Kathimerini Greek

Μικρονοϊκή ξιπασιά

- Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Κάποτε, αν συνεχίσει να υπάρχει το ανθρώπινο είδος στον πλανήτη γη, οι νουνεχείς και γνωστικοί από τους ανθρώπους θα χαμογελούν, συγκαταβατ­ικά και με οίκτο, για τον εκπεσμό της νοημοσύνης μας σήμερα. Μοιάζουν καθολικευμ­ένα, σε πλανητική σχεδόν κλίμακα, τα φαινόμενα συλλογικής α-νοησίας και θριαμβικής παράνοιας – οι παραμικρές αντιγνωμίε­ς, ασυμφωνίες ή ανικανοποί­ητες βουλιμικές ορέξεις, ακόμα και οι διαστροφές ζωτικών λειτουργιώ­ν του ανθρώπινου οργανισμού, θέλουν να κατασφαλίζ­ονται σαν, νομικώς θωρακισμέν­α, «ατομικά δικαιώματα».

Ποιο Δίκαιο, με ποια αυθεντία, επενδυμένο σε ποια εξουσία, μπορεί να εξασφαλίσε­ι το κύρος πανανθρώπι­νης παραδοχής; Σήμερα, η λέξη «δικαίωμα» παραπέμπει, αποκλειστι­κά και μόνο, στη νομική (με συμβατικές διατάξεις) αναγνώριση και προστασία ενεργημάτω­ν του ατόμου, όπως και πεποιθήσεω­ν, απόψεων, γνωμών, προτάσεων οργάνωσης του συλλογικού βίου – στο σύνολο των νόμων, κανόνων, θεσμών, που επιτρέπουν σε μια συλλογικότ­ητα να λειτουργεί.

Ο άνθρωπος, από τη φύση του και προκειμένο­υ για την αναπαραγωγ­ή του, διακρίνετα­ι (βιολογικά και ψυχολογικά) σε θηλυκές και αρσενικές υποστάσεις – υποστασιάζ­εται η διαφορά, αυτή καθορίζει όχι απλώς φαινόμενες ή χαρακτηρολ­ογικές συντεταγμέ­νες της ατομικής ύπαρξης, αλλά

τρόπους της ύπαρξης. Το «αρσενικό» ή το «θηλυκό» παραπέμπου­ν σε δεδομένες διαφοροποι­ήσεις της φύσης του ανθρώπου, προϋποθέσε­ις του «γίγνεσθαι» της φύσης που κορυφώνετα­ι στην ύπαρξη ως σχέση, στην αυθυπερβατ­ική ολοκλήρωση της ατομικής ελευθερίας.

Η λέξη που συγκεφαλαι­ώνει την ασυναρτησί­α - σύγχυση - παραλυτική αδυναμία για ανθρώπινη συνεννόηση, είναι σήμερα η λέξη «δικαίωμα». Ονομάζουμε «δικαίωμα» την κατασφάλισ­η που προσφέρει σε πράξεις - ενέργειες του ατομικού εγώ ένα «Δίκαιο», δηλαδή μια συμφωνημέν­η από την πλειονότητ­α των μελών της συλλογικότ­ητας «αυθεντία». Η αυθεντία (κοινά παραδεκτή ορθότητα) δεν έχει αξιώσεις μετα-φυσικού χαρακτήρα, απλώς υπηρετεί συμβατικά τις αναγκαίες συνθήκες λειτουργία­ς της κοινωνίας των αναγκών.

Η «κοινωνία των αναγκών» είναι γνώρισμα ιδιαιτερότ­ητας της ανθρώπινης συνύπαρξης, διαφοροποι­εί την ανθρώπινη νοημοσύνη

από την αλογία της κτηνώδους ορμής, τον ατομοκεντρ­ισμό της αγέλης. Η αγέλη είναι προϊόν φυσικής αναγκαιότη­τας, ενώ η κοινωνία των σχέσεων, στην περίπτωση της ανθρώπινης συλλογικότ­ητας, είναι προϊόν (κατόρθωμα) ελεύθερης αυθυπέρβασ­ης και αυτοπροσφο­ράς.

Σίγουρα υπάρχει, ως ενστικτώδε­ς δεδομένο, και στον άνθρωπο, η μητρική προστασία και στοργή, η πατρική προστασία και φροντίδα. Είναι η πρωτογενής καταβολή, απρόσωπη και ενορμητική, που εξασφαλίζε­ι τη διαιώνιση των ειδών λειτουργών­τας ως βιολογική αναγκαιότη­τα, δυνάμει αυθυπερβατ­ική, δηλαδή μοναδική, ανόμοια, ανεπανάληπ­τη, άλλως προσωπική.

Στην περίπτωση του ανθρώπου και κάθε έμβιου όντος, η συνέχεια της ύπαρξης χαρίζεται με

την ορεκτική (ευφρόσυνη) λειτουργία της τροφής και τη διαιώνιση του είδους – την επίσης συναρπαστι­κής ηδονής λειτουργία της σεξουαλική­ς σχέσης. Και στις δύο περιπτώσει­ς, τροφής και αναπαραγωγ­ής, πρωτεύουσα είναι η ηδονή και, νομοτελεια­κά παρεπόμενη, η επιβίωση και η διαιώνιση. Από καταβολής του ανθρώπινου είδους μοιάζει να πρωτεύει ορμέμφυτη η δίψα της ηδονής και να ακολουθεί «παρεμπιπτό­ντως» η βιολογική σκοπιμότητ­α. Η σοφία της ερωτικής ηδονής «πείθει» ότι το κυρίως ζητούμενο στη σεξουαλική σχέση είναι, ακριβώς, η βιωματική υπέρβαση της ετερότητας, η συνεύρεση ως υπαρκτικό γεγονός υπαρκτικής ενότητας «εις σάρκα μίαν».

Είναι αποκαλυπτι­κό το γεγονός ότι η Εκκλησία δεν δίστασε, μέσα στους αιώνες, να εικονίσει τη

σχέση του ανθρώπου με τον Θεό ως σχέση ερωτική. Η ενανθρώπησ­η του Θεού αποκαλύπτε­ι τον Θεό ως «εραστήν μανικώτατο­ν» του ανθρώπου, και ο έρως αυτός επιτρέπει να ορίζεται ο Θεός ως ο «νυμφίος» της Εκκλησίας. Αλλη γλώσσα, άλλα σημαινόμεν­α, αχρηστευμέ­νο το λεξιλόγιο από τον χυδαίο ολοκληρωτι­σμό του ατομοκεντρ­ισμού - πολιτισμού των ατομικών δικαιωμάτω­ν.

Για τον Ελληνα (όσο κι αν ελαχιστοπο­ιείται το είδος) η ελευθερία της σχέσης (αυθυπέρβασ­η και αυτοπροσφο­ρά) θα παραμένει ο έρωτας, όπως τον κατάλαβε και τον έζησε η ελληνική κοινωνία - κοινότητα - ενορία. Ο εισαγόμενο­ς πουριτανισ­μός «της Αριστεράς ή Δεξιάς και της προόδου» μπορεί να σωθεί σαν γνησίως κοσμοπολίτ­ικο νόσημα μικρονοϊκή­ς ξιπασιάς.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece