Τώρα πρέπει να ασχοληθούμε με τις φωτιές
Oσο κι αν ακούγεται περίεργο, τώρα τον χειμώνα πρέπει να ασχοληθούμε με τις φωτιές και όχι στην «τούρλα του Σαββάτου» ή ακόμα χειρότερα μέσα στο καλοκαίρι, όταν προέχει η αντιμετώπισή τους κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Στο παρελθόν είχα γράψει για το θέμα («Οι καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου 2021» – ΚτΚ 26/6/2022), από όπου σας παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα.
-[...] Οι φωτιές στην Καλιφόρνια. Ολες οι πληροφορίες που ακολουθούν προέρχονται από μια εμπεριστατωμένη μελέτη, η οποία αναρτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2021, σε ένα από τα πλέον σοβαρά και αξιόπιστα site της Silicon Valley. Λέγεται https://future.a16z. com και το συνιστώ ανεπιφύλακτα για όποιον θέλει να μάθει πώς διαμορφώνεται το μέλλον μας, αλλά και για επενδυτές.
Το κείμενο υπογράφεται από τον José Luis Ricón, έχει τίτλο «Γιατί η Καλιφόρνια καίγεται: τα γεγονότα πίσω από τις φλόγες» και αρχίζει με την ακόλουθη διαπίστωση του Συμβουλίου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (2020): «Υπάρχει ευρεία συναίνεση στην επιστημονική κοινότητα ότι η συμπεριφορά της πυρκαγιάς αλλάζει σε ολόκληρη την αμερικανική δύση γενικά, και στην Καλιφόρνια ειδικότερα . ... Ολοι οι δείκτες –η εμφάνιση μέγα-πυρκαγιάς, η συνολική έκταση που καίγεται και το μέσο μέγεθος μέγα-πυρκαγιάς– εμφανίζουν ανοδική τάση τις τελευταίες δεκαετίες σε ολόκληρη την πολιτεία». Μέσα σε 51 λέξεις έχουμε την υπεύθυνη διαπίστωση από επιστήμονες για ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Σήμερα, το 10% των πυρκαγιών ευθύνεται για την καταστροφή του 90% των δασών, ενώ την περίοδο 1940-2000 η αναλογία ήταν 30% προς 90%. Δηλαδή, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες βλέπουμε ότι ελάχιστες φωτιές προκαλούν τη μεγαλύτερη καταστροφή.
Οι προτάσεις των επιστημόνων είναι λίγο πολύ γνωστές: υπογειοποίηση των καλωδίων, προσπάθεια στην πρόληψη κ.ο.κ. Θα αναφέρω μόνο δύο προτάσεις, που αν τις ακούγαμε από πολιτικό στην Ελλάδα, μάλλον δεν θα ξανάβρισκε την ψήφο του.
Διαχείριση της καύσιμης ύλης. Με λίγα λόγια, να καίγονται ελεγχόμενα τα δάση ώστε να περιορίζεται η καύσιμη ύλη σε περίπτωση μέγα-πυρκαγιάς. Μπορεί να ακούγεται τρελή αυτή η ιδέα, αλλά οι αυτόχθονες Ινδιάνοι έκαιγαν μερικώς τα δάση τους τον χειμώνα, ώστε να περιορίζονται οι φωτιές το καλοκαίρι! Υπάρχουν ακόμα εισηγήσεις να αφήνουν ορισμένες μέγα-φωτιές χωρίς καμία προσπάθεια κατάσβεσης, ώστε να κάψει ό,τι μπορεί για να δημιουργηθούν νεκρές ζώνες για φωτιά.
Τον Μάιο 2022 κυκλοφόρησε ένα τεύχος του National Geographic, αφιερωμένο αποκλειστικά στα δάση. Εχει τίτλο: «Saving Forests». Οποιος ενδιαφέρεται, το τεύχος περιλαμβάνει εξαιρετικά κείμενα. Προσωπικά μού έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στους Αβορίγινες της Αυστραλίας οι οποίοι εδώ και πάρα πολλά χρόνια καίνε ελεγχόμενα τα δάση τους, ώστε να τα προστατεύσουν και να ξαναδημιουργηθούν. Δηλαδή, οι Ινδιάνοι της Αμερικής και οι Αβορίγινες της Αυστραλίας εφαρμόζουν ακριβώς την ίδια μέθοδο για την προστασία των δασών τους! Δύο κόσμοι που τους χωρίζουν άπειρα χιλιόμετρα, οι οποίοι δεν φαίνεται να είχαν επαφές στο παρελθόν, έχουν απόλυτη ταύτιση. Δεν είναι εντυπωσιακό; [...]
Θα κλείσω το κείμενο με το συμπέρασμα της μελέτης για την Καλιφόρνια: «Ωστόσο, ακόμη και με τέλεια διαχείριση των δασών και πλήρη αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής, τα οικοσυστήματα της Καλιφόρνια θα παραμείνουν επιρρεπή σε πυρκαγιές. Η περίοδος πυρκαγιάς μπορεί σίγουρα να είναι πιο σύντομη και να εξημερωθεί, αλλά δεν μπορεί να εξαλειφθεί». Με απλά λόγια, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τις πυρκαγιές και να περιορίζουμε τη ζημιά στο ελάχιστο και ιδιαίτερα στην ανθρώπινη ζωή.
Οσο κι αν ακούγεται οξύμωρο, η φύση έχει τη δύναμη να ανανεώνεται από μόνη της, ακόμα και μετά από καταστροφικές πυρκαγιές. Σκεφθείτε πώς θα ήταν η Γη χωρίς πυρκαγιές και χωρίς το σαράκι που τρώει τα ξύλα. Δεν θα ήταν κατοικήσιμη».
Αυτά έγραφα τότε, και επανέρχομαι στο θέμα γιατί υπάρχουν ενδιαφέρουσες εξελίξεις. Στην «ΚτΚ» της 6ης Αυγούστου διάβασα ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου με τίτλο «Να βάζουμε εμείς τις φωτιές τον Φεβρουάριο για να καίγεται η βιομάζα», όπου παρουσιάζονται οι απόψεις του ειδικού σε θέματα δασικών πυρκαγιών στο Ευρωπαϊκό Δασικό Ινστιτούτο, Αλεξάντερ Χελντ. Σύμφωνα με τον ειδικό: [...] Με τον τρόπο αυτό στην Ισπανία, όπου χρησιμοποιείται συστηματικά η ελεγχόμενη καύση, οι ακραίες πυρκαγιές έχουν μειωθεί ιδίως στις κρίσιμες περιοχές. Τα στοιχεία από την Ισπανία μάς δείχνουν ότι για
να υπάρχει αποτέλεσμα πρέπει να καίγεται ελεγχόμενα 1%-1,5% ετησίως. Οργανωτικά γίνεται, χρειαζόμαστε όμως... διαφορετικούς πολιτικούς, γενναίες γυναίκες και γενναίους άνδρες για να φέρουν την αλλαγή. (σημ. τα έντονα στοιχεία είναι δική μου παρέμβαση). Αποδεχόμαστε να διακινδυνεύουν ή να χάνουν τη ζωή τους πληρώματα της Πυροσβεστικής και των εναέριων μέσων. Το Ιντερνετ είναι γεμάτο από φωτογραφίες από την Ελλάδα όπου πυροσβέστες ή κάτοικοι με σαγιονάρες και σορτς προσπαθούν με λάστιχα να καταστείλουν τεράστιες πυρκαγιές και όλοι λένε «κοίτα αυτούς τους γενναίους ανθρώπους!». Ομως, δεν είμαστε αρκετά γενναίοι ώστε να κάψουμε ελεγχόμενα τον Μάρτιο! Είναι ένα παράδοξο [...]».
Σαν συμπλήρωμα στις παραπάνω προτάσεις, στο «ΒΗΜΑ» της 13ης Αυγούστου 2023 υπήρχε ένα εκτενές ρεπορτάζ του Βασίλη Γ. Λαμπρόπουλου με τίτλο: «Οι πυροσβέστες καίνε τα δάση για να τα σώσουν!» και υπότιτλο: «Αρχισε σιωπηρά η νομιμοποιημένη εφαρμογή του “αντιπυρός” - Οι πυροσβέστες που έχουν λάβει εκπαίδευση στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν ειδικά φλογοβόλα για να περιορίσουν τα πύρινα μέτωπα». Από το ρεπορτάζ αντιγράφω ένα ενδιαφέρον απόσπασμα, που αφήνει ελπίδες ότι κάτι έχουμε καταλάβει.
«[...] Παράλληλα, ήδη εξετάζεται από αξιωματικούς της Πυροσβεστικής η χρήση της μεθόδου της “προδιαγεγραμμένης καύσης” τον χειμώνα των μεγάλων εκτάσεων χαμηλής βλάστησης μέσα σε δασικές περιοχές. Με τη νέα λογική “καίμε τον χειμώνα για να έχουμε λιγότερες καταστροφές το καλοκαίρι”, μια και είχε διαπιστωθεί ότι οι εκτάσεις που μπορεί να κάψει με προσεκτικό τρόπο σκόπιμα η ίδια η Πυροσβεστική δεν θα καταστραφούν για 5-6 χρόνια λόγω της πλήρους αποψίλωσής τους από πυρκαγιές που μπορεί να ξεσπάσουν στο ίδιο σημείο. [...] Η χρήση του “αντιπυρός”, που εφαρμόζεται με αξιοσημείωτη επιτυχία από τις δυνάμεις δασοπυρόσβεσης στις ΗΠΑ, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Ισπανία και αλλού νομιμοποιήθηκε στη χώρα μας με κοινή υπουργική απόφαση τον Ιούνιο του 2022. Και ήδη φαίνεται ότι εφαρμόζεται από φέτος, χωρίς να δημοσιοποιηθεί οτιδήποτε! [...]».
Είναι πολύ ευχάριστο ότι πράγματι και στη χώρα μας αποφασίσαμε και θεσμοθετήσαμε την ελεγχόμενη καύση. Μου έκανε όμως αρνητική εντύπωση ότι ενώ «φαίνεται ότι εφαρμόζεται από
φέτος» δεν δόθηκε δημοσιότητα στο θέμα. Είναι ευνόητο. Στη χώρα μας όπου υπάρχουν περίπου 30% ψεκασμένοι, που πιστεύουν ότι μας ψεκάζουν για να μας ελέγχουν, είναι πολύ φυσικό να εκφραστούν αντιρρήσεις για την ελεγχόμενη καύση. Εδώ στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας ακόμα πιστεύουν ότι οι πυρκαγιές μπαίνουν για να εξυπηρετηθούν επιχειρηματίες που θέλουν να βάλουν ανεμογεννήτριες. Ο «ειδικός» επί του θέματος Στέφανος Τζουμάκας, αποτυχών υποψήφιος πρόεδρος του Σύριζα, είπε ξεκάθαρα ότι οι αιτίες που καίγονται τα δάση μας είναι: «Πρώτη επιδίωξη οικόπεδα, δεύτερη κατοικίες - εξοχικά, τρίτη εργοστάσια, τέταρτη ξενοδοχεία, πέμπτη η νέα εξέλιξη, φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες».
ΥΓ. Από στοιχεία των ασφαλιστικών εταιρειών μόνο το 15% των σπιτιών στην Ελλάδα είναι ασφαλισμένα για φυσικές καταστροφές και αυτό γιατί οι ιδιοκτήτες ήταν υποχρεωμένοι να τα ασφαλίσουν λόγω δανεισμού. Μήπως φταίμε κι εμείς;