Ανι Νάιτινγκεϊλ: μια ζωή στον ρυθμό της μουσικής
Στην Ελλάδα, το όνομά της ίσως δεν θυμίζει κάτι στους περισσότερους και είναι λογικό, καθώς μιλάμε για μια ραδιοφωνική παραγωγό που απευθυνόταν πρωτίστως στο βρετανικό ακροατήριο. Παρ' όλα αυτά, υπήρξαν πτυχές της ζωής και της καριέρας της που, ειδικά στην εποχή μας, οπότε η γυναικεία ενδυνάμωση είναι πλέον ανυποχώρητα στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών ζητημάτων, άνετα θα μπορούσαν να της δώσουν τον τίτλο της πιο μοντέρνας και δυναμικής εκπροσώπου της τρίτης ηλικίας που απλά αρνείται να αποσυρθεί από την ενεργό δράση.
Γεννημένη την Πρωταπριλιά του 1940 στο Μίντλσεξ, περιοχή του νοτιοδυτικού Λονδίνου, σπούδασε δημοσιογραφία, μετακόμισε στο παραλιακό Μπράιτον, γνώρισε τον πρώτο της άνδρα (ακολούθησαν δύο παιδιά, ένα διαζύγιο, αργότερα δεύτερος γάμος και ένα ακόμη διαζύγιο) και εργάστηκε σε τοπικές εφημερίδες. Σε μία από αυτές, άρχισε να γράφει μια μουσική στήλη με τίτλο «Spin With Me». Μέσω αυτής, μπόρεσε να γνωρίσει και να πάρει συνεντεύξεις από τους πιο επιτυχημένους μουσικούς της δεκαετίας του '60 – με κάποιους από αυτούς, όπως ο Μαρκ Μπόλαν και οι Beatles, έγινε και προσωπική φίλη.
Επειτα από επίμονες αιτήσεις της ίδιας, το 1970 το Radio 1 του BBC αποφάσισε να την κάνει την πρώτη γυναίκα παραγωγό στην ιστορία του – και μοναδική για την επόμενη δωδεκαετία! Μιλάμε για την εποχή που στόχος των ραδιοφωνικών σταθμών ήταν πρωτίστως το γυναικείο ακροατήριο, το οποίο, βάσει ερευνών, «εμπιστευόταν περισσότερο τις ανδρικές φωνές». Η πρώτη ημέρα της στον σταθμό δεν ξεκίνησε με τον καλύτερο τρόπο, καθώς πάτησε ένα λάθος κουμπί και, για οκτώ ολόκληρα δευτερόλεπτα, το BBC 1 εξέπεμπε την απόλυτη... σιωπή! Η ίδια πείσμωσε και αποφάσισε ότι αυτό θα ήταν το τελευταίο της λάθος. «Καταλάβαινα ότι όλοι οι άνδρες τριγύρω περίμεναν να αποτύχω – άρα ήταν το μόνο που δεν επέτρεψα στον εαυτό μου να κάνει».
Χαρισματική επικοινωνιακά και με εφόδιο την ιδιαίτερη, βραχνή φωνή της, η Νάιτινγκεϊλ εξασφάλισε το δικαίωμα να διαλέγει η ίδια τα τραγούδια που έπαιζε στην εκπομπή της, χωρίς προκαθορισμένες playlists. «Aν κάνεις ραδιόφωνο για να
γίνεις διάσημος, το κάνεις για τους λάθος λόγους – στο ραδιόφωνο βρίσκεσαι για έναν και μόνο λόγο: για να διαδώσεις την καλή μουσική»!
Tο μεγάλο χάρισμά της, εντούτοις, ήταν η ικανότητά της να ακολουθεί όλες τις νέες τάσεις της κάθε εποχής και να αφουγκράζεται τις προτιμήσεις του κοινού. Δεν ήταν τυχαίο που το BBC τής εμπιστεύτηκε το 1978 το τηλεοπτικό σόου «The Old Grey Whistle Test», εκπομπή που δεν είχε προνοήσει να
αγκαλιάσει εγκαίρως τον δυναμισμό του πανκ, χάνοντας έτσι την επαφή του με τη νεανική κουλτούρα. Για τέσσερα χρόνια, λοιπόν, παρουσίαζε κάθε εβδομάδα συγκροτήματα και καλλιτέχνες που δεν είχαν εμφανιστεί ποτέ ξανά στη βρετανική τηλεόραση και κατάφερε να ξανακάνει το σόου επίκαιρο. Το 1983 επέστρεψε στο σταθερό ραδιοφωνικό της πόστο.
Το ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80 αγκάλιασε
όσο κανείς άλλος την έκρηξη της χορευτικής μουσικής σκηνής. Πήγαινε σε κλαμπ, έπαιζε χάουζ κομμάτια, αργότερα προώθησε όλη τη ρέιβ σκηνή και, από ένα σημείο και έπειτα, έπαιζε σχεδόν αποκλειστικά ηλεκτρονική μουσική.
«Εχω ανάγκη να ακούω μουσική όπως ένας 13χρονος, γιατί αυτό είναι που συμβαίνει τώρα – τι νόημα έχει να ακούω τα ίδια που άκουγα όταν ήμουν εγώ έφηβη;» δήλωνε όταν τη ρωτούσαν το μυστικό της επιτυχίας της.
Η συνεργασία της με το BBC (περισσότερα από 50 χρόνια πίσω από το μικρόφωνο) έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ και πολύ δύσκολα θα καταρριφθεί. Το BBC, σε αντίθεση με ό,τι μπορεί να περίμενε κάποιος από ένα κρατικό ραδιόφωνο, αν δεν είναι κάποιος εξοικειωμένος με τον τρόπο που αυτό λειτουργεί, δεν επιμένει στα ίδια ονόματα χάριν σεβασμού: αν τα νούμερα στις ακροαματικότητες δεν είναι τα επιθυμητά, σταδιακά παροπλίζει τους παραγωγούς, όσο σημαντικοί και αν υπήρξαν κάποτε. Η ίδια όμως άντεξε, διότι τη δικαίωναν οι μετρήσεις. Μέχρι και τον Δεκέμβριο που μας πέρασε, κάθε Τετάρτη μία με τρεις το μεσημέρι δεν είχε χάσει ούτε ένα ραντεβού με τους ακροατές της.
Χωρίς ποτέ να βγάλει πάρα πολλά χρήματα, όπως έλεγε, «είμαι ευγνώμων που το BBC δεν έχει αναφέρει ποτέ τη λέξη “σύνταξη”, διότι δεν έχω βάλει τίποτα στην άκρη. Εχω ένα σπίτι στο Λονδίνο και κάποια λίγα έσοδα από τις πωλήσεις των βιβλίων μου – αυτά είναι
όλα!». Είχε εκδώσει τη βιογραφία της σε δύο τόμους και, για να γιορτάσει τα 50 χρόνια ραδιοφωνικής παρουσίας, το 2020 ανθολόγησε τις καλύτερες στιγμές προσθέτοντας και ανέκδοτες ιστορίες στο πιο πρόσφατο «Hey Hi Hello: Five Decades of Pop Culture from Britain's First Female DJ» που στο μεταξύ είχε εξαντληθεί αλλά ο εκδοτικός της οίκος, White Rabbit, ανακοίνωσε αυτές τις ημέρες ότι θα επανεκδώσει άμεσα.
«Κατά τα άλλα, το καλύτερο deal που είχα κάνει ήταν με την αεροπορική εταιρεία Virgin: ηχογραφούσα κάποιες εκπομπές αποκλειστικά για όσους ταξίδευαν μαζί της. Εβαζες τα ακουστικά σου και άκουγες τη φωνή μου να σου μιλάει για μουσικούς και τραγούδια. Η αμοιβή μου ήταν αστεία, αλλά παράλληλα μου έδιναν δωρεάν εισιτήρια για όπου ήθελα. Βασικά, πήγα πολλές φορές στο Λος Αντζελες. Δεν είχα χρόνο να ψάξω άλλους προορισμούς».
Και τι έκανε μια γυναίκα που είχε ακολουθήσει τους Police στην πρώτη τους μεγάλη περιοδεία (είχε έρθει και στο γήπεδο του Σπόρτινγκ τον Μάρτιο 1980), είναι –μάλλον ακατάρριπτα– στο βιβλίο ρεκόρ Γκίνες, έχει παίξει ως dj από τη Βαρσοβία μέχρι τη Νέα Υόρκη, τιμήθηκε με OBE και δεν βαρέθηκε ποτέ ούτε μία μέρα στη ζωή της, στον ελεύθερο χρόνο της;
«Ακουγα συνεχώς όλα τα demo που μου έστελναν – άγνωστα ονόματα, περίεργα κομμάτια. Ποτέ δεν ξέρεις πού θα ανακαλύψεις το επόμενο αριστούργημα»!
Η Αγγλίδα ραδιοφωνική παραγωγός συνεργάστηκε σταθερά με το BBC για μισόν αιώνα. Μέχρι λίγο πριν από το τέλος, έκανε κανονικά εκπομπές. «Σύνταξη εγώ; Με φαντάζεστε να ξυπνάω και να βλέπω πρωινή τηλεόραση;».