Η έλευση των ξένων ΑΕΙ θα βοηθήσει τα ελληνικά

Δυσανάλογες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η (σωστή) απόφαση της κυβέρνησης για την ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι η άρση της απαγόρευσης είναι σημαντική από πλευράς συμβολισμού, επί της ουσίας τα πανεπιστήμια αυτά, εφόσον έλθουν στην Ελλάδα, οριακά μόνο θα επηρεάσουν τα σημαντικά θέματα ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα.

Λέω εφόσον έλθουν, διότι ένα υψηλού επιπέδου μη κρατικό ξένο πανεπιστήμιο που θα ιδρυθεί στη χώρα με πολύ υψηλά δίδακτρα (τα δίδακτρα για τη φοίτηση στα σπουδαία αμερικανικά πανεπιστήμια Χάρβαρντ, Πρίνστον, Γέιλ κ.λπ. ξεπερνούν τα 50.000 δολάρια τον χρόνο) δεν απευθύνεται στον μέσο Ελληνα φοιτητή που έχει τη δυνατότητα να σπουδάσει δωρεάν στο ελληνικό πανεπιστήμιο.

Από την άλλη πλευρά, εκείνος ο φοιτητής με την οικονομική αυτή άνεση θα προτιμήσει να πάει στις ΗΠΑ ή στη Βρετανία για τις σπουδές του, για να μπορέσει να ζήσει τη μοναδική ατμόσφαιρα ενός τέτοιου μεγάλου πανεπιστημίου. Να τον διδάξουν, δηλαδή, κορυφαίοι και διάσημοι καθηγητές, που δεν θα έλθουν στο παράρτημα της Ελλάδας, να συναστραφεί με υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου φοιτητές –πρέπει να είσαι άριστος για να εισαχθείς σε τέτοιου είδους ιδρύματα– και να νιώσει τον παλμό ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος που υπάρχει από το 1600.

Ενδεχομένως ένα τέτοιο παράρτημα ξένου πανεπιστημίου στην Ελλάδα να μπορούσε να προσελκύσει φοιτητές από τον περίγυρο της χώρας (Βαλκάνια, Μέση Ανατολή) ή κάποιους Ελληνες που προτιμούν –για κάποιο λόγο– να μη φύγουν από τη χώρα.

Αρα, εκ των πραγμάτων τα ιδρύματα που είναι ρεαλιστικό να εγκατασταθούν στην Ελλάδα είναι κάποια μεσαία ξένα πανεπιστήμια χωρίς υψηλά δίδακτρα, στα οποία θα μπορούσαν να φοιτήσουν μαθητές που δεν θέλουν (ή δεν έχουν τους βαθμούς) να μπουν με τις Πανελλαδικές σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο. Είναι μαθητές που επιθυμούν να φοιτήσουν σε ένα ελληνικό κολέγιο συνεργαζόμενο με κάποιο ξένο πανεπιστήμιο ή να σπουδάσουν σε ένα μεσαίο ευρωπαϊκό ιδιωτικό ίδρυμα – όπως π.χ. κάποιοι από τους 24.000 φοιτητές που σπουδάζουν σήμερα στο ιδιωτικό πανεπιστήμιο της Λευκωσίας.

Επιπλέον, η ίδρυση ξένων μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα αναμένεται να είναι μια φθηνότερη λύση για ορισμένους από τους περίπου 40.000 φοιτητές που σπουδάζουν σήμερα στο εξωτερικό και θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να δαπανήσουν λιγότερα χρήματα σπουδάζοντας στην Ελλάδα. Αλλά σίγουρα τα ιδρύματα αυτά δεν απευθύνονται σε υψηλού επιπέδου φοιτητές με ισχυρό βαλάντιο, που έχουν αποφασίσει ότι θα φοιτήσουν σε ξένα κορυφαία πανεπιστήμια.

Με αυτά τα δεδομένα γίνεται σαφές ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από πλευράς ακαδημαϊκής από τα ξένα ιδρύματα που θα ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα.

Στο μόνο θέμα που τα ξένα ιδρύματα θα έχουν πλεονέκτημα έναντι του ελληνικού πανεπιστημίου είναι ότι θα λειτουργούν «ρολόι». Μαθήματα και εξετάσεις θα γίνονται κανονικά και η διδασκαλία δεν θα εξαρτάται από τη διάθεση του κάθε μπαχαλάκια κουκουλοφόρου που αποφάσισε να κάνει επαναστατική γυμναστική και να κλείσει με το έτσι θέλω το ΕΜΠ, το ΑΠΘ ή την ΑΣΣΟΕ ή να κάνει αποχή από τα μαθήματα για συμπαράσταση στη Βενεζουέλα, στο Περού ή στη Σρι Λάνκα.

Από αυτήν την άποψη, μάλιστα, η ίδρυση ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα βοηθούσε πραγματικά τα ελληνικά πανεπιστήμια να γίνουν πιο αυστηρά και σοβαρά σε θέματα αστυνόμευσης και λειτουργίας, ενώ θα τα υποχρέωνε να είναι ευέλικτα και ανταγωνιστικά. Να ξεκινήσουν, π.χ., προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά προγράμματα σε ξένες γλώσσες ώστε να προσελκύσουν αλλοδαπούς φοιτητές που δυνητικά θα μπορούσαν να φοιτήσουν στα ξένα παραρτήματα. Να εντάξουν στα προγράμματά τους ξένους καθηγητές, που θα δώσουν διαφορετικό «αέρα» στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Να ξεκινήσουν τα ίδια συνεργασίες με ξένα σημαντικά ανώτατα ιδρύματα, παίρνοντας το ψωμί από το στόμα των ανταγωνιστών τους. Αλλά και να διεκδικήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα ερευνητικά προγράμματα από το εξωτερικό, ενισχύοντας το κύρος και το επίπεδο σπουδών τους.

Αλλο ένα επιχείρημα για να προχωρήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα η ίδρυση ξένων πανεπιστημίων στη χώρα –αποκλείοντας συγχρόνως με νόμο όλα τα αμφιβόλου ακαδημαϊκής αξίας «πανεπιστήμια»– είναι οι σημαίες ευκαιρίας που θα φέρουν στη χώρα ξένα ασήμαντα κολέγια. Η πρόβλεψη Πιερρακάκη στο προς ψήφιση νομοσχέδιο που – σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες– θέτει ως προϋπόθεση για την εγκατάσταση ενός ξένου πανεπιστημίου στην Ελλάδα να έχει εγγυητική επιστολή 2 εκατ. ευρώ, να εξασφαλίσει κατάλληλα κτίρια, να ιδρύσει τουλάχιστον τρεις σχολές και να έχει ακαδημαϊκό προσωπικό τουλάχιστον 30 καθηγητών με διδακτορικά είναι ασφαλώς στη σωστή κατεύθυνση.