«Το μοντάζ είναι μια χορογραφία πάνω στη χορογραφία της παράστασης»
Μπορεί σε πρώτη ανάγνωση ο Δημήτρης Παπαϊωάννου να μην έχει άμεση σχέση με τον κινηματογράφο –σίγουρα δεν είναι η πρώτη τέχνη που έρχεται στον νου όταν ακούγεται το όνομά του–, ωστόσο το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επέλεξε εκείνον ως τιμώμενο πρόσωπο και ταυτόχρονα συνεργάτη για τη φετινή του έκδοση, η οποία ανοίγει αυλαία στις 7 Μαρτίου. Το πολύπλευρο έργο τού διεθνώς αναγνωρισμένου δημιουργού πρόκειται να αναδειχθεί εκεί μέσα από μια σειρά προσεκτικά επιλεγμένων δράσεων, ενώ ο ίδιος θα είναι επίσης παρών σε προβολές και συζητήσεις με το κοινό. Η πρώτη από αυτές αφορά ένα ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή, το οποίο θα προβληθεί ως work in progress, καταγράφοντας την ευρωπαϊκή περιοδεία της παράστασης «Εγκάρσιος προσανατολισμός» του Δημήτρη Παπαϊωάννου.
«Αφορμή για το αφιέρωμα είναι πράγματι και το ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συνάδει όμως και με το δικό μου κινηματογραφικό ενδιαφέρον. Ουσιαστικά φανερώνει όμως για πρώτη φορά και την εμμονή μου με τον κινηματογράφο. Οταν κινηματογράφησα και μόνταρα ο ίδιος το “Πουθενά”, πρωτοσυνειδητοποίησα ότι ένα θεατρικό γεγονός μπορεί να μετατραπεί σε κάτι νέο, εξίσου ενδιαφέρον και καλλιτεχνικά πλήρες, χάρη στο μοντάζ. Είναι για μένα μια χορογραφία πάνω στην υπάρχουσα χορογραφία της παράστασης», λέει ο ίδιος στην «Κ».
Οντως ένα διαφορετικό κομμάτι του αφιερώματος περιλαμβάνει την προβολή των μικρού μήκους ταινιών «Nowhere» και «Primal Matter», όπου ο καλλιτέχνης χορογραφεί ξανά τα αντίστοιχα θεατρικά του έργα. Στη Θεσσαλονίκη θα παρουσιαστεί επίσης η πολύωρη βιντεοεγκατάσταση με τίτλο «Inside», μαζί με παράλληλη κινηματογραφική απεικόνιση των παρασκηνίων της. «Ξέρω ότι η τέχνη μας είναι φευγαλέα, γι' αυτό ανέκαθεν ήθελα να βρω έναν τρόπο ώστε οι βιντεοσκοπημένες παραστάσεις των ζωντανών θεαμάτων, που συνήθως είναι κακές και κουραστικές, να μπορέσουν να γίνουν συναρπαστικές και να μεταδοθεί η συγκεκριμένη δημιουργική πτυχή. Επιπλέον είμαι μανιώδης μοντέρ, περνάω ώρες στο μοντάζ. Από τα γυρίσματα του Στέφανου Σιταρά, όταν δημιουργούσαμε το “Μέσα” (Inside), έφτιαξα το μονοπλάνο των 6 ωρών αλλά και την καταγραφή των παρασκηνίων. Στην πραγματικότητα έχω καταγράψει όλες τις παραστάσεις μου και βρίσκομαι στην αρχή μιας μακράς πορείας προκειμένου να βρω τα κονδύλια και το θεσμικό πλαίσιο ώστε να γίνουν όλες ντοκιμαντέρ και να κληροδοτηθούν μετά τον θάνατό μου», καταλήγει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου.
Μεγάλο αφιέρωμα ωστόσο έχει ετοιμάσει το φετινό φεστιβάλ και στις ΛΟΑΤΚΙ+ ιστορίες, υπό τον τίτλο «Citizen Queer». Την ώρα που μια διάσταση του θέματος (γάμος και τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών) απασχολεί έντονα τον δημόσιο διάλογο τον τελευταίο καιρό, στη Θεσσαλονίκη θα δούμε ντοκιμαντέρ γύρω από την απελευθερωτική πράξη του αυτοπροσδιορισμού. Ιστορίες σύγχρονες, καθώς και άλλες, που καταγράφουν τις απαρχές και τις μεγάλες κατακτήσεις του κινήματος, με πρωταγωνιστές από όλο το κοινωνικό φάσμα.
Συνολικά πρόκειται να προβληθούν περισσότερες από 25 ταινίες, ενώ μετά το πέρας τους αγαπημένοι καλλιτέχνες, ακτιβιστές και σημαντικές προσωπικότητες του κινηματογράφου και του πολιτισμού, πανεπιστημιακοί και επιστήμονες θα συζητούν με το κοινό. Ανάμεσα στα υπόλοιπα του προγράμματος ξεχωρίζει και το πολύ επίκαιρο «Οι γάμοι της Τήλου» του Παναγιώτη Ευαγγελίδη, ενώ ο πρωτοποριακός κινηματογραφιστής τιμάται φέτος με ξεχωριστό αφιέρωμα αλλά και τον Χρυσό Αλέξανδρο στη Θεσσαλονίκη.
Ο διεθνής δημιουργός Δημήτρης Παπαϊωάννου θα είναι το τιμώμενο πρόσωπο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.