Τέσσερις Ελλάδες

«Μερικές φορές αισθάνομαι ότι υπάρχουν δύο Ελλάδες, αυτή που ευημερεί με γεμάτα καταστήματα και μαγαζιά και μια που περνάει δύσκολα».

Είναι οι δύο «όροφοι» της μεσαίας τάξης. Οι «πάνω» γεμίζουν τα πολυτελή καταλύματα στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, τις νυχτερινές πίστες και τα καλά εστιατόρια, κυκλοφορούν με ακριβά αυτοκίνητα, ρούχα και ρολόγια, επιλέγουν ιδιωτικά σχολεία για τα παιδιά τους, ενώ μπορεί να έχουν ασθενέστερη φορολογική δήλωση από τους «κάτω» που είναι μισθωτοί ή μικρομεσαίοι αυτοαπασχολούμενοι και χρωστούν στην εφορία, στην τράπεζα, στη ΔΕΗ ή και στα τρία μαζί.

Υπάρχουν, όμως, και άλλες δύο Ελλάδες, που δεν είναι τόσο ορατές. Οι «πολύ πάνω» και οι «πολύ κάτω», που κινούνται μακριά από την πλειοψηφία, είτε γιατί τα προνόμιά τους είναι υπερβολικά είτε γιατί έχουν απομονωθεί σε ένα παγωμένο περιθώριο.

Οι περισσότεροι δεν θα βρεθούμε ποτέ κοντά με κάποιον που κυκλοφορεί με σεκιουριτάδες ή που πηγαίνει στο κοινωνικό παντοπωλείο για να προμηθευτεί φαγητό. Και ο υπερπλούσιος και ο φτωχός περνούν απαρατήρητοι για διαφορετικούς λόγους. Ο ένας γιατί αποφεύγει την πολλή συνάφεια του κόσμου και περιορίζεται στον προστατευμένο κύκλο της ελίτ και ο άλλος γιατί είναι αποκλεισμένος από τη συνθήκη της «κανονικότητας» ελλείψει εισοδήματος.

Είναι σημαντικό να ξέρει το πολιτικό σύστημα την ένταση και το βάθος των ανισοτήτων, όσο άγρια και αν είναι αυτή η αλήθεια. Στήριξη από την πολιτεία δεν χρειάζονται μόνο αυτοί που με δυσκολία κρατούν το κεφάλι τους πάνω από την ίσαλο γραμμή, αλλά πιο πολύ όσοι έχουν ήδη βουλιάξει.

Μακροχρόνια άνεργοι που δεν μπορούν λόγω αναπηρίας, προβλημάτων ψυχικής υγείας ή παντελούς έλλειψης δεξιοτήτων να βρουν τη θέση τους στην οικονομική ζωή, εξαρτημένοι από ουσίες που δεν έχουν μπει σε πρόγραμμα αποτοξίνωσης και θεραπείας, δυσπροσάρμοστοι παραβατικοί που δεν επανεντάχθηκαν, μετανάστες που απορρίφθηκε η αίτηση ασύλου τους και περιφέρονται στο ημίφως χωρίς χαρτιά, άτυχοι που αναγκάζονται να αναλώνουν όλη την ενέργειά τους στη φροντίδα γονέων και παιδιών με αυξημένες ανάγκες, ανασφάλιστοι που βρέθηκαν με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, διεμφυλικοί που δεν τους προσλαμβάνουν, διάφοροι παράταιροι που έμειναν πίσω για οποιονδήποτε λόγο.

Η καταγραφή τους είναι δύσκολη σε μια χώρα με κατά πλειοψηφία ψευδείς φορολογικές δηλώσεις και επομένως θα ήταν δύσκολη η στήριξή τους, ακόμη και αν υπήρχε ισχυρή πολιτική βούληση. Κάποιοι φωνάζουν και πετυχαίνουν να τους δοθεί στοιχειώδης βοήθεια, άλλοι υποφέρουν απομονωμένοι.

Είναι αυτοί για τους οποίους γράφει ο Εντουάρ Λουί, που μεγάλωσε στη φτώχεια και τη βία, γνωρίζοντας ότι δεν θα τον διαβάσουν.

Το καλό για το σύστημα είναι ότι συνήθως δεν ψηφίζουν και, όταν πάνε στην κάλπη, το κάνουν με απόγνωση, όχι με ελπίδα.