To μεταναστευτικό ζήτημα στη Δύση
Οι πολιτικοί στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη δαπανούν πολλή ενέργεια για να σταματήσουν τους παράτυπους μετανάστες. Ωστόσο, αυτό είναι αναποτελεσματικό, εάν δεν αντιμετωπίσουν και τους βασικούς παράγοντες της μετανάστευσης: τη φτώχεια, τις πολεμικές συγκρούσεις και την κλιματική αλλαγή. Ο φόβος της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης είναι ένα από τα πιο διχαστικά ζητήματα στη Δύση και ίσως συμβάλει στην επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ φέτος στις ΗΠΑ, ο οποίος παρακινεί τους Ρεπουμπλικανούς να καταψηφίσουν τη δικομματική προσπάθεια να ενισχυθούν οι έλεγχοι στα σύνορα με το Μεξικό. Επίσης, η μετανάστευση θεωρείται μείζον ζήτημα στις ευρωεκλογές, έχοντας ήδη τροφοδοτήσει την άνοδο ακροδεξιών κομμάτων σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία, ενώ ήταν κι ένας από τους λόγους που η Βρετανία ψήφισε την αποχώρησή της από την Ε.Ε. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού υπάρχει η άποψη ότι χώρες χρειάζονται ισχυρότερους ελέγχους κατά της παράνομης μετανάστευσης, που θα συνδυαστούν με θετικές πολιτικές για τους γνήσιους πρόσφυγες και για να επεκτείνουν τους δρόμους της νόμιμης μετανάστευσης – οι δε ακροδεξιοί απλά θέτουν περισσότερα εμπόδια.
Σε πολλούς ψηφοφόρους δεν αρέσουν οι μετανάστες χωρίς έγγραφα. Περίπου 11 εκατ. εντοπίζονται στις ΗΠΑ και περίπου 4-5 εκατ. στη Γηραιά Ηπειρο. Ακόμη, οι άνθρωποι σε όλο το πολιτικό φάσμα είναι δυσαρεστημένοι με το χάος στα σύνορά τους. Είναι, επίσης, απαραίτητο να βελτιωθούν οι νομικές διαδικασίες για όσους μετακινούνται προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη για εργασία. Οι πλούσιες χώρες χρειάζονται περισσότερους υπαλλήλους, επειδή ο πληθυσμός γηράσκει και εμφανίζονται ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Χωρίς μετανάστευση ο πληθυσμός της Ε.Ε. θα μειωνόταν σχεδόν 1/3 στα 320 εκατ. μέχρι το 2100. Ολα τα ανωτέρω δεν επαρκούν, διότι οι Ιππότες της Αποκάλυψης του 21ου αιώνα –πόλεμος, φτώχεια και κλιματική αλλαγή– διώχνουν όλο και περισσότερους ανθρώπους από τις εστίες τους. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά
ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να εκτοπίσει 143 εκατ. ανθρώπους στην υποσαχάρια Αφρική, στην Ασία και τη Λατινική Αμερική έως το 2050. Ενώ η συντριπτική πλειονότητα θα μετακινηθεί εντός των χωρών τους, ορισμένοι θα αναζητήσουν διέξοδο σε πλουσιότερα κράτη. Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των θανάτων σε ένοπλες συγκρούσεις το 2022 ήταν ο μεγαλύτερος από τη γενοκτονία της Ρουάντας το 1994.
Η κλιματική αλλαγή τροφοδοτεί τις συγκρούσεις και στη συνέχεια οδηγεί στη μετανάστευση, όπως επισημαίνει ο Αντριου Γκίλμουρ στο βιβλίο του «Το φλέγον ερώτημα: κλίμα και πόλεμος και η σημασία τους». Λόγου χάριν, την περίοδο 2000-2010 η ξηρασία στη Συρία διέλυσε τη γεωργία, ριζοσπαστικοποίησε τους πρώην αγρότες κι άνοιξε τον δρόμο για τον εμφύλιο και την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους. Η Συρία είναι η μεγαλύτερη πηγή προσφύγων στον κόσμο με 6,5 εκατ. ανθρώπους. Η ενδεδειγμένη λύση σε έναν κόσμο συγκρούσεων θα ήταν το κράτος δικαίου, εάν δεν υπήρχε ο ανταγωνισμός ΗΠΑ και Κίνας, η εισβολή στην Ουκρανία και ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα. Τούτου λεχθέντος, οι πλούσιες χώρες πρέπει να κερδίσουν φίλους στον λεγόμενο παγκόσμιο νότο ως μέρος της αντιπαράθεσής τους με την Κίνα. Οπότε, η «ομάδα των επτά» πλουσίων κρατών έχει ένα ισχυρό κίνητρο να συνεχίσει το σχέδιο των 600 δισ. δολαρίων για να αποκτήσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες βιώσιμες υποδομές. Βέβαια, οι πάμπτωχοι άνθρωποι δεν μπορούν να μετακινηθούν μακριά από το σπίτι τους, αλλά όταν πάρουν λίγα χρήματα, ίσως πληρώσουν διακινητές να τους πάνε στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. Εντούτοις, αφήνοντας τους ανθρώπους να εξαθλιώνονται δεν είναι απλώς μια πολιτική ηθικά αμφισβητήσιμη. Αγνοεί το ότι οι άνθρωποι δεν μεταναστεύουν εάν η χώρα τους συνεχίσει να αναπτύσσεται, ενώ συχνά επιστρέφουν εκεί, αιμοδοτώντας έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης, όπως επισημαίνει ο Αντριου Γκίντις, διευθυντής του Κέντρου Μεταναστευτικής Πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο.