από την αίθουσα «για να πιει έναν καφέ», καθώς αυτοί ενέκριναν την έναρξη της ενταξιακής πορείας της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. Ετσι, ο Ορμπαν και δεν εμπόδισε την ιστορική απόφαση και συνεχίζει να δηλώνει τη διαφωνία του με αυτήν. (Κάπως έτσι οι πιο «θεοσεβούμενοι» βουλευτές της Ν.Δ. σκοπεύουν να περάσουν τον σκόπελο της ισότητας στον γάμο όταν το σχετικό νομοσχέδιο φθάσει στη Βουλή.) Και τώρα, την Πέμπτη, ο Ούγγρος ηγέτης, ίνδαλμα των οπαδών της «αυταρχικής δημοκρατίας» από τις ΗΠΑ έως την Τουρκία και τη Ρωσία, αναγκάστηκε να ενδώσει στις πιέσεις των συναδέλφων του στη Σύνοδο Κορυφής και να συμφωνήσει στην παροχή βοήθειας αξίας 50 δισ. ευρώ στην Ουκρανία. Αυτό δεν ήταν αποτέλεσμα τεχνάσματος, όπως η στιγμιαία απουσία την ώρα της ψηφοφορίας, αλλά των ισχυρών πιέσεων και απειλών που δέχθηκε, ότι η Ε.Ε. θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιά στην ουγγρική οικονομία. Τι συμβαίνει και ξύπνησε η Ενωση;
Η σχέση μεταξύ της Ε.Ε. και των χωρών-μελών είναι και απλή και πολύπλοκη: από τη μία, η Ενωση αποτελείται από τα μέλη της, τα οποία ενισχύονται από τη συλλογική τους δύναμη, από την άλλη, η συνύπαρξη και συνεργασία μεταξύ των μελών βασίζεται στις εσωτερικές πολιτικές δυναμικές σε κάθε χώρα. Οι εσωτερικές διεργασίες επηρεάζονται άμεσα από το τι συμβαίνει στο ευρωπαϊκό επίπεδο και, αντίστροφα, αυτές επηρεάζουν τις συλλογικές πολιτικές. Κάποιες στιγμές είναι εύκολο να δει κανείς ότι τα συμφέροντα του συνόλου συμπλέουν με αυτά κάθε χώρας (όπως η ανάγκη για σταθερότητα), ενώ σε άλλες μπορεί να υπάρξουν ιδιαίτερες ευαισθησίες και διαφωνίες κάποιων χωρών σε επιμέρους ζητήματα. Ενίοτε, κάποιες χώρες μπορεί να υιοθετήσουν πολιτικές
που βάλλουν εναντίον του συνόλου, ώστε η χώρα (ή ομάδα χωρών) να αποσπάσει αυτά που θέλει από την Ενωση. Μέσα απ' αυτό το δημοκρατικό πάρε-δώσε και μέσα από την ανάγκη να αντιμετωπίσει κρίσεις προχωράει η Ευρώπη. Το είδαμε πολλές φορές τα τελευταία χρόνια – από την κρίση χρέους έως την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οταν η απειλή είναι μεγάλη, το «ένστικτο» μιας ομάδας είναι να προστατεύσει τον εαυτό της – να μην επιτρέψει τη διάλυσή της. Γι' αυτό, η Ενωση μπορεί να ανεχθεί τον κάθε Ορμπαν έως ότου η επιθετικότητά
Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να ανεχθεί τον κάθε Ορμπαν έως ότου η επιθετικότητά του εναντίον του συνόλου αποτελέσει άμεση απειλή.
του εναντίον του συνόλου αποτελέσει άμεση απειλή. Η ανοχή αυτή είναι αποτέλεσμα της δημοκρατικής δομής που απαιτεί ομοφωνία. Γι' αυτό καθυστέρησε τόσο η απόφαση της Πέμπτης – επειδή η Ενωση πρέπει να είναι πιστή στις αρχές της. Οταν, όμως, μια χώρα υπονομεύει αυτές τις αρχές (της φιλελεύθερης δημοκρατίας) συνεχώς και, επιπλέον, ο πρωθυπουργός της δεν κρύβει τη συμπάθειά του για αυταρχικούς ηγέτες (Τραμπ, Πούτιν, Ερντογάν), η Ενωση καλείται να δείξει εάν μπορεί να λύσει το πρόβλημα ή εάν θα παραδοθεί στις φυγόκεντρες δυνάμεις που αναπτύσσονται εντός της. Αυτό τον καιρό, οι απειλές είναι πολλές, από την ενίσχυση ακροδεξιών δυνάμεων σε πολλές χώρες-μέλη έως την επιθετικότητα της Ρωσίας και την αβεβαιότητα για την πολιτική των ΗΠΑ (οι οποίες, λόγω των ακραίων μελών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, έχουν διακόψει τη στήριξή τους προς την Ουκρανία). Γι' αυτό, κάθε απόφαση της Ενωσης αξιολογείται για να καταλάβουμε εάν οι αργές κινήσεις της είναι αποτέλεσμα προσοχής ή παραζάλης. Η αντιμετώπιση του Ορμπαν είναι ενθαρρυντικό βήμα.