Το συμβολικό και το ισχύον
Εχουν δοθεί πολλές ερμηνείες στο έργο του Ρενέ Μαγκρίτ με τίτλο «Ceci n'est pas une pipe». Η πιο λογική είναι η κυριολεκτική. Η απεικόνιση μιας πίπας δεν είναι η πίπα. Μια πίπα είναι απτό πράγμα. Μπορείς να τη γεμίσεις καπνό και να τη χρησιμοποιήσεις. Με άλλα λόγια, ο πίνακας του 1929 θα μπορούσε να έχει ως υποσημείωση «Αυτό είναι η απεικόνιση μιας πίπας».
Χρησιμοποιώντας αντιστρόφως αυτό το σκεπτικό, τα κανάλια θα έπρεπε σε κάθε παρουσίαση των αγροτικών κινητοποιήσεων να έχουν ως λεζάντα στο κάτω μέρος της οθόνης: «Αυτό δεν είναι συμβολικός αποκλεισμός των δρόμων», ό,τι κι αν λένε αυτοί που τον πραγματοποιούν. «Συμβολικός αποκλεισμός» θα ήταν να κρατούν οι αγρότες φωτογραφίες αποκλεισμένων δρόμων. Συμβολική
διαμαρτυρία ήταν η τοποθέτηση εκατοντάδων κυψελών στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Συμβολική κίνηση είναι να χύνουν το γάλα τους στους δρόμους ή να καίνε άχυρα· το δικό τους γάλα και τα δικά τους άχυρα. Συμβολικό θα ήταν να καίνε και σημαίες. Ο αποκλεισμός των δρόμων είναι πολύ πραγματικός. Εχει επιπτώσεις σε κάποιους δυστυχείς εποχούμενους, που εκείνη τη στιγμή βρίζουν περιμένοντας στο αυτοκίνητο, όπως εξάλλου έβριζαν την πολιτεία όταν, εξαιτίας π.χ. ενός χιονιά, έκλεινε για μία ώρα η εθνική.
Μικρές επιπτώσεις; Ας πούμε ότι είναι, κατά κανόνα, μικρές.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε γιατί κάποιος βρέθηκε στην εθνική οδό και τι πήγαινε να κάνει. Μπορεί λόγω της καθυστέρησης να χάσει μια δουλειά ή κάποιον έρωτα, κάτι που για τον ίδιο δεν συγκαταλέγεται στις «μικρές επιπτώσεις». Το θέμα μας εν προκειμένω είναι να μπορούμε να συνεννοούμαστε σ' αυτόν τον τόπο, να αρχίσουμε να σεβόμαστε τις λέξεις γιατί όπως τραγουδούσε ο Κώστας Χατζής «αν τις προδώσεις ξαφνικά / οι λέξεις γίνονται καρφιά / οι λέξεις γίνονται καρφιά και σε τρυπάνε». Γράφαμε και παλιότερα: «Στην Ελλάδα της αβαθούς αμφισβήτησης, οι λέξεις ξοδεύτηκαν ταχύτερα από
τα λιγοστά αποθέματα του δημόσιου κορβανά μας. (...) Οταν το γιαούρτωμα των καθηγητών θεωρείται “συμβολική διαμαρτυρία”, ο ξυλοδαρμός τους είναι “επαναστατική πράξη”. Οταν “άσυλο ιδεών” σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει κανείς για να επιβάλει τη νομιμότητα εντός των ΑΕΙ, τότε τραμπούκοι και δολιοφθορείς θα έχουν πάντα άσυλο» («Ξοδεύοντας τις λέξεις», «Καθημερινή», 6.3.2009).
Συνεπώς και για να κυριολεκτούμε: υπάρχουν «ολιγόωροι αποκλεισμοί δρόμων», «προειδοποιητικοί αποκλεισμοί», «flash mob αποκλεισμοί» κ.ά. Αυτό που γίνεται αυτές τις μέρες στους δρόμους δεν είναι συμβολισμός, σε καμία γλώσσα και με καμιά κυβέρνηση. Εχει πραγματικές επιπτώσεις στη ζωή κάποιων ανθρώπων και όχι... συμβολικές.