«Δικαστήριο της Χάγης και κουραφέξαλα»;
« Χάγη και κουραφέξαλα»; Ετσι χαρακτήρισε πάντως, χλευαστικά και πλήρως απαξιωτικά, ο ακροδεξιός Ισραηλινός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης για την προσφυγή που είχε καταθέσει η Νότια Αφρική, κατηγορώντας το Ισραήλ για πράξεις γενοκτονίας στη Λωρίδα της Γάζας. Για την ετυμολογία της λέξης «κουραφέξαλα» μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. Για το απτό νόημά της, όμως, δεν υπάρχει ενδεχόμενο διχογνωμίας. Ολοι την κατανοούμε με τη σημασία των ανοησιών. Της αρλουμπολογίας.
Κατανοούμε, όμως και κάτι άλλο: η ισραηλινή κυβέρνηση ενοχλήθηκε σφόδρα από την απόφαση του Δικαστηρίου, και ας υποκρίνονται ορισμένα μέλη της τα αδιάφορα, αν όχι και τα δικαιωμένα. Ο ίδιος ο επικεφαλής της άλλωστε, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, κατά του οποίου διαδηλώνουν όλο και μαζικότερα οι Ισραηλινοί πολίτες, είπε κάπως πιο κομψά όσα βάναυσα ανάρτησε στο πρώην τουίτερ ο ακροδεξιός σύμμαχός του: «Η προθυμία του Δικαστηρίου να συζητήσει τον ισχυρισμό ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία είναι μια ντροπή που δεν θα ξεπλυθεί για γενιές». Εξ ου και το πολεμικό του σάλπισμα: «Δεν θα μας σταματήσει κανείς. Ούτε η Χάγη, ούτε ο Αξονας του Κακού, ούτε κανένας άλλος».
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης ήταν σχεδόν ομόφωνη: στο σύνολό της εγκρίθηκε με ψήφους δεκαπέντε έναντι δύο, ενώ ορισμένες διατάξεις της απέσπασαν πλειοψηφία δεκαέξι ψήφων έναντι μιας. Μπορούμε πάντως να φανταστούμε σε πόσο δύσκολη θέση, ηθικά και συναισθηματικά, βρέθηκαν τα μέλη του δικαστηρίου. Και αυτό ανεξάρτητα από την ισχύ των στοιχείων που έθεσε υπόψη τους η Νότια Αφρική, μια χώρα βασανισμένη από τον γενοκτονικής σκόπευσης ρατσισμό και το απαρτχάιντ.
Οφειλαν να εξετάσουν αν διαπράττει γενοκτονία μια χώρα (η κυβέρνηση και ο στρατός της δηλαδή) που ο διασκορπισμένος στην Ευρώπη λαός της υπήρξε θύμα τής βιομηχανικότερα και επιστημονικότερα οργανωμένης γενοκτονίας σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Της πλέον απάνθρωπης και ιταμής γενοκτονίας, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τους ναζί του Χίτλερ με φρικαλέα ψυχρότητα. Αλλωστε οι Εβραίοι, οι Ρομά, οι ανάπηροι, οι ασθενείς, οι ομοφυλόφιλοι, οι
αιχμάλωτοι, οι φυλακισμένοι αντιναζιστές που εξαλείφονταν δεν ήταν άνθρωποι· ποντίκια ήταν και κατσαρίδες.
Η μνήμη της Σοά, του Ολοκαυτώματος, μας κάνει όλους (όχι, δυστυχώς αυτό το «όλους» δεν ισχύει σήμερα, όπως δεν ίσχυσε και στη δεκαετία του 1940) να ντρεπόμαστε· να νιώθουμε συνυπεύθυνοι για τον ξεπεσμό της ανθρωπότητας κι ας μη ζούσαμε τότε, κι ας πολεμήσαμε εναντίον των γενοκτόνων, αν ζούσαμε. Αυτήν την ντροπή, τη βαθύτερη και από το σέβας, την οφείλουμε εις το διηνεκές σε όσους μαρτύρησαν στα Αουσβιτς των ναζιστών, στους επιζήσαντες, στους επιγόνους τους.
Δεν την οφείλουμε, όμως, σε όσους ακροδεξιούς και σιωνιστές απογόνους τους ντροπιάζουν την ιερή μνήμη των θυμάτων είτε μεταποιώντας τη σε διαιώνιο άλλοθι για τα πάντα και σε εργαλείο ηθικού εξαναγκασμού ή πολιτικού εκβιασμού είτε χρησιμοποιώντας συλλήβδην για τους πολεμίους τους, τους Παλαιστίνιους, ορολογία που τους αφαιρεί την ανθρώπινη ιδιότητα. Ωστε να καταγραφούν και αυτοί, όπως άλλοτε οι Εβραίοι, στον κατάλογο των εξαλείψιμων, των αφανιστέων.
Το Δικαστήριο της Χάγης επέλεξε να ανακοινώσει την προσωρινή διαταγή του την παραμονή της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος (27 Ιανουαρίου). Σε τέτοιο χρονικό πεδίο, μ' αυτήν την εξαιρετικής συμβολικής βαρύτητας σύμπτωση, «μια δικανική κρίση που θα κατέληγε ότι το εβραϊκό κράτος διαπράττει γενοκτονία, θα αποτελούσε ένα άνευ προηγουμένου ηθικό ράπισμα για την ισραηλινή κυβέρνηση»», έγραφε στην «Κ», στις 30.1.2024, ο κ. Γαβριήλ Χαρίτος, που διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ελλάδας - Ισραήλ - Κύπρου στο Πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν και στο Πάντειο.
Εύλογο. Πιστεύω μάλιστα ότι το Δικαστήριο επέλεξε την 26η Ιανουαρίου όχι για να απαλλάξει εκ προοιμίου το Ισραήλ από τις εις βάρος του κατηγορίες, χαρακτηρίζοντάς τες εμμέσως ηθικά αδιανόητες διά του υποβαλλόμενου συσχετισμού με τη Σοά, αλλά για το ακριβώς αντίθετο: για να δείξει ότι ακόμα και το αδιανόητο είναι πιθανό. Μια πιθανολόγηση είναι άλλωστε η απόφαση του Δικαστηρίου, το οποίο έκρινε
ότι όσα περιείχε ο φάκελος που κατέθεσε η Νότια Αφρική για το δράμα της Γάζας στοιχειοθετούν μια «plausible case of genocide». Μια ευλογοφανή, μια αληθοφανή υπόθεση γενοκτονίας. «Η απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης», παρατηρούσε στην «Κ» ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, την περασμένη Κυριακή, 28 Ιανουαρίου, «που κάλεσε το Ισραήλ να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα “για την αποφυγή και τιμωρία πράξεων γενοκτονίας” εις βάρος των Παλαιστινίων, εξέθεσε ανεπανόρθωτα την ισραηλινή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, έστω κι αν δεν περιείχε ρητή αναφορά για κατάπαυση του πυρός».
Πόσα «αδιανόητα» έχουν ήδη συμβεί στη Γάζα, όπου ο ισραηλινός στρατός έχει αναλάβει να πραγματοποιήσει όσα υπέρ του «περιουσίου λαού» υπαγορεύουν η Βίβλος και η Τορά, που τις επικαλούνται συνεχώς τα στελέχη της ακροδεξιάς κυβέρνησης; Οι νεκροί και οι αγνοούμενοι Παλαιστίνιοι αγγίζουν τις 35.000, άμαχοι στη συντριπτική τους πλειονότητα, παιδιά, γυναίκες, υπερήλικοι. Με την ίδια πάντα δικαιολογία, ότι πρόκειται για άντρα τρομοκρατών, βομβαρδίζονται ισλαμικά τεμένη, χριστιανικοί ναοί, σχολεία, νοσοκομεία, εγκαταστάσεις του ΟΗΕ, συγκεντρώσεις ανθρώπων για μισή φραντζόλα ψωμί ή για λίγο νερό, λείψανα μιας «ανθρωπιστικής βοήθειας» που κάθε άλλο παρά επαρκεί για να αποφευχθεί η λιμοκτονία.
Βεβηλώθηκαν πάνω από δεκαπέντε νεκροταφεία, από μπουλντόζες που ανέσκαψαν τάφους, επειδή, όπως ελέχθη, αναζητούνταν νεκροί όμηροι. Ισραηλινοί κομάντος, μεταμφιεσμένοι σε γιατρούς και νοσοκόμους, εισέβαλαν σε νοσοκομείο και σκότωσαν τρεις Παλαιστίνιους, μέλη της Χαμάς ή της Ισλαμικής Τζιχάντ, ο ένας εκ των οποίων ήταν παραπληγικός. Εχουν εκτοπιστεί εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι, από τον Βορρά στον Νότο, που η ισραηλινή προπαγάνδα τον παρέστησε σαν ασφαλή, ώστε να εγκλωβιστούν εκεί σαν ποντίκια ανθρώπινες υποστάσεις που αντιμετωπίζονται πράγματι σαν να 'ναι ποντίκια, κι ας μην αποκαλούνται επισήμως έτσι. Στο δε πεδίο της ρητορικής, στελέχη της ισραηλινής κυβέρνησης απειλούν με τη χρήση πυρηνικών όπλων, αναγγέλλουν τον πολλαπλασιασμό των εποικισμών στα Κατεχόμενα, τέλος, αξιώνουν τον άμεσο εκτοπισμό όλων των Παλαιστινίων στο Κονγκό ή σε κάποιο τεχνητό νησί του Αιγαίου.
«Κουραφέξαλα» λοιπόν;
Η μνήμη του Ολοκαυτώματος μας κάνει όλους να ντρεπόμαστε. Αυτήν την ντροπή την οφείλουμε σε όσους μαρτύρησαν στα Αουσβιτς. Οχι σε όσους απογόνους τους ντροπιάζουν την ιερή μνήμη των θυμάτων.