Ενα άλλο μαντείο για τον νέο αιώνα;

Ητεχνητή νοημοσύνη, όπως τη γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή, έχει σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιηθεί σε παιχνίδια: από το σκάκι και την ντάμα έως το ασιατικό γκο, η μηχανή έχει δείξει ότι μπορεί να κερδίσει τον δημιουργό της. Να τον ξεπεράσει δηλαδή.

Αυτό συνέβη όπως περίπου συμβαίνει με τους ανθρώπους: παίζοντας, αποκτώντας πείρα. Μέσα από τα λάθη της, η μηχανή εξελίχθηκε. Οι αλγόριθμοί της «ωρίμασαν». Βεβαίως, αυτού του τύπου οι εκφράσεις μπαίνουν σκόπιμα μέσα σε εισαγωγικά και γράφονται με δισταγμό διότι δεν μπορούμε ακόμη να είμαστε απόλυτα ακριβείς ως προς το τι συμβαίνει. Ωστόσο, πέρα από τα πιο εξελιγμένα μοντέλα, οι μηχανές πράγματι έμαθαν από μόνες τους να κερδίζουν τον άνθρωπο σε διανοητικά παιχνίδια.

Υπήρξε όμως και συνέχεια. Στα τέλη της δεκαετίας του 2010 οι αλγόριθμοι μπορούσαν πια να ξεπεράσουν τους ακτινολόγους σε ταχύτητα στον εντοπισμό καρκινικών όγκων στον πνεύμονα ή να συνθέτουν μπαρόκ χορωδιακά, που θα έπειθαν έναν έμπειρο φιλόμουσο ότι πρόκειται για χαμένη παρτιτούρα του Μπαχ.

Με το θέμα έχει ασχοληθεί επισταμένως η Μέγκαν Ο' Γκίμπλιν στο «God, Human, Animal, Machine» (αμετάφραστο ακόμη το βιβλίο στα ελληνικά. Γράφαμε γι' αυτό χθες, αλλά και στο πρόσφατο παρελθόν – πρώτος όμως στην κυριακάτικη «Κ» έγραψε ο καλός συνεργάτης της εφημερίδας Μανόλης Ανδριωτάκης).

Οταν η μηχανή AlphaGo νίκησε σε αγώνα γκο στη Σεούλ το 2016, ακόμη και ο δημιουργός της, ο Ντέιβιντ Σίλβερ, δεν μπορούσε να βρει τη λογική βάσει της οποίας η μηχανή κατάφερε να κερδίσει τον άνθρωπο αντίπαλό της. «Βρήκε μόνη της τον τρόπο μέσα από μια δική της διαδικασία περισυλλογής και ανάλυσης». Αυτό ακριβώς συνέβη στο πλαίσιο της εξέλιξης του ανθρώπινου εγκεφάλου, πολλές πλευρές της οποίας δεν έχουν έως σήμερα εξηγηθεί.

Το γράφαμε και χθες: η τεχνολογική αυτή επανάσταση μετατοπίζει με έναν βίαιο σεισμό τα δεδομένα γύρω από τα οποία αντιλαμβανόμαστε την

ανθρώπινη ύπαρξη, τη συνείδηση, την πραγματικότητα.

Δεν ξέρουμε αν οι μηχανές θα γίνουν ποτέ ικανές για συνθετική σκέψη ανάλογη με την ανθρώπινη. (Προσωπικά αμφιβάλλω.) Στο μεταξύ, όμως, ο άνθρωπος τείνει να πιστέψει σ' αυτές, όπως κάποτε πίστευε στον Θεό. «Η αλήθεια είναι ότι πάντοτε ζούσαμε σε έναν κόσμο τον οποίο εν μέρει κατανοούμε», γράφει στο «The Master Algorithm» ο ειδικός σε τέτοια ζητήματα Πέντρο Ντομίνγκος (τον επικαλείται η Ο' Γκίμπλιν).

Με άλλα λόγια, αν κάποτε ο άνθρωπος αποζητούσε τον χρησμό της Πυθίας για να αποφασίσει τι θα κάνει και αργότερα ένα «σημάδι απ' τον Θεό» μέσα από την προσευχή, γιατί τώρα να μην παίρνει τους χρησμούς του από έναν υπολογιστή, που λογίζεται ταυτόχρονα και κάτι σαν μαντείο;