Συμπόρευση και συμφωνίες, διασπάσεις και αποχωρήσεις
Οι αέναες διεργασίες στην Κεντροαριστερά
Τώρα ή αργότερα; Με ποιους συνομιλητές; Συνεργασίες κορυφής ή σταδιακή προσέγγιση από προγραμματική βάση; Με πρόσημο περισσότερο ή λιγότερο προοδευτικό; Με ανοιχτή πρόσκληση ή με παρασκηνιακές συζητήσεις; Ολα τα ερωτήματα που ανέκυψαν, με αφορμή τη γνωστοποίηση της παρουσίας των Διονύση Τεμπονέρα, Μανώλη Χριστοδουλάκη και Εφης Αχτσιόγλου σε κοινή εκδήλωση - συζήτηση σχετικά με την προοπτική της Κεντροαριστεράς, παραπέμπουν σε ένα διαρκές deja vu του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου, που έχει καταγράψει ουκ ολίγες μετακινήσεις είτε μεμονωμένων προσώπων ή ομάδων, είτε και ολόκληρων πολιτικών και κομματικών σχηματισμών σε συμμαχίες, συμπράξεις,
συμπορεύσεις, που συχνά καταλήγουν σε επώδυνες διασπάσεις και αποχωρήσεις.
Ισως η πλέον εμβληματική απόφαση συμπόρευσης στον χώρο της Αριστεράς είναι η συμφωνία, το 1989, ανάμεσα στο ΚΚΕ και την Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ) για τη δημιουργία του Συνασπισμού με πρόεδρο τον Χαρίλαο Φλωράκη και γραμματέα τον Λεωνίδα Κύρκο. Η κίνηση, στην καρδιά της ταραγμένης πολιτικά εποχής στο εσωτερικό της χώρας και στη σκιά των μεγάλων ζητημάτων που έθετε η αρχή του τέλους του υπαρκτού σοσιαλισμού, προσείλκυσε προσωπικότητες και οργανώσεις από τον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς αλλά και πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Το εγχείρημα ενοποίησης της Αριστεράς δεν μακροημέρευσε. Η κρίση στο εσωτερικό του ΚΚΕ οδήγησε σε αποχώρηση της ανανεωτικής πτέρυγας, που προχώρησε μετατρέποντας το 1991 τον Συνασπισμό σε ενιαίο πολιτικό κόμμα.
Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2010, η ανανεωτική πτέρυγα αποχώρησε από τον Συνασπισμό και συγκρότησε τη Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ) με επικεφαλής τον Φώτη Κουβέλη. Η οικονομική κρίση και η μνημονιακή περίοδος, που οδήγησαν αρχικά στην απίσχνανση του ΠΑΣΟΚ και παράλληλα στην ισχυροποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, τροφοδότησαν τον κύκλο διεργασιών στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Μετά την ψήφιση του δεύτερου μνημονίου το 2012, πέντε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που το καταψήφισαν, και διεγράφησαν, εντάχθηκαν στη ΔΗΜΑΡ. Το 2014 διαμορφώθηκε ο συνασπισμός πολιτικών κομμάτων και σχηματισμών υπό την επωνυμία Ελιά - Δημοκρατική Παράταξη, έπειτα από κείμενο που συνυπέγραψαν και δημοσίευσαν 58 προσωπικότητες της πολιτικής, της επιστήμης, του πολιτισμού, που ζητούσαν τη συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων στον χώρο του Κέντρου, της Σοσιαλδημοκρατίας, της προοδευτικής Αριστεράς, του ευρωπαϊσμού, με στόχο την κοινή κάθοδο στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές εκείνης της χρονιάς. Το ΠΑΣΟΚ συμμετείχε στο εγχείρημα, ενώ η ΔΗΜΑΡ «απάντησε» με την παρουσίαση του συνδυασμού Δημοκρατική Αριστερά - Προοδευτική Συνεργασία, τον οποίο στήριξαν προσωπικότητες από τον χώρο του πολιτισμού, της αυτοδιοίκησης, συνδικαλιστές, αλλά και πρώην υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, που είχαν αποχωρήσει από το κόμμα. Ωστόσο, αυτό το σχήμα δεν κατάφερε να εκλέξει ευρωβουλευτή.
Η Ελιά - Δημοκρατική Παράταξη, η συγκρότηση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και το πείραμα με τη δημιουργία του ΚΙΝΑΛ, στο οποίο μετείχε, αλλά για μικρό χρονικό διάστημα, το Ποτάμι.
Κοινός βηματισμός
ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ βρήκαν κοινό βηματισμό ένα χρόνο αργότερα, όταν συνεργάστηκαν στη Δημοκρατική Συμπαράταξη (ΔΗΣΥ), με στόχο την κοινή κάθοδο στις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Είχε προηγηθεί η αποτυχία της ΔΗΜΑΡ να μπει στη Βουλή τον Ιανουάριο του 2015, που έφερε αλλαγή ηγεσίας. Η Φώφη Γεννηματά συμφώνησε τη συνεργασία με τον Θανάση Θεοχαρόπουλο, ο οποίος τοποθετήθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας. Κατά της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ τάχθηκαν ο Φώτης Κουβέλης και 30 στελέχη της Κεντρικής Επιτροπής της ΔΗΜΑΡ. Στις αρχές του 2017 προσχώρησαν στη ΔΗΣΥ ο Γιώργος Παπανδρέου και το ΚΙΔΗΣΟ. Τον Μάρτιο του 2018 ιδρύθηκε το Κίνημα Αλλαγής (ΚΙΝΑΛ), στο οποίο συμμετείχε και το Ποτάμι. Ωστόσο, το σχήμα δεν μακροημέρευσε καθώς τον Ιούλιο του ίδιου έτους το Ποτάμι αποχώρησε. Η ΔΗΜΑΡ αποχώρησε από το Κίνημα Αλλαγής το 2019, ύστερα από διαφωνία για τη Συμφωνία των Πρεσπών και διαγραφή του Θανάση Θεοχαρόπουλου, που στήριξε τη συμφωνία. Η απόφαση αποχώρησης συνοδεύθηκε από τη διαγραφή κάποιων μελών που αποφάσισαν να παραμείνουν στο ΚΙΝΑΛ.