Tα «γράδα» των φοιτητών
Μέχρι να ανοίξουν οι ζωογόνοι οδικοί άξονες, οι μόνοι ξένοι που «αιμοδοτούσαν» με ικμάδα και χρήμα τα Γιάννενα ήταν οι φοιτητές. Το 1964 ιδρύθηκαν τμήματα ως παράρτημα του ΑΠΘ και έξι χρόνια αργότερα γεννήθηκε το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων που μεγαλώνει συνεχώς. Σήμερα αποτελεί την πιο κραταιά πανεπιστημιούπολη της χώρας στην αναλογία κατοίκων - φοιτητών. Συναντήσαμε τα μέλη του φοιτητικού συγκροτήματος «6,5 Γράδα». Κατάγονται από διάφορα μέρη της Ελλάδας με εξαίρεση την τραγουδίστρια που είναι Γιαννιώτισσα. Γνωρίστηκαν από τον δραστήριο σύλλογο ΜουΣυΠΙ (Μουσική Συντροφιά Πανεπιστημίου Ιωαννίνων) και δέθηκαν πάνω στα τσίπουρα, εξ ου και το όνομα με τους βαθμούς του αλκοόλ. Εκκολαπτόμενοι πληροφορικάριοι, χημικοί, φυσικοί, βιολόγοι και γιατροί, είναι μια ωραία παρέα που δηλώνουν όλοι ερωτευμένοι με την πόλη που έχει τη χρυσή τομή: «ούτε γιγάντια σαν την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ούτε τόσο μικρή που να σε περιορίζει, περιτριγυρισμένη από υπέροχη φύση που σε προκαλεί να την ανακαλύψεις», λέει ο Κοζανίτης ντράμερ Βαγγέλης.
«Το πρόβλημα είναι ότι αγαπάμε την πόλη ως τοπίο αλλά οι ντόπιοι είναι από τη φύση τους επιφυλακτικοί, έρχεσαι σε επαφή μαζί τους μόνον ως πελάτης μαγαζιών ή ως νοικάρης. Οι νεότεροι Γιαννιώτες είναι δεμένοι μόνο με συγγενείς και παλιές παρέες. Δεν λειτουργούν ως γέφυρα», λέει ο Κατερινιώτης σαξοφωνίστας Γιώργος Τερζίδης. «Νομίζω πως επειδή περνάμε από την πόλη κατά χιλιάδες σε φουρνιές, δεν μας βλέπουν ψυχικά ως μακροχρόνια επένδυση, ως μελλοντικούς κατοίκους και αυτό είναι κρίμα διότι πολλοί απόφοιτοι θα ήθελαν να ζήσουν εδώ. Μόνο οι εταιρείες τεχνολογίας που ξεφυτρώνουν τελευταία έχουν σωστά αφουγκραστεί αυτή την ανάγκη και – προσφέροντας θέσεις εργασίας– κρατούν κάποιους», επισημαίνει ο Τρικαλινός πιανίστας Γιώργος Μανάκος. Ολα αυτά κάνουν τη μόνη Γιαννιώτισσα της συντροφιάς, την Παρασκευή, να απολογείται γλυκά. Λέει πως τα βουνά και η απομόνωση έκαναν τους Ηπειρώτες στραμμένους στην οικογένεια, με μια τεράστια αγάπη για τον τόπο τους, μια περηφάνια που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Αλλά, φταίνε όντως τα όρη;
«Σίγουρα. Αλλά φταίει και η μητριαρχία», μας ξαφνιάζει η επικεφαλής των Γενικών Αρχείων του Κράτους στην Ηπειρο, η Γιαννιώτισσα Μάρθα Παπαδοπούλου, σ' ένα καταπληκτικό παλαιό οίκημα στο Ιτς Καλέ, όπου βρίσκονταν τα ανάκτορα του Αλή Πασά και τώρα είναι έδρα των ΓΑΚ: «Οι Ηπειρώτες και οι Γιαννιώτες είχαν πάντα εμπορική σχέση και δικτύωση με τα Βαλκάνια, τη Δύση και την Πόλη, οι άνδρες ταξίδευαν, έμεναν πίσω οι γυναίκες να κρατούν τα ηνία του σπιτιού. Η εξωστρέφεια δεν πέρασε στο κύτταρο της οικογένειας».
Η δικηγόρος Νίκη Λάππα από ιστορικότατο σόι προσθέτει έναν ακόμα λόγο που το πανεπιστήμιο και οι φοιτητές δεν εντάχθηκαν στη ζωή της πόλης: «Οι παλαιοί αστοί Γιαννιώτες ήταν πολύ πιο κοσμοπολίτες, βιωματικά εκπαιδευμένοι στη συμβίωση με Εβραίους και Οθωμανούς, με τους ξένους. Ομως η αστυφιλία έφερε εδώ χιλιάδες άτομα από τα κοντινά χωριά, η αντιπαροχή άλλαξε την ανθρωπογεωγραφία με την πλειονότητα να έχει πιο συντηρητική νοοτροπία. Εντάθηκε η εσωστρέφεια. Οι καθηγητές του πανεπιστημίου έμειναν επίσης κλεισμένοι στον ανταγωνιστικό, ακαδημαϊκό μικρόκοσμό τους».