Οινοτουρισμός, μια ανεκμετάλλευτη ευκαιρία
Tην ώρα που σε άλλα κράτη έχει εξελιχθεί σε «βιομηχανία», οι επισκέψιμοι αμπελώνες στη χώρα μας είναι ελάχιστοι
«Οταν είχα προτείνει πριν από μερικά χρόνια στα τουριστικά γραφεία να φέρουν κάποιους τουρίστες στο οινοποιείο, μου είχαν απαντήσει “για το τι κάνουν οι άνθρωποι στο οινοποιείο δεν ενδιαφέρεται κανείς”», περιγράφει η οινοποιός και κεραμίστρια στα Χανιά Αλεξάνδρα Μανουσάκη. Σήμερα, το 45% των εσόδων της προέρχεται από τις πωλήσεις κρασιού που πραγματοποιούνται στο οινοποιείο της. Το παράδειγμα της οινοποιού αναδεικνύει τη δυναμική του οινοτουρισμού, μια δραστηριότητα που δεν έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ακόμη στην Ελλάδα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά την ανάπτυξη της οινοπαραγωγής, μόλις το 2014 δημιουργήθηκε θεσμικό πλαίσιο που αφορά τον οινοτουρισμό, ενώ μόλις το 2020 θεσμοθετήθηκε από το υπουργείο Τουρισμού το σήμα του επισκέψιμου οινοποιείου. Την ίδια στιγμή, άλλες χώρες έχουν κάνει άλματα στον συγκεκριμένο τομέα. Χαρακτηριστικά, το 2023 ο πρώτος τουριστικός προορισμός όσον αφορά τον οινοτουρισμό σε σχέση με τον πληθυσμό της ήταν η Γεωργία. Η ανάπτυξη του οινοτουρισμού συζητήθηκε σε έναν μικρό χώρο που είχε διαμορφωθεί στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στο πλαίσιο πραγματοποίησης της 5ης Εκθεσης Οίνου του ΣΜΟΕ (Σύνδεσμος Μικρών Οινοποιών Ελλάδος), που ολοκληρώθηκε χθες το βράδυ. Περισσότεροι από 1.500 άτομα επισκέφθηκαν την έκθεση προχθές και χθες και δοκίμασαν κρασιά από τους 52 εκθέτες, οινοποιούς που παράγουν έως 120 τόνους κρασιού (160.000 φιάλες των 750 ml) από όλη την Ελλάδα. Η ημερίδα που αφορά τον οινοτουρισμό διοργανώθηκε δεδομένου ότι αποτελεί μια διαρκώς αυξανόμενη τάση τόσο για τον τουρισμό όσο και για τις πωλήσεις οίνου (ειδικά για πιο μικρά οινοποιεία), αλλά και για την τοπική ανάπτυξη. «Ο οινοτουρισμός δεν είναι ένας τρόπος να πλουτίσουν οι οινοποιοί, αλλά ένας τρόπος να μείνουν οι άνθρωποι στα χωριά τους», σημείωσε η Μαρία Αλπεμπάκη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αγροτικής Οικονομίας και Κοινωνιολογίας ΕΛΓΟ-Δήμητρα.
Τα στοιχεία από την ανάπτυξη του οινοτουρισμού σε άλλες χώρες, που παρουσίασε η κ. Αλπεμπάκη, δείχνουν τι μπορεί να αποκομίσει ο οινοποιός, το κρασί και η τοπική κοινωνία από τη συγκεκριμένη μορφή τουρισμού. Στη Γαλλία η μέση δαπάνη των οινόφιλων τουριστών για το ταξίδι τους είναι 1.256 ευρώ το άτομο, με μέση δαπάνη στο οινοποιείο που επισκέπτονται 240 ευρώ, ενώ περίπου 10 εκατ. τουρίστες προσελκύουν ετησίως τα οινοποιεία της χώρας.
Στην Ιταλία, περισσότερα από 20.000 είναι τα επισκέψιμα οινοποιεία, ενώ στις εγκαταστάσεις τους πραγματοποιείται το 20%-60% του συνολικού τους τζίρου. Κάθε επισκέπτης υπολογίζεται ότι δαπανά 85 ευρώ ημερησίως στο οινοποιείο, ενώ η συνολική συνεισφορά του οινοτουρισμού φτάνει τα 2,5 δισ. ευρώ. Και στην Ισπανία, πάνω από 2,5 εκατ. επισκέπτες κάθε χρόνο ακολουθούν τους δρόμους του κρασιού της χώρας. Η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα από 1.200 μικρά και μεγάλα οινοποιεία, ωστόσο περίπου 240 ενεργοποιούνται στον οινοτουρισμό και λιγότερα από τα μισά έχουν λάβει το επίσημο σήμα. Ενδεικτικά, μόνο 85 ελληνικά οινοποιεία συμμετέχουν στη διεθνή πλατφόρμα οινοτουρισμού winetourism.com.
Ο οινοτουρισμός πλέον ενσωματώνει και τις σύγχρονες τάσεις στον τουρισμό, συνδυάζοντας εμπειρίες στη φύση, γνωριμία με έναν τόπο και τη γαστρονομία του, αλλά και την υγεία και ασφάλεια. Πολλά οινοποιεία στο εξωτερικό προσφέρουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες τους να σταθμεύσουν τα τροχόσπιτά τους σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο και να απολαύσουν τη διαμονή τους εντός του αμπελώνα, σημειώθηκε στην ημερίδα, ενώ άλλα συνδυάζουν την ευζωία με το κρασί.
Η επόμενη μέρα για τον οινοτουρισμό εμπεριέχει, εκτός από παράδοση και τοπικές ιστορίες, και αρκετή τεχνολογία. Αν και στην Ελλάδα το τελευταίο χρονικό διάστημα πραγματοποιούνται επενδύσεις σε οινοποιεία, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν για μερικές ημέρες τους επισκέπτες τους, στις περισσότερες μονάδες ο οινοτουρισμός οργανώνεται από τους ίδιους τους οινοποιούς σε ημιερασιτεχνική βάση.
«Χωρίς να έχω επισκέψιμο οινοποιείο, έχω αρκετό κόσμο που με επισκέπτεται», λέει ο Βάιος Γκανής οινοποιός από τη Φθιώτιδα. Υπόσχεται ωστόσο μια πολύ ευχάριστη και ενδιαφέρουσα εμπειρία. «Δεν είμαι ψυχολόγος, αμπελουργός είμαι, αλλά σας το λέω, αν έρθετε θα έχετε μια ευκαιρία να φύγετε από τα προβλήματά σας. Φυσικά μια δουλειά κάνουμε κι εμείς. Αλλά με πολύ μικρό κόστος θα έχετε την ευκαιρία να περάσετε καλά».
Στην Ιταλία περισσότερα από 20.000 είναι τα επισκέψιμα οινοποιεία, ενώ στις εγκαταστάσεις τους πραγματοποιείται το 20%-60% του τζίρου τους.
«Ο οινοτουρισμός δεν είναι ένας τρόπος να πλουτίσουν οι οινοποιοί, αλλά ένας τρόπος να μείνουν οι άνθρωποι στα χωριά τους».